تاریخ انتشار:
آیا ترانس - پاسیفیک، توافقی به نفع ثروتمندان است؟
مزایا و معایب توافق
توافق ترانس - پاسیفیک یک توافق تجارت آزاد است که بین آمریکا و ۱۱ کشور دارای مرز آبی با اقیانوس آرام امضا شده است و با قانون اولیه و اساسی حذف تمامی تعرفه‌های گمرکی در تجارت کالاها و خدمات موافق است.
توافق ترانس-پاسیفیک یک توافق تجارت آزاد است که بین آمریکا و 11 کشور دارای مرز آبی با اقیانوس آرام امضا شده است و با قانون اولیه و اساسی حذف تمامی تعرفه‌های گمرکی در تجارت کالاها و خدمات موافق است. کشورهای امضاکننده این توافقنامه سازنده ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی دنیا هستند و ۲۶ درصد از تجارت دنیا در این ۱۲ کشور انجام می‌شود. آمار نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۵ میلادی ارزش تولید ناخالص داخلی دنیا برابر با 5 /107 هزار میلیارد دلار و ارزش تولید ناخالص داخلی کشورهای امضاکننده توافق برابر با ۴۳ هزار میلیارد دلار بود. این کشورها در مجموع ۷۹۳ میلیون مشتری برای کالاهای خود دارند و بازار بزرگی محسوب می‌شوند. ضمن اینکه مصرف‌کنندگان این کشورها از قدرت خرید بالایی برخوردارند و وارد شدن به بازار آنها منافع زیادی برای سرمایه‌گذاران خارجی دارد. هم‌اکنون توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی یا نفتا بزرگ‌ترین توافق تجاری در دنیاست ولی بعد از اجرایی شدن توافق ترانس-پاسیفیک می‌توان آن را به عنوان بزرگ‌ترین توافق تجاری در دنیا معرفی کرد. در سال ۲۰۱۳ میلادی ارزش کالاهای تجارت‌شده بین کشورهای عضو توافق نفتا برابر با 5 /1 هزار میلیارد دلار و
ارزش تجارت خدمات برابر با ۲۴۲ میلیارد دلار بود.
ضعف توافق کجاست
بسیاری از تحلیلگران بر این باور هستند که عدم حضور چین در بزرگ‌ترین توافق تجاری دنیا یک ضعف بزرگ برای این توافق محسوب می‌شود. زیرا چین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان کالاهای مصرفی در دنیاست و بدون حضور این کشور در یک توافق تجاری نمی‌توان انتظار اثرگذاری زیاد برای توافق را داشت. حضور نیافتن چین در این توافق سبب شد تا بازار کشورهای شرق آسیا به دست چین و هند بیفتد و آمریکا از مناقشات تجاری در این منطقه خارج شود. اما آمریکا و کشورهای امضاکننده توافق ترانس-پاسیفیک هم به این نقص بزرگ واقف هستند و به همین دلیل بارها تاکید کرده‌اند که در آینده کشورهای دیگر هم می‌توانند به توافق اضافه شوند و تلویحاً راه را برای وارد شدن چین باز نگه داشتند. اما با در نظر گرفتن ساختار کنونی توافق این سوال پیش می‌آید که مزایا و معایب این توافق چیست؟ چرا دوازده کشور دنیا بالغ بر هفت سال برای به نتیجه رساندن این توافق وقت صرف کردند و چرا دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا با اجرا شدن این توافق مخالف است؟
مزایای توافق
طبق مطالعات انجام‌شده اصلی‌ترین مزیت این توافق را می‌توان افزایش رشد اقتصادی و افزایش فرصت‌های شغلی در 12 کشور مذکور دانست. ایجاد شغل و افزایش نرخ رشد اقتصادی باعث می‌شود تا رفاه در جامعه رشد کند. انتظار می‌رود با اجرا شدن این توافق تا سال ۲۰۲۵ میلادی صادرات در این 12 کشور ۳۰۵ میلیارد دلار در هر سال افزایش یابد. آمریکا به تنهایی می‌تواند رشد 5 /123 میلیارد‌دلاری درآمد صادراتی خود را در هر سال شاهد باشد و تمامی تمرکز خود را روی صادرات ماشین‌آلات صنعتی، وسایل الکترونیکی، خودرو و ماشین‌آلات صنعت کشاورزی متمرکز کند. آمریکا این مزیت اقتصادی را از طریق برداشتن ۱۸ هزار تعرفه کالاهای صادراتی به کشورهای دیگر به دست می‌آورد. این کشور هم‌اکنون ۸۰ درصد از تعرفه‌های وارداتی را حذف کرده است و تنها ۲۰ درصد از کالاهای وارد‌شده به آمریکا مشمول پرداخت هزینه گمرکی هستند. پیش‌بینی می‌شود با اجرا شدن توافق ترانس-پاسیفیک درآمد نیروی کار در آمریکا سالانه ۲۲۳ میلیارد دلار اضافه شود که ۷۷ میلیارد دلار از این درآمد نصیب نیروی کار آمریکایی می‌شود. اضافه‌شدن این درآمد به نیروی کار آمریکایی می‌تواند عاملی در جهت افزایش نرخ رشد اقتصادی
و افزایش هزینه‌های مصرفی مردم باشد که منافع زیادی برای دنیا دارد. تمامی کشورها توافق کرده‌اند با قاچاق حیات‌وحش مقابله کنند به خصوص از قاچاق انواع فیل و کرگدن جلوگیری کنند و در مقابل سوءاستفاده از محیط زیست و ماهی‌گیری غیراصولی و قطع بیش از حد درختان هم ایستادگی کنند. کشورهایی که برای حفاظت از محیط زیست تلاش نمی‌کنند با جریمه‌های کلان تجاری روبه‌رو می‌شوند.
معایب توافق
بیشتر عواید این توافق به افرادی تعلق می‌گیرد که سالانه بیش از ۸۸ هزار دلار آمریکا درآمد دارند. توافق‌های تجارت آزاد باعث افزایش نابرابری درآمدی می‌شود و سقف دریافتی افراد با درآمدهای بالا را بیشتر می‌کند. از طرف دیگر منافع بیشتر این توافق‌ها به کشورهای ثروتمند می‌رسد. کشورهایی که سرانه درآمد مردم در آنها بالاست و با برخورداری از کالاهای ارزان‌قیمت وارداتی می‌توانند اندوخته ثروت و سرمایه خود را بیشتر کنند. این توافق به دلیل افزایش حمایت از سرمایه‌های انسانی باعث افزایش قیمت برخی از اقلام ضروری می‌شود مثلاً دسترسی به دارو را سخت‌تر می‌کند و قیمت داروها را نیز افزایش می‌دهد. افزایش فشارهای رقابتی روی کسب‌و‌کارها باعث می‌شود تا انگیزه حفاظت از محیط زیست در کشورهای آسیایی تنزل یابد.
چالش‌های اصلی مذاکره‌کنندگان چه بود
پنج چالش اصلی را که در جریان این مذاکرات وجود داشت و بالاخره طرفین در مورد آن به توافق رسیدند می‌توان این‌طور بیان کرد:
اول: آمریکا موافقت کرد که دوره حمایت از حق اختراع به خصوص برای داروهای بیولوژیکی کوتاه‌تر باشد. بر مبنای این توافق شرکت‌های داروسازی می‌توانند فرمول داروهای خود را برای پنج تا هفت سال تنها برای خود حفظ کنند در حالی که قبلاً این دوره ۱۲ سال بوده است.
دوم: تمامی موسسات دولتی باید مطابق استانداردهای تجاری جهانی از محیط زیست و نیروهای کاری خود حمایت کنند. در این مورد خاص کشورهای ویتنام و سنگاپور و مالزی مخالف بودند و دلیل مخالفت آنها هم ضعف اتحادیه‌های کارگری در این کشورها بود ولی در نهایت در این زمینه هم توافق نهایی حاصل شد.
سوم: کشورهای آمریکا و ژاپن و کانادا تعرفه‌های حمایتی از تولیدکنندگان محصولات لبنی، گوشت قرمز و گوشت پرندگان را حذف می‌کنند. یارانه‌های کشاورزی که توسط شرکت‌های آمریکایی و اروپایی و برای حمایت از تولید داخل پرداخت می‌شود مانع اصلی رسیدن به این توافق طی سال‌ها مذاکره بود. بالاخره آمریکا و کانادا و ژاپن موافقت کردند که یارانه‌ها را قطع کنند.
چهارم: تمامی کشورها توافق کردند صنایع خودروسازی خود را راه‌اندازی کنند. این کار سبب می‌شود تا قیمت خودرو در بازار داخلی این کشورها کاهش یابد.
پنجم