زمزمه‌های یک تغییر

در حالی‌که اقتصاددانان هشدار می‌دهند نرخ سود منفی منجر به تشدید ناترازی بانک‌ها‌ شده که این ناترازی می‌تواند به بانک مرکزی منتقل ‌شود و برای تورم‌های بالا زمینه‌سازی ‌کند، فعالان بازار سرمایه از احتمال افزایش نرخ سود که می‌تواند منجر به جذاب شدن سپرده‌گذاری در بانک‌ها شود هراس دارند. بورس تهران بزرگ‌ترین دشمن خود را نه تحریم و تورم می‌داند نه ریسک‌های سیاسی، ظاهراً بزرگ‌ترین دشمن این بازار، افزایش نرخ بهره است. در شرایطی که زمزمه‌هایی درباره افزایش نرخ بهره مطرح ‌شده، مبادلات این روزهای بازار سهام تحت تاثیر قرار گرفته است. به‌عقیده اقتصاددانان لازمه داشتن یک اقتصاد باثبات، کم‌نوسان و غیرتورمی حفظ نرخ بهره حقیقی در یک محدوده مثبت به صورت پایدار و کم‌نوسان است. این در حالی ‌است که در اقتصاد ایران نرخ بهره حقیقی نه‌تنها به صورت میانگین در محدوده منفی است، بلکه در همین محدوده منفی بسیار نوسان دارد و همین مساله اقتصاد ایران را به یکی از پرنوسان‌ترین اقتصادهای دنیا تبدیل کرده است. اما فعالان بازار سهام نظر دیگری دارند و معتقدند؛ افزایش نرخ سود بانکی در شرایطی که ریشه تورم در هزینه‌های زیاد دولت و کسری بودجه است صرفاً می‌تواند جهش‌های تورمی را در آینده پررنگ کند. به عقیده آنها در شرایطی که احتمال توافق هسته‌ای در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و بازار ارز خارج از کنترل سیاستگذار است، تغییر در نرخ بهره می‌تواند عوارض غیرقابل پیش‌بینی داشته باشد. به نظر اقتصاددانان تغییر احتمالی نرخ بهره را باید از سه زاویه بررسی کرد؛ نخستین جنبه، تاثیری است که بر بازار پول می‌گذارد، موضوع دوم اثر تغییر بر وضعیت بازار سرمایه است و درنهایت اینکه هرگونه تغییر در نرخ بهره، بر بخش تولید نیز اثر می‌گذارد. باید دید انتخاب سیاستگذار چیست و آیا ادامه سود منفی به صلاح اقتصاد کشور است؟