نیمه تاریک تکنولوژی
لمس تنهایی
مرکز تحقیقاتی گارتنر در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد در سال ۲۰۱۳، نزدیک به ۹۶۸ میلیون دستگاه تلفن هوشمند به فروش رسیده است که در مقایسه با سال ۲۰۱۲، رشد ۳/۴۲درصدی را نشان می‌دهد.
مولود پاکروان/ نویسنده و مترجم نشریه
مانند وایبر، وی‌چت و لاین پیوند می‌دهند. عمر باتری آنها طولانی است. امکان گفت‌وگوی تصویری در هر لحظه را به صاحبان خود می‌دهند و به همین دلیل در دنیای تجارت نیز به ابزاری ارزشمند تبدیل شده‌اند. قابلیت ضبط و نگهداری اطلاعات در این گوشی‌ها حتی برای تحقیقات، به روی پلیس و بازرسان قضایی دریچه جدیدی گشوده است و کاربرد آن به حوزه‌هایی تعمیم پیدا کرده است که تا پیش از این تصور آن ناممکن بود. کاربران این گوشی‌ها روز‌به‌روز افزایش پیدا می‌کنند. از دیگر شگفتی‌هایی که این پدیده تکنولوژیک به همراه
داشته است اقبال کم‌نظیر کاربران به استفاده از شبکه‌های اجتماعی است که برخلاف نسل قبلی اختصاصاً برای گوشی‌های همراه طراحی شده‌اند. نام وایبر، وی‌چت، واتز‌اپ، پینگر و تانگو حتی برای کودکان نیز نام‌هایی آشناست. از سال‌ها پیش برنامه‌هایی مانند اسکایپ یا مسنجر یاهو مورد توجه کاربران اینترنت قرار گرفته بود. با گسترده‌تر شدن دنیای اینترنت و همچنین بروز خطرات و حملات اینترنتی و امکان شنود تماس‌ها، بسیاری از این اپلیکیشن‌ها امکانات خود را محدود کردند یا به نوعی، هیچ ضمانتی برای عدم شنود مکالمات به مشترکان نمی‌دادند. اندکی بعد بازار پررونق گفت‌وگوهای رایگان اینترنتی توجه سرمایه‌گذاران و شرکت‌های تولید تلفن همراه را به خود جلب کرد. رقابت سیستم‌عامل هوشمند گوشی‌ها و تبلت‌های اپل با اندرویدی‌ها، بازار را برای این سرمایه‌گذاران داغ‌تر کرد. تا سرانجام نرم‌افزاری به وایبر به بازار اپلیکیشن‌های اپل و اندروید عرضه شد. این اپلیکیشن در سه روز نخست عرضه، نزدیک به هزار بار در سایت‌های ارائه نرم‌افزارهای اپل و اندروید دانلود شد. در روز چهارم، دست‌اندرکاران کلمه اول عنوان نرم‌افزار را به Free Text & Call (تماس و ارسال متن
رایگان) تغییر دادند و با همین ترفند تا روز هفتم رکورد یک میلیون دانلود در مجموع دو فروشگاه اپل و اندروید ثبت شد. مردم روز‌به‌روز بیشتر به سوی این نرم‌افزار کشیده می‌شدند. قابلیت Sync شدن Contactها با لیست تماس وایبر افراد بسیاری را برای تماس رایگان، ترغیب می‌کرد. سرانجام یک هفته قبل، یک شرکت ژاپنی به نام راکوتن (Rakuten) اعلام کرد وایبر را به قیمت ۹۰۰ میلیون دلار خریده است. «راکوتن» اعلام کرده این خرید در راستای تبدیل این شرکت به بهترین شرکت خدمات‌دهنده اینترنتی انجام شده است و به آن اجازه می‌دهد نفوذ خود را در بازار تولیدات دیجیتالی و مرتبط با تجارت الکترونیک گسترش دهد. جالب آنکه درآمد این شرکت از سرویس‌های تجارت الکترونیکی حدود 9/3 میلیارد دلار بوده و مشتریان آن همانند اپل یا آمازون با استفاده از یک اکانت قادر به خرید محصولات یا پرداخت خدمات خواهند بود. راکوتن این سرمایه‌گذاری سنگین برای خرید وایبر را در حالی انجام داده است که کمی قبل با ۱۰۰ میلیون دلار، شبکه اجتماعی پینترستو با ۳۱۵ میلیون دلار Kobo را نیز خریده بود. صرف این هزینه گزاف از سوی یک شرکت تجارت الکترونیک بدان معناست که کاربران این
