تاریخ انتشار:
مدح فعالیت‌های اقتصادی از جایگاهی که ثروت ستیز بود
تریبون تازه بخش خصوصی
آنهایی که با روحانی‌زاده زنجانی بخش خصوصی سال‌ها کار کرده‌اند و پای سخنانش نشسته‌اند، خوب می‌دانند که آنچه از صندوقچه تفکرات و نظرات اقتصادی یحیی آل‌اسحاق در می‌آید، تقریباً همان است که می‌توان در بساط سرسخت‌ترین مدافعان اقتصاد بازار پیدا کرد.
وقتی یحیی آل‌اسحاق با آن چهره‌ای که به «اصولگرایی» می‌زند، از پشت تریبون نماز جمعه تهران از «اقتصاد آزاد» و ریل‌گذاری «ثروت و اشتغال» برای رسیدن به ایستگاه «حماسه اقتصادی» سخن گفت، شاید کمتر نمازگزاری در آن روز توانست قرابتی میان تصویر سخنران و کلام او پیدا کند. اما آنهایی که با روحانی‌زاده زنجانی بخش خصوصی سال‌ها کار کرده‌اند و پای سخنانش نشسته‌اند، خوب می‌دانند که آنچه از صندوقچه تفکرات و نظرات اقتصادی یحیی آل‌اسحاق در می‌آید، تقریباً همان است که می‌توان در بساط سرسخت‌ترین مدافعان اقتصاد بازار پیدا کرد. برای یحیی آل‌اسحاق تفاوتی نمی‌کند پشت کدام تریبون برای ایراد نظریات اقتصادی‌اش ایستاده باشد. او در جایگاه هیات‌رئیسه بزرگ‌ترین اتاق بازرگانی ایران همان حرف‌هایی را بر زبان می‌آورد که در دفتر خود در سازمان بنیاد مستضعفان از پشت تلفن بیان می‌کند. مخاطبان او نیز دیگر با ادبیات اقتصادی و تفکرات تکنوکراتی او آشنا شده‌اند که به مانند برخی نمازگزاران تهران نتوانند او را با قامت اصولگرایی در ظرف «آزادی اقتصاد» بگنجانند. رئیس اتاق بازرگانی تهران، در آخرین جمعه مرداد ماه، سخنران پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران
بود. او در فرصتی که در اختیار داشت از راهکارهای دستیابی به حماسه اقتصادی سخن گفت و اینکه پرچمدار این پیروزی، کسی نیست جز بخش خصوصی. شاید این برای نخستین بار باشد که 
شخصیتی از مدیران جمهوری اسلامی از جایگاه نماز جمعه در مدح بخش خصوصی سخنرانی می‌کند. آن هم بخش خصوصی که غالباً تجار و بازرگانان و کارخانه‌داران را در دل خود جای داده است و آنها همان‌هایی هستند که تا چند دهه پیش، گاه با عناوین نامناسب از آنها یاد می‌شد. در طول سال‌های پس از انقلاب، سخنرانی مدیری از بدنه بخش خصوصی ایران آن هم از تریبون نماز جمعه تقریباً بی‌سابقه است. روال معمول این جایگاه مذهبی تاکنون این بوده که مدیران سیاسی و بعضاً نظامی پشت این تریبون قرار بگیرند و با مخاطبان خود به سخن بنشینند. اما به نظر می‌رسد رویکردی تازه در مهم‌ترین و سیاسی‌ترین جایگاه خطابه ایران در حال شکل‌گیری است تا از این تریبون پیام‌های اقتصادی نیز صادر شود و گفتمان‌هایی در باب بهبود شرایط کسب و
کار بیان شود و اینکه بخشی از گره‌های مشکلات معیشتی مردم ایران به دست تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی باز می‌شود. یحیی آل‌اسحاق در قامت رئیس اتاق بازرگانی تهران در مراسم اخیر نماز جمعه تهران این فرصت را غنیمت شمرد تا از تریبونی به مراتب فراگیرتر از اتاق بازرگانی و نشست‌های ماهانه آن، بر نقش و اهمیت بخش خصوصی ایران و به زعم خود «سربازان اقتصادی» ایران در گره‌گشایی از مشکلات اقتصادی کشور تاکید کند. در هفته‌هایی که گذشت، تریبون نماز جمعه تهران تنها به وزیر بازرگانی دولت هاشمی‌رفسنجانی اختصاص نیافت. معاون آل‌اسحاق در دوران وزارت، دیگر نماینده بخش خصوصی بود که رو در روی نمازگزاران تهرانی ایستاد و یکی از اولویت‌های دولت یازدهم را توانمندسازی بخش خصوصی عنوان کرد. محمد نهاوندیان نیز به مانند هم‌کیش خود در اتاق بازرگانی تهران، زنجانی است و پرورش‌یافته خانواده‌ای مذهبی که او را در سنین جوانی راهی تحصیلات حوزوی می‌کند. اما «اقتصاد» چنان قدرت و جاذبه‌ای برای جوان منبرنشین دیروز داشت که او نیز مانند یحیی آل‌اسحاق ترجیح داد موی خود را در اقتصاد سفید کند. نهاوندیان دو هفته پس از سخنرانی یحیی آل‌اسحاق در نماز جمعه تهران، به
این مکان رفت. دعوت از او با عنوان رئیس دفتر رئیس‌جمهور صورت گرفت هرچند که نهاوندیان تلاش کرد در فرصت پیش‌آمده، از زبان رئیس اتاق بازرگانی ایران سخنرانی کند و همانی باشد که تا به حال بخش خصوصی ایران از او سراغ داشت. محور سخنان او نیز اقتصاد و برنامه‌های دولت یازدهم برای سامان‌یابی کسب و کار در ایران و معاش مردم بود. نهاوندیان از تریبون نماز جمعه تهران این وعده را داد که دولت تدبیر و امید، جامه عمل بر تن قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار خواهد کرد؛ قانونی که او جزو مسببان تصویبش در مجلس بود اما دولت دهم از اجرای آن سر باز زد. یحیی آل‌اسحاق و محمد نهاوندیان، نباید تنها نمایندگان بخش خصوصی ایران در جایگاه سخنرانی خطبه‌های پیش از نماز جمعه تهران باشند. هستند دیگر نمایندگانی از بدنه بخش خصوصی که حرف‌ها برای گفتن از پشت تریبون نماز جمعه تهران دارند. این جایگاه شاید هرگز برای فعالانی از بخش خصوصی که در خط و خطوط شورای سیاستگذاری نماز جمعه نمی‌گنجند، فراهم نشود اما اتاق بازرگانی و بخش خصوصی این تریبون را از دست نخواهند داد.
شخصیتی از مدیران جمهوری اسلامی از جایگاه نماز جمعه در مدح بخش خصوصی سخنرانی می‌کند. آن هم بخش خصوصی که غالباً تجار و بازرگانان و کارخانه‌داران را در دل خود جای داده است و آنها همان‌هایی هستند که تا چند دهه پیش، گاه با عناوین نامناسب از آنها یاد می‌شد. در طول سال‌های پس از انقلاب، سخنرانی مدیری از بدنه بخش خصوصی ایران آن هم از تریبون نماز جمعه تقریباً بی‌سابقه است. روال معمول این جایگاه مذهبی تاکنون این بوده که مدیران سیاسی و بعضاً نظامی پشت این تریبون قرار بگیرند و با مخاطبان خود به سخن بنشینند. اما به نظر می‌رسد رویکردی تازه در مهم‌ترین و سیاسی‌ترین جایگاه خطابه ایران در حال شکل‌گیری است تا از این تریبون پیام‌های اقتصادی نیز صادر شود و گفتمان‌هایی در باب بهبود شرایط کسب و
کار بیان شود و اینکه بخشی از گره‌های مشکلات معیشتی مردم ایران به دست تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی باز می‌شود. یحیی آل‌اسحاق در قامت رئیس اتاق بازرگانی تهران در مراسم اخیر نماز جمعه تهران این فرصت را غنیمت شمرد تا از تریبونی به مراتب فراگیرتر از اتاق بازرگانی و نشست‌های ماهانه آن، بر نقش و اهمیت بخش خصوصی ایران و به زعم خود «سربازان اقتصادی» ایران در گره‌گشایی از مشکلات اقتصادی کشور تاکید کند. در هفته‌هایی که گذشت، تریبون نماز جمعه تهران تنها به وزیر بازرگانی دولت هاشمی‌رفسنجانی اختصاص نیافت. معاون آل‌اسحاق در دوران وزارت، دیگر نماینده بخش خصوصی بود که رو در روی نمازگزاران تهرانی ایستاد و یکی از اولویت‌های دولت یازدهم را توانمندسازی بخش خصوصی عنوان کرد. محمد نهاوندیان نیز به مانند هم‌کیش خود در اتاق بازرگانی تهران، زنجانی است و پرورش‌یافته خانواده‌ای مذهبی که او را در سنین جوانی راهی تحصیلات حوزوی می‌کند. اما «اقتصاد» چنان قدرت و جاذبه‌ای برای جوان منبرنشین دیروز داشت که او نیز مانند یحیی آل‌اسحاق ترجیح داد موی خود را در اقتصاد سفید کند. نهاوندیان دو هفته پس از سخنرانی یحیی آل‌اسحاق در نماز جمعه تهران، به
این مکان رفت. دعوت از او با عنوان رئیس دفتر رئیس‌جمهور صورت گرفت هرچند که نهاوندیان تلاش کرد در فرصت پیش‌آمده، از زبان رئیس اتاق بازرگانی ایران سخنرانی کند و همانی باشد که تا به حال بخش خصوصی ایران از او سراغ داشت. محور سخنان او نیز اقتصاد و برنامه‌های دولت یازدهم برای سامان‌یابی کسب و کار در ایران و معاش مردم بود. نهاوندیان از تریبون نماز جمعه تهران این وعده را داد که دولت تدبیر و امید، جامه عمل بر تن قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار خواهد کرد؛ قانونی که او جزو مسببان تصویبش در مجلس بود اما دولت دهم از اجرای آن سر باز زد. یحیی آل‌اسحاق و محمد نهاوندیان، نباید تنها نمایندگان بخش خصوصی ایران در جایگاه سخنرانی خطبه‌های پیش از نماز جمعه تهران باشند. هستند دیگر نمایندگانی از بدنه بخش خصوصی که حرف‌ها برای گفتن از پشت تریبون نماز جمعه تهران دارند. این جایگاه شاید هرگز برای فعالانی از بخش خصوصی که در خط و خطوط شورای سیاستگذاری نماز جمعه نمی‌گنجند، فراهم نشود اما اتاق بازرگانی و بخش خصوصی این تریبون را از دست نخواهند داد.
دیدگاه تان را بنویسید