از چاله به چاه

معرفی کافه اقتصاد این هفته را با مروری بر فیلم «بنیانگذار» به کارگردانی جان ‌لی هنکاک که روایت زندگی ری کراک و ماجرای به دست آوردن رستوران‌های زنجیره‌ای مک‌دونالد است، شروع می‌کنیم. برادران مک‌دونالد کارآفرینان آمریکایی بودند که رستوران مک‌دونالد را در سال 1948 در سن برناردینو راه‌اندازی کردند اما ری کراک در سال 1954 وارد مک‌دونالد شد و این رستوران را از سطح ملی به برندی جهانی تبدیل کرد. ماجرای 1600 رستوران زنجیره‌ای در آمریکا و جهان و الگوهای تجاری که به موفقیت این زنجیره انجامید بسیار درس‌آموز است. چه چیزی باعث می‌شود یک اقتصاددان بااستعداد از مسیر شکوفایی منحرف شود؟ از رولاند فرایر صحبت می‌کنیم. جوان‌ترین استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد که تباری آفریقایی-آمریکایی دارد؛ نخستین سیاه‌پوست برنده جایزه بیتس‌کلارک که به دلیل مطالعات نوآورانه در زمینه اقتصاد، تحصیلات و نابرابری نژادی به او اعطا شده است. پیشرفت‌های این اقتصاددان که تحقیقات مبتکرانه‌اش فهم ما را از ریشه‌ها، میزان و تداوم نابرابری نژادی در آمریکا افزایش داده است در سال 2017 وارد یک نقطه عطف شد؛ روزنامه دانشجویی هاروارد شکایاتی را علیه او تنظیم و او را به آزار جنسی متهم کرد. ماجرای جنجالی این اقتصاددان را در کافه این شماره بخوانید. مطلب «کوبا چگونه از چاله به چاه افتاد؟» به چگونگی شکل‌گیری جنبش کاسترو و هم‌‌قطارانش و مسیری که پیموده شد می‌پردازد. یکی از اصلی‌ترین مسائل در کوبا به نوع حکمرانی و سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی حاکم بر آن برمی‌گردد. به دلیل ماهیت سوسیالیستی سیاست‌های پیاده‌شده در کوبا، دور از انتظار نبود که فروپاشی شوروی در دهه 1990 در حالی که سه دهه از حکومت کاسترو بر کوبا می‌گذشت، نقطه عطفی را در تاریخ این کشور رقم بزند. یکی از مهم‌ترین وقایعی که کوبا در این زمان با آن روبه‌رو شد، کمبود شدید مواد غذایی بود که به برخی ناآرامی‌های خیابانی نیز منجر شد. تاریخ شش دهه گذشته کوبا نشان می‌دهد چگونه این کشور از یک حکمرانی دیکتاتوری جان سالم به در برد اما به دامان سوسیالیسمی درغلتید که زیربنای اقتصادی این کشور را دگرگون ساخت. حقوق اولیه شهروندی از جمله مالکیت خصوصی در همه شئون زندگی همچنان در این کشور آرزویی دست‌نایافتنی است.