اپلیکیشن سود هنگفتی را روانه حساب‌های راکوتن خواهند کرد. وایبری که تا‌کنون به تنهایی 300 میلیون کاربر را در سراسر جهان به عضویت خود درآورده است. وایبر تنها یکی از اپلیکیشن‌های ارسال متن و گفت‌وگوی رایگان است. به این حجم عظیم کاربران، 350 میلیون عضو واتز‌اپ (WhatsApp)، 236 میلیون عضو وی‌چت (Wechat)، 275 میلیون عضو لاین (Line) و 70 میلیون نفر عضو پینترست (Pinterest) را اضافه کنید. اما مردم از گوشی‌های هوشمند چه می‌خواهند؟ در یک مطالعه که در آمریکا انجام شده است 65 درصد از کاربران گوشی‌های آیفون اعلام کرده‌اند بدون گوشی خود نمی‌توانند زندگی کنند! 40 درصد از آنها می‌گویند حاضرند به خاطر آیفون خود از خوردن قهوه چشم‌پوشی کنند و 18 درصد هم حاضر هستند به خاطر این گوشی هوس‌انگیز از حمام گرفتن روزانه بگذرند. مساله به همین جا ختم نمی‌شود. 15 درصد می‌گویند حاضرند از روابط زناشویی خود صرف نظر کنند تا اینکه در تعطیلات آخر هفته بدون آیفون بمانند! این همه وابستگی به یک ابزار الکترونیک بی‌جان به راستی شگفتی‌آور است. پژوهش دیگری که دانلود اپلیکیشن‌های مختلف را مورد بررسی قرار داده است نشان می‌دهد موضوعات زیر بیشترین مواردی
هستند که کاربران در گوشی‌های هوشمند خود دانلود می‌کنند: بازی‌ها (60 درصد)، هواشناسی (60 درصد)، شبکه‌های اجتماعی (56 درصد)، نقشه/جست و جو (51 درصد)، موسیقی ( 44 درصد)، اخبار ( 39 درصد)، سرگرمی (34 درصد)، امور مالی (32 درصد)، فیلم‌ویدئو (26 درصد)، و خرید (26 درصد). جای تعجب نیست که در جهان، دارندگان گوشی‌های آیفون رکورددار بازی در موبایل هستند (7/14 ساعت در ماه). گوشی‌های سیستم اندروید، ویندوز و بلک‌بری به ترتیب با 3/9، 7/4 و 5/4 ساعت بازی در ماه در رتبه‌های پس از آیفون قرار می‌گیرند.
ارمغان تلفن‌های هوشمند
عابران موبایل به دستی که سخت محو کار با گوشی خود هستند به تصویر جدایی‌ناپذیر زندگی ما تبدیل شده‌اند. گاهی دیدن چهره‌های غمگین، شادمان، متعجب یا عبوس آنان هنگام خواندن یک متن یا مشاهده یک تصویر در موبایل ما را به خنده وامی‌دارد. اما این تکنولوژی که با خود موهبت‌های بسیاری به ارمغان آورده است نیمه تاریکی هم دارد. فضای عمومی که انتظار داریم همگان در آن حضور فعال داشته باشند به زودی دستخوش تحولات و معضلات فراوانی خواهد شد. این پدیده‌ای است که پژوهشگران حوزه ارتباطات، جامعه‌شناسی و روانشناسی را به خود معطوف کرده است. آنها می‌گویند مفهوم ارتباطات، حریم خصوصی و حتی مکان‌های عمومی به واسطه گسترش کاربرد این تکنولوژی در حال تغییر است. در دل فضاهای عمومی، فضاهای شخصی و خصوصی در حال شکل‌گیری است. بسیاری از کاربران تلفن‌های هوشمند، معتقدند حتی وقتی در کوچه و خیابان قدم می‌زنند یا در ایستگاه منتظر مترو هستند در حریم خصوصی خود قرار دارند. آنها از اینکه در یک محیط عمومی یا رسمی مکالمات شخصی خود را ادامه دهند، مشغول بازی با گوشی خود باشند یا پیام‌های متنی شبکه‌های
اجتماعی را چک کنند ابایی ندارند. حتی اگر کسی یا چیزی مخل مکالمه یا کار با تلفن همراهشان شود ممکن است هنجارهای اجتماعی را زیر پا بگذارند (و از این رفتار کمتر دچار احساس گناه خواهند شد). همه به ظاهر در جمع هستند اما دنیای خصوصی‌ای برای خود ساخته‌اند که وسعتی به اندازه جهان را در یک گوشی تلفن جای داده است. تکنولوژی اما، با سرعت سرسام‌آوری پیشرفت می‌کند. میلیون‌ها نفر هر روز منتظرند تا ببینند گوشی بعدی که کمپانی‌های معروفی نظیر اپل، سامسونگ، یا بلک‌بری روانه بازار می‌کنند چه شکلی دارد، چه امکانات جدیدی عرضه می‌کند و برای زندگی آنان چه شگفتی‌هایی به ارمغان خواهد آورد؟ ارمغان گوشی‌های هوشمند برای ما چیست؟ تنهایی، یا ارتباط با دنیایی به وسعت کره زمین؟
دیدگاه تان را بنویسید