فرصت نفتی

نیلوفر نیاورانی: عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه اظهار کرد: ما نزدیک‌ترین کشور هستیم که می‌توانیم از روسیه خرید کنیم چراکه یکسری از کشورهای خریدار در فضای تحریم متقابل با روسیه قرار خواهند گرفت. بنابراین جای نگرانی برای ایران از نظر تامین گندم و نهاده‌های دامی وجود نخواهد داشت. سیدجلیل جلالی‌فر، در مورد تاثیر جنگ روسیه و اوکراین بر تجارت ایران اظهار کرد: اتفاق پیش‌آمده بین اوکراین و روسیه تاثیر مثبتی بر اقتصاد و به‌خصوص تجارت ایران خواهد گذاشت. ما با روسیه روابط تجاری داریم که الان این روابط در حد عالی قرار دارد. از دیدگاه تجاری ما در بازار روسیه یکسری رقبای تجاری هم داریم. اوکراین و روسیه تاکنون حدود 12 میلیارد و 300 میلیون دلار سالانه مبادله تجاری داشتند که چهار میلیارد و 200 میلیون دلار سهم صادرات اوکراین به روسیه بوده است. عمده صادرات این کشور به روسیه محصولات مواد غذایی، شیشه، محصولات دارویی و پزشکی، مصنوعات پلاستیکی و مصالح ساختمانی و معدنی بوده است. با اتفاقات پیش‌آمده اوکراین نمی‌تواند این صادرات را ادامه دهد.  این شرایط می‌تواند فرصتی را برای صادرات شیشه از سوی ایران فراهم کند.

خبر خوش ارزی

مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی از شکست تحریم‌ها در سال جاری خبر داد. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده است، مصطفی قمری‌وفا در توئیتی با اشاره به آمارهای اقتصادی ۱۱ ماه امسال و مقایسه آن با سال گذشته با برچسب شکست تحریم‌ها و ایران قوی، نوشت:  «خبرهای خوب؛ در پایان ۱۱ماهه ۱۴۰۰ و در مقایسه با مدت مشابه پارسال: ارزش تجارت خارجی: ۹۰ میلیارد دلار؛ رشد ۳۸درصدی  / تامین ارز: بیش از ۵۰ میلیارد دلار؛ رشد ۵۶درصدی  / عرضه ارز در نیما: ۲۶ /۳ میلیارد دلار؛ رشد ۶۶درصدی  / معاملات در بازار متشکل ارزی؛ ۱ /۶۲ میلیارد دلار؛ رشد ۲۰۷درصدی.»

تداوم رشد قیمت نفت

قیمت نفت در آستانه برگزاری بیست و ششمین نشست اوپک‌پلاس، رکورد شکست و به بالای ۱۱۰ دلار در هر بشکه رسید.  قیمت نفت که بعد از حمله روسیه به اوکراین با رشد فزاینده همراه شده بود، هفته گذشته به بالای ۱۱۰ دلار در هر بشکه هم رسید. این رشد قیمت از یک‌سو به دنبال پیشروی روسیه در اوکراین و تحریم نفت این کشور از سوی برخی کشورهای جهان اتفاق افتاده و از سوی دیگر طولانی شدن مذاکرات احیای برجام بازگشت نفت ایران به بازار را با تاخیر همراه کرده است. این رکوردشکنی قیمت نفت در حالی است که امروز اعضای اوپک‌پلاس در خصوص چگونگی ادامه توافق کاهش تولید جلسه برگزار می‌کنند. وزیران نفت و انرژی اوپک و متحدانش توافق کرده بودند از ماه آگوست (مرداد و شهریور) ماهانه ۴۰۰ هزار بشکه در روز به تولید نفت خود بیفزایند.

تاثیر جنگ اوکراین بر بازار روغن ایران

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی روغن نباتی ایران، گفت: اوکراین یکی از اصلی‌ترین تامین‌کنندگان روغن آفتاب‌گردان ایران محسوب می‌شود اما وقوع جنگ در این کشور برای ما چالشی در این زمینه ایجاد نخواهد کرد چراکه می‌توانیم این نیاز را از دیگر کشورها تهیه و تامین کنیم.  ابوالحسن خلیلی در پاسخ به این پرسش که آیا جنگ روسیه و اوکراین باعث خواهد شد که ما در تامین روغن آفتاب‌گردان با چالش مواجه شویم؟ گفت: منابع تامین روغن ما متعدد هستند و اوج‌گیری تنش در اوکراین باعث کمبود  نخواهد شد که ما در کشور با کمبودی مواجه شویم. وی ذخایر استراتژیک روغن در کشور را قابل‌توجه خواند و بیان کرد: در حال حاضر قیمت جهانی دانه‌های روغنی و سایر غلات افزایش پیدا کرده که این مساله تنها بازار ما را با چالش مواجه نخواهد کرد و یک موضوع جهانی است. خلیلی با معرفی منابع تامین روغن ایران، گفت: روسیه، اوکراین و مالزی جزو کشورهای تامین‌کننده روغن ما محسوب می‌شوند. همچنین دانه‌های روغنی از برزیل، کانادا و روغن آفتابگردان از آرژانتین و اوکراین وارد کشور می‌شود. همچنین در این رابطه داریوش محمودی دبیر پیشین انجمن صنفی روغن نباتی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، گفت: در شرایط فعلی ذخایر ما قابل توجه است و می‌توانیم نیاز خود را تا ماه‌های آینده تامین کنیم. ما در زمینه تامین روغن آفتابگردان به اوکراین وابسته هستیم که به نظر می‌رسد می‌توانیم این نیاز را از منابع دیگر تامین کنیم. وی در ادامه بیان کرد: می‌توانیم به امکانات روسیه در تامین روغن آفتابگردان بیشتر توجه کنیم. به نظر من نباید در این شرایط به این موضوعات بپردازیم چراکه ممکن است تصور منفی یا مثبت در بازار ایجاد کند و التهاب در بازار ایجاد شود.

یارانه‌بگیران دهک‌بندی می‌شوند

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف شد ضمن دهک‌بندی درآمدی همه خانوارهای یارانه‌بگیر، به حذف یارانه نقدی و طرح معیشتی خانوارهای پردرآمد اقدام کند.  در نشست مجلس شورای اسلامی بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه ۱۴۰۱ و بند (الف)‌ تبصره (۱۴) که مربوط به هدفمندسازی یارانه‌هاست در دستور کار قرار گرفت و به تصویب نمایندگان رسید. بر اساس بند (ب) تبصره۱۴ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و با استفاده از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان مکلف است حداکثر ظرف سه ماه پس از ابلاغ این قانون، ضمن دهک‌بندی درآمدی کلیه خانوارهای یارانه‌بگیر از طریق شاخص‌ها و اطلاعات و داده‌های متقن و ثبتی قابل اتکا نسبت به حذف یارانه نقدی و طرح معیشتی خانوارهای پردرآمد اقدام کند. شناسایی و دهک‌بندی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام می‌گیرد. سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها موظف است نسبت به ثبت‌نام افراد جدید متقاضی یارانه طبق ضوابط اقدام کند. همچنین در بند (ج) تبصره (۱۴) آمده است: منابع ارزی مندرج در بخش منابع جدول این تبصره بلافاصله توسط شرکت‌های تابعه وزارت نفت به حساب ارزی افتتاح‌شده توسط خزانه‌داری کل کشور نزد بانک مرکزی به نام سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز و به‌محض وصول توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به نرخ سامانه معاملات الکترونیکی (ای.تی.اِس) تسعیر و مستقیماً به حساب ریالی سازمان مذکور واریز می‌شود.

گلایه رئیس بانک مرکزی روسیه از همتی

عبدالناصر همتی در توئیتی به ماجرای گلایه رئیس کل بانک مرکزی روسیه از او اشاره کرد. رئیس کل اسبق بانک مرکزی در توئیتی با اشاره به ملاقات با رئیس بانک مرکزی روسیه در سال ۹۸ نوشت: تحریم خیلی بد است. دوست داشتم احساس ایشان را، بعد از تحریم بانک مرکزی روسیه به خاطر تجاوز به اوکراین، بدانم. همتی در توئیتی در این باره نوشت: سال ۹۸ ملاقاتی با رئیس بانک مرکزی روسیه داشتم. گفتند لازمه همکاری با شما، حل مشکل FATF است. بعد از انتشار عکس ملاقات نیز اعتراض کردند که بانک شما تحریم است و خبر دیدار نباید منتشر می‌شد! تحریم خیلی بد است. دوست داشتم احساس ایشان را، بعد از تحریم بانک مرکزی روسیه به خاطر تجاوز به اوکراین، بدانم.

مجوز نامرئی

فرآیند اخذ گواهی عدم خلاف و پایان‌کار ساختمان زیر ذره‌بین مرکز پژوهش‌های مجلس قرار گرفت. گزارش کارشناسی مرکز پژوهش‌ها ضمن تشریح پروسه طولانی‌مدت صدور گواهی پایان‌کار ساختمانی، به صراحت از رواج دریافت رشوه دست‌کم در چهار مرحله از پروسه دریافت پایان‌کار خبر می‌دهد اما بر اساس این گزارش حتی پرداختی‌های غیررسمی هم از پیچیدگی و مصائب دریافت پایان‌کار چندان نمی‌کاهد؛ کمااینکه دریافت گواهی پایان‌کار از شهرداری‌ها در حال حاضر پروسه‌ای به درازای ۲۴۰ روز کاری است. «دنیای‌اقتصاد» پیشتر در گزارشی با عنوان «نسازوبفروشی با مجوز نامرئی؟» به چالش‌های ناشی از فرآیند طولانی صدور پایان‌کار پرداخته و نسبت به شیوع بسیار بالای فروش املاک بدون پایان‌کار در بازار مسکن چه در تهران و چه در اغلب شهرهای دیگر در کشور هشدار داده بود. یکی از مسائل بنیادی که زمینه‌ساز شیوع خرید و فروش آپارتمان‌های بدون پایان‌کار شده، نقصی است که در قانون شهرداری‌ها وجود دارد. در ماده ۱۰۰ این قانون به موضوع صدور پایان‌کار پرداخته شده اما بازه زمانی مشخص یا قیدی مبنی بر اینکه حتماً باید پایان‌کار پیش از شروع بهره‌برداری از بنا صادر شود، در این ماده قانونی نیامده است. اما این ظاهر قانون مذکور است، در این رابطه سکوت کرده و به عنوان مجوز نامرئی بهره‌برداری از ساختمان‌های بدون پایان‌کار توسط عوامل اجرایی مدیریت شهری به آن استناد می‌شود. اتفاقاً روح حاکم بر همین قانون موجود نشان از الزام دریافت پایان‌کار قبل از شروع بهره‌برداری دارد؛ کمااینکه در متن آن عنوان شده که صدور پایان‌کار مستلزم صدور گواهی از سوی مهندس ناظر حاوی تایید سلامت فنی و ایمنی سازه و تطابق آن با نقشه است. به این ترتیب بهره‌برداری از ساختمان قبل از صدور پایان‌کار به منزله بهره‌برداری قبل از تایید نهایی مهندس ناظر است و در نتیجه ممکن است سلامت فنی و ایمنی ساختمان زیر سوال باشد و بهره‌برداری از آن در چنین شرایطی تبعات مالی و جانی برای خریدار به دنبال داشته باشد. در گزارش هفته گذشته «دنیای‌اقتصاد» با عنوان «نساز‌و‌بفروشی با مجوز نامرئی» به تفصیل به این موضوع پرداخته شد. اما اکنون مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار یک گزارش کارشناسی رسمی پروسه به اصطلاح سخت، مصیبت‌بار و پیچیده دستیابی سرمایه‌گذاران ساختمانی به پایان‌کار را زیر ذره‌بین و مورد نقد قرار داده است، با این هدف که وزارتخانه مسوول را آگاه کند تا این دستگاه وارد میدان شود و این بازی را بر هم بزند.

سیاهه چالش‌های صنعتگران

سیاهه چالش‌های صنعتگران در محیط کسب‌وکار احصا شد. انتشار آخرین ویرایش گزارش پایش محیط کسب‌وکار ایران در پاییز ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که چالش‌های مشخصی بخش تولید را آزار می‌دهد. چراغ تولید در حالی نیم‌سوز شده که طبق گزارش اتاق بازرگانی ایران بیش از ۵۵ درصد ظرفیت صنایع کشور خالی و بلااستفاده مانده است. گزارش اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد، قوانین خلق‌الساعه و بی‌ثباتی اقتصادی، قیمت مواد اولیه، فساد اداری، دشواری تامین مالی، انحصار،  قاچاق، کمبود نیروی کار ماهر، برداشت‌های سلیقه‌ای از قانون، مشکلات تکنولوژی و تجهیزات، در کنار موانع اداری ۱۰مشکل بخش تولید هستند که علاوه بر صنایع کشور، شرکت‌های دانش‌بنیان را که در شرف آغاز به کار و شروع فعالیت هستند، درگیر خود کرده‌اند. این موضوع موجب شده است تا بیش از نیمی از ظرفیت بخش صنعت کشور بدون استفاده بماند و تولید در اکثر واحدهای صنعتی به سطح مقیاس اقتصادی نرسد. بررسی اتاق ایران از دو هزار و ۸۵۶ بنگاه نشان می‌دهد میانگین ظرفیت اسمی فعال آنها ۳ /۴۱ درصد است که به معنی سطح بالای سرمایه‌گذاری بدون استفاده در بنگاه است. این عدد، به معنی نیمه‌راکد بودن بنگاه‌ها و کاهش سطح رقابت‌پذیری اقتصاد کشور است؛ موضوعی که روندی همسو با شاخص تولید صنایع بورسی، شاخص مدیران خرید صنعتی و روند تولید کالاهای منتخب صنعتی دارد. گزارش پایش محیط کسب‌وکار کشور در پاییز ۱۴۰۰ که پیشتر شرح آن در «دنیای‌اقتصاد» منتشر شد، در نسخه نهایی حاوی اطلاعاتی است که به‌خوبی مسیر اصلاح سیاست‌ها در بخش صنعت را نشان می‌دهد. در واقع، گزارش اتاق بازرگانی ایران که از مجرای پرسش از جمع کثیری از تولیدکنندگان تهیه شده، نشان می‌دهد بهبود کیفیت در سیاستگذاری‌ها برای رونق تولید تنها از مسیر رفع چالش‌هایی حاصل می‌شود که امکان پیش‌بینی درباره امروز و آینده بنگاه را از بین می‌برند. در این گزارش، فعالان اقتصادی حاضر در بنگاه‌های صنعتی و شرکت‌های دانش‌بنیان از مسائلی رنج می‌برند که سیاستگذاری‌های خطا به آنها دامن می‌زند. ثبات اقتصاد کلان، تسهیل صدور مجوز، دسترسی آسان به منابع بانکی در کنار توسعه بازارهای داخلی و خارجی جز در سایه طراحی سیاست‌هایی آزموده و مبتنی بر آموخته‌های علم اقتصاد ممکن نیست. 

♦♦♦

ایرنا: سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو پایتخت گفت: بازار خودرو این روزها آرام و معاملات در کمترین میزان خود است و پیش‌بینی کرد که این وضعیت و ثبات قیمت‌ها تا پایان سال ادامه داشته باشد.

ایسنا: به دنبال افزایش قیمت برنج در مدت اخیر آمار رسمی مرکز آمار ایران از گران شدن این کالا تا بیش از ۹۵ درصد حکایت دارد.

ایلنا: منصور پوریان، رئیس شورای تامین دام زنده کشور، گفت: موج‌سازی برای افزایش قیمت گوشت در ماه‌های پایانی سال ایجاد شد اما از آنجا که میزان عرضه افزایش پیدا کرد و تقاضا کاهش، ما شاهد افت قیمت گوشت هستیم.

مهر: محمد محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، از اعطای زمین در شهرهای مجاور یا شهرهای جدید به خانواده‌های دارای سه فرزند و بیشتر ساکنان شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر خبر داد.

ایسنا: سعید راد، قائم‌مقام معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، از کاهش قیمت گوشت منجمد و برنج خارجی بر اساس تصمیم ستاد تنظیم بازار دولت خبر داد.

فارس: رویترز در گزارشی آورده است که میزان واردات نفت چین از ایران حتی از دوران پیش از اعمال تحریم‌ها هم بیشتر شده است.

ایلنا:‌  سید روح‌اله لطیفی، سخنگوی گمرک، اظهار کرد: در ۱۱ماه نخست امسال، بیش از ۲۸ میلیون تن کالا به ارزش هشت میلیارد و ۲۲۲ میلیون دلار صادر شد که نسبت به مدت مشابه ۱۷ درصد در وزن و ۲۰ درصد در ارزش رشد داشته است.

ایرنا: سامانه برخط بازار متشکل ارزی با هدف تسهیل دسترسی متقاضیان به ارز توسط علی صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی رونمایی شد. با راه‌اندازی این سامانه صف‌های فیزیکی خرید ارز برچیده و خرید ارز تسهیل می‌شود.

ایسنا: مصطفی دارایی‌نژاد، رئیس اتحادیه بارفروشان تهران، گفت: سیب‌زمینی به اندازه کافی داریم ولی برخی افراد آنها را دپو کرده‌اند و قطره‌چکانی وارد بازار می‌کنند.

تسنیم: سید رضا نورانی، عضو هیات‌مدیره اتاق بازرگانی ایران و اوکراین با اعلام اینکه در مجموع طی ۱۰ماهه امسال تجارت خارجی ما با اوکراین ۱۶۲ میلیون دلار بوده است، گفت: بروز جنگ در اوکراین باعث شده تا سرمایه‌گذاری ما در بخش کشت فراسرزمینی دچار اختلال شود.

ایلنا: عباس تابش، رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان طی بخشنامه‌ای به سازمان‌های صمت استان‌ها، اجرای طرح ویژه نظارتی نوروز و رمضان ۱۴۰۱ در سراسر کشور را ابلاغ کرد. این طرح با رویکرد نظارت بر اجرای صحیح طرح درج قیمت تولیدکننده بر کالاها و توجه به اقلام ضروری مردم است.

♦♦♦

شکست طلسم واگذاری سرخابی‌ها

همشهری نوشت: با وجود تعیین شروط پنج‌گانه فرابورس برای عرضه سهام سرخابی‌ها، سازمان خصوصی‌سازی یک گام جلوتر گذاشت و با بیان اینکه این واگذاری 15 اسفند انجام خواهد شد اعلام کرد: علاقه‌مندان برای مشارکت در افزایش سرمایه استقلال و پرسپولیس نسبت به دریافت کد سهامداری از طریق سامانه سجام اقدام کنند. واگذاری سهام این دو باشگاه در طول دو دهه گذشته بارها در مرحله نهایی، به در بسته خورده، برخی بر این باورند به دلیل مقاومت‌هایی که برسر واگذاری سهام این باشگاه‌ها وجود دارد عرضه سهام آنها تقریباً غیرممکن است. با وجود این سازمان خصوصی‌سازی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: افزایش سرمایه سرخابی‌ها به میزان 50 درصد سرمایه ثبتی آن دو باشگاه مصادف با میلاد امام حسین (ع) انجام می‌شود. 

چرا اجازه خصوصی‌سازی نمی‌دهند؟

شرق نوشت: محمد مهاجری، فعال اصولگرا گفت: خصوصی‌سازی‌ها که مثلاً قرار بود کار اقتصادی به مردم واگذار شود، عملاً این‌طور نشد. اصلاً کلمه خصولتی به این معنی بود که کسی اجازه نمی‌دهد اقتصاد خصوصی شود. درواقع نوعی مالکیت بدتر از مالکیت دولتی پدید می‌آید، چون در مالکیت دولتی امکان نظارت دارید اما در مالکیت خصولتی این نظارت هم حذف می‌شود. هیچ‌کدام از دولت‌های ما حاضر نیستند به اقتصاد و بازار آزاد تن دهند؛ چون اقتصاد کشور را تنها ابزاری می‌دانند که می‌توانند با آن پایه‌های قدرت خودشان را مستحکم کنند. در عوض همیشه اقتصاد ترکیبی یا خصولتی را رواج می‌دهند که بین خصوصی و دولتی است. امروزه بیش از 75 درصد اقتصاد کاملاً دست دولت است؛ صنایع گاز، نفت، پتروشیمی، صنایع سنگین مثل فولاد و خودروسازی‌ها.