کارت خرید باید توزیع می‌شد

مجلس دو رویکرد متناقض دارد. گروهی که توزیع سبد کالایی را نوعی ترویج سیاست کوپن می‌دانند و معتقدند نباید کمک غیرنقدی باب شود و گروهی که اعتراض‌شان وسیع نبودن دامنه مشمولان دریافت‌کننده سبد کالاست. غلامرضا تاجگردون از چهره‌های اصلاح‌طلب مجلس معتقد است روحانی از تفکرات اقتصاددان‌های تیمش استفاده نکرده و گویی این تصمیم عجولانه بوده؛ گرچه مخالف توزیع این سبد کالاست اما می‌گوید اگر اصرار بر توزیعش وجود داشت باید کارت خرید داده می‌شد.



 ‌آقای تاجگردون انتقادات متناقضی از سوی مجلس به دولت منتقل می‌شود. در حالی که گروهی از نمایندگان توزیع سبد کالا را یک سیاست پوپولیستی می‌نامند گروه دوم از نمایندگان سوال و اعتراض‌شان این است که سبد کالا چرا به فلان قشر نرسیده؛ از نگاه شما به عنوان یک چهره اقتصادی اصلاح‌طلب، توزیع سبد کالا، یک عمل اقتصادی موفق بود؟
این تناقض که شما می‌گویید به خاطر تفاوت دیدگاه‌ها در بین نمایندگان مجلس است. خب گروهی هستند که از پرداخت یارانه نقدی به همه مردم هم استقبال می‌کنند. از نگاه این گروه، باید به همه اقشار کمک کرد و تبعیض نگذاشت. دلیل‌شان هم این است که قانون اساسی می‌گوید نباید بین شهروندان در توزیع امکانات دولتی تبعیض گذاشت که حداقل تصور می‌کنم این نگاه، تحلیل ساده‌انگارانه از قانون اساسی و مباحث اقتصادی است. اما به شخصه با توزیع سبد کالا بین مردم موافق نبودم و همچنان معتقدم اجرای این دست سیاست‌های اقتصادی، بیش از آنکه به چرخه اقتصاد و تولید کشور کمک کند، سبب‌ساز تزریق نوعی مسکن‌های موقت می‌شود که عملاً کارساز نیست.

 دلیل کارساز نبودن آن چیست؟
چرخه معیوب است. به هر حال می‌دانیم تورمی داریم که فعلاً در کوتاه‌مدت امکان کم‌ کردن آن وجود ندارد و حداقل می‌توانیم جلوی افزایشش را بگیریم. از طرفی می‌دانیم کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی به شدت آسیب دیده‌اند و با کمبود نقدینگی و مشکلات دیگر مواجهند. کارخانه‌ای که با نصف ظرفیت کار می‌کند، عملاً هم مجبور می‌شود قیمت تمام‌شده را بالا ببرد و هم تعداد کارگرانش را کاهش دهد. شاید یک شهروند عادی بگوید که حالا تزریق پول به واحدهای تولیدی و سیاست‌های اقتصادی دیگر زمان‌بر است و ما به همین سبد کالایی که زودتر دست‌مان می‌رسد راضی هستیم اما عملاً آقای روحانی و مشاوران اقتصادی‌اش می‌دانند اگر همین 1500 میلیارد تومان به چند واحد تولیدی کلیدی تزریق می‌شد، نفعی که به عموم مردم می‌رسید بیش از این بود که برنج هندی یا دو کیلو پنیر و تخم مرغ دست‌شان را بگیرد.

 به عبارتی کلاً کمک غیرنقدی به مردم را مضر می‌دانید؟
این موضوعات، حتی به نظرم جایش در سطح رسانه‌ها و تیتر روزنامه‌ها نیست. در مورد هر یک از این شیوه‌های کمک به مردم، مباحث اقتصادی و علمی سنگینی وجود دارد. دولت آقای روحانی هم دولتی نیست که از فقر نیروهای خبره اقتصادی رنج ببرد. معتقدم اگر دولت با طمانینه بیشتری اقدام می‌کرد و این داستان کالای غیرنقدی بدون پشتوانه علمی به مجموعه تزریق نمی‌شد، عملاً دلایل برای عدم اجرای این شیوه، بسیار قوی‌تر و محکم‌تر از دلایل برای اجرای آن بود.

 در شرایط کنونی که سبد کالا توزیع شده و به این نواقص برخورده و دولت هم اصرار دارد مرحله اول را تکمیل و حتی مرحله دوم را اجرایی کند، راهکارهای کمتر کردن ضعف‌ها چیست؟
در کل ایرادات به نحوه توزیع همین کالا‌ی غیرنقدی هم وارد است. به هر حال برای توزیع سبد کالا مدل‌های بسیاری وجود داشت و می‌توانستند با سبک و سنگین کردن، راهی را انتخاب کنند که هزینه‌هایش کمتر از مدل کنونی باشد.

 به هر حال دولت مدعی است در توزیع غیرنقدی، تشکیل این صف‌ها گریزناپذیر بود.
خب این‌طور نیست. در ساده‌ترین مدل می‌توانستند به مردم کارت خرید بدهند. کارت‌هایی که نمی‌توانستند نقدینگی آن را خارج کنند و تنها با آن کارت‌ها خرید از فروشگاه‌ها میسر بود. با این شیوه شهروندان و مشمولان به بانک‌ها مراجعه می‌کردند و از همان شعبه‌ای که یارانه نقدی‌شان را دریافت می‌کنند، کارت خرید را دریافت کرده و این طوری این حجم از روان شدن مردم به فروشگاه‌ها طی چند روز اول مشاهده نمی‌شد.

 اما دولت مدعی است که می‌خواسته کالاهایی از سوی مردم خریداری شود که به نوعی از لحاظ غذایی ارزش دارد. از طرفی پول این کالاها را به نوعی به واحدهای تولیدی بدهد که جنس را از آنها دریافت کرده است.
خب دوستان معتقدند مثلاً می‌خواستند از کارخانه‌های لبنیاتی در حال ورشکستگی با این خرید کمک کنند. می‌توانستند تدابیری اتخاذ کنند که فروشگاه‌هایی که امکان خرید با آن کارت از آنها وجود داشت، همان محصولات مورد نظر دولت را به مشتریان می‌دادند. یعنی شما با کارت خریدتان می‌توانستید به فروشگاه مراجعه کنید اما همان سبدی را که دولت در نظر گرفته خریداری کنید. یعنی همان پنیر و تخم مرغ و مرغ و برنج.

 شیوه کنونی نصفه و نیمه اجرا شده؛ پس برای شیوه کنونی راه اصلاح نیست؟
به هر حال ساز و کار کنونی ایراد دارد. تمهیدات لازم اتخاذ نشد و پیش‌بینی‌هایشان درست از آب درنیامد.

 در مورد مشمولان چطور؟
منتظر توضیحات دولت هستیم. به هر حال در توزیع سبد کالا رعایت عدالت نشده است. اگر هدف دولت در توزیع این سبد کمک به سبد غذایی اقشار آسیب‌پذیر بوده باشد، در غیر این صورت اگر می‌خواسته به کارمندان دولتی، کمکی کند و حالا برخی از کارگران و بازنشستگان را هم سهیم کرده، که خب داستان فرق دارد.