سیگنال دوستی
آیا آشتی ایران و عربستان منطقه را متحول می‌کند؟
محمد ناظری: علی لاریجانی، در گفت‌وگوی هشتم مهر با الجزیره اعلام کرد درِ مذاکره با ایران به روی عربستان باز است. به اعتقاد او «هرگونه گفت‌وگویی میان ایران و سعودی می‌تواند بسیاری از مشکلات امنیتی و سیاسی منطقه را حل کند.» پیشتر روحانی و ظریف بارها از تمایل ایران برای تنش‌زدایی در روابط ایران و عربستان گفته بودند، اما با مطرح شدن این اظهارات از سوی رئیس مجلس، به نظر می‌رسد رویکرد کلی نظام آشتی با عربستان است.
روابط ایران با عربستان به‌خصوص بعد از کشتار حجاج ایرانی در سال ۱۳۶۶ همواره تیره و تار بوده است و جز در مقاطع کوتاهی در دوره اصلاحات بهبودی در روابط دیده نشده است. ظریف به تازگی روایتی را از تلاش‌هایش برای گفت‌وگو با سعودی‌ها، قبل از قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان در سال ۹۴ تعریف کرد. اما پاسخ سعود الفیصل، وزیر وقت امور خارجه عربستان به تلاش ظریف برای بهبود روابط یک جمله بود: «جهان عرب به شما ربطی ندارد.» فاجعه منا در مهر ۹۴، اعدام شیخ نمر و حمله به سفارت عربستان در تهران در دی‌ماه همین سال، تنش بین دو کشور را به اوج رساند. این تنشها تا همین اواخر تقریباً به همان شکل ادامه داشت. مقامات کشورمان در میان تشدید تنشها میان ایران و آمریکا، عربستان را یکی از مقصران اصلی می‌دانند. تا جایی که ظریف، ولیعهد عربستان را یکی از اعضای تیم ضد ایرانی ب معرفی کرد. اما از اوایل مرداد، سیگنال‌هایی از روابط آشتی‌جویانه میان دو طرف رد و بدل شد. پس از حادثه انفجار نفتکش‌ها در فجیره و دریای عمان و سرنگونی پهپاد آمریکایی، مقامات امنیتی اماراتی با مقامات کشورمان دیدار کردند. عربستان هم که ابتدا از این اقدام امارات ناراضی بود همان مسیر را طی کرد. به گزارش میدل‌ایست‌نیوز در همان روزها مقامات رده بالای ایران و عربستان در مکه دیدار غیرعلنی داشته‌اند. استقبال متفاوت و گرم عربستان از زائران ایرانی فرضیه ایجاد توافقاتی بین دو طرف را تقویت کرد. روحانی قبل از سفر به نیویورک اعلام کرد ایران مایل به تنش‌زدایی با همسایگان است و حتی حاضر است از خطاهای گذشته آنها بگذرد. در مجمع عمومی، هرچند وزیر خارجه سعودی، ایران را به دست داشتن در حملات آرامکو متهم کرد، اما پیام آشتی‌جویانه بن‌سلمان به تهران هم علنی شد. نخست‌وزیر پاکستان در حاشیه مجمع عمومی اعلام کرد بن‌سلمان از او خواسته برای میانجیگری با سران ایران صحبت کند. روحانی با تایید این خبر اعلام کرد عمده مشکل دو طرف جنگ یمن است و اگر آتش‌بس حاکم شود مشکلات دو طرف سریع‌تر مرتفع می‌شود. این روزها اخباری در مورد نزدیک بودن آتش‌بس در یمن شنیده می‌شود.
در شرایط فعلی چگونگی کاهش تنش بین دو کشور از جمله نحوه پایان یافتن جنگ یمن از اهمیت خاصی برخوردار است. اما به هر حال پس از سال‌ها روابط سرد بین دو کشور، پایان جنگ یمن، نه‌تنها بر روابط دیپلماتیک ایران و فشار حداکثری آمریکا تاثیر می‌گذارد؛ بلکه می‌تواند بر شرایط امنیتی و اقتصادی منطقه هم موثر باشد. شاید به همین دلیل است که بهاء الاعرجی، معاون سابق نخست‌وزیر عراق می‌گوید این کشورهای منطقه بودند که از عبدالمهدی درخواست کردند با هدف آرام کردن اوضاع به عربستان سفر کند.
