رکوردشکنی دلار

دلار آمریکا در حال تجربه دوره‌ای از افزایش ارزش است که در 40 سال گذشته بی‌سابقه بوده است. ارز ایالات متحده در هشت ماه گذشته به طور متوسط 14 درصد در برابر همه ارزهای مهم دیگر جهان افزایش ارزش داشته است. اما این افزایش ارزش به دلیل چیست؟ بخش عمده‌ای از آن نتیجه اوضاع اقتصادی مناسب ایالات متحده در زمانی است که بقیه اقتصادهای جهان درگیر مشکلات مختلفی مانند کاهش رشد و تورم منفی و رکود و بیکاری هستند. کسانی که زیاد به مسافرت می‌روند، با نرخ برابری ارز و تاثیری که می‌تواند بر هزینه زندگی روزمره در سفر داشته باشد، آشنا هستند. اما در مورد دلار این افزایش ارزش در حدی بوده که نه‌فقط بر مسافران، که بر زندگی مردم عادی هم تاثیر گذاشته است. همه هزینه‌ها، از جمله هزینه‌های تولید متاثر از این قضیه بوده است و کار تا جایی پیش رفته که کارخانه‌هایی مانند بوئینگ و کوکاکولا نسبت به ادامه‌دار شدن وضعیت فعلی هشدار داده‌اند. بخش دیگری از افزایش ارزش دلار، به دلیل انتظار سرمایه‌گذاران برای افزایش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو است. این انتظار که حال بسیار طولانی شده هم، به معنای آن است که سرمایه‌هایی که در سال‌های گذشته و به دنبال کاهش بی‌سابقه نرخ بهره در ایالات متحده از این کشور خارج شده و در مناطق دیگر جهان سرمایه‌گذاری شده بود، حالا میل به بازگشت به وطن دارد. اما مساله مهم دیگر، برنامه بانک مرکزی اروپا برای سیاست پولی است. این نهاد نیز مانند ایالات متحده در سال‌های گذشته برنامه تسهیل کمی را در دست اجرا دارد که به معنای تزریق پول به بازار است. در نتیجه در حال حاضر نرخ برابری یورو در برابر دلار به کمترین سطح از سال 2003 به بعد رسیده است. به این معنا که در حال حاضر هر 05 /1 دلار با یک یورو مبادله می‌شود، رقمی که همین چند سال پیش که هر 37 /1 دلار با یک یورو معامله می‌شد، در ذهن کسی نمی‌گنجید. در آن مقطع زمانی هنوز خبری از این بحران فراگیر در اتحادیه اروپا نبود و حتی صحبت از جایگزینی یورو با دلار در بازارهای مالی بین‌المللی می‌شد. اما مهم‌تر از همه اینها، این موضوع است که این روند افزایش ارزش به نظر نمی‌رسد فعلاً قصد توقف داشته باشد. اوضاع اقتصادی ایالات متحده چه در زمینه رشد اقتصادی و چه بازار نیروی کار، در حال بهبود است آن هم در حالی که در بقیه مناطق مهم جهان از نظر اقتصادی نشانه‌ای از بهبود مشاهده نمی‌شود. نرخ بهره در شرف افزایش است و اتحادیه اروپا هم قصد دارد به برنامه تسهیل کمی خود ادامه دهد. اگرچه برای بخشی از مردم عادی، خصوصاً عاشقان سفر، دلار قدرتمند جذاب است اما برای صاحبان مشاغل و تولید کننده‌های بزرگ می‌تواند مشکلی بزرگ قلمداد شود. دلار قدرتمند از توان رقابت کالاهای تولید ایالات متحده در بازارهای جهانی کاسته و کالاهای خارجی را برای شهروندان ایالات متحده جذاب می‌کند. اما به هر حال بعد از سال‌ها چاپ دلار توسط فدرال‌رزرو، حالا نوبتی هم باشد، نوبت اروپاست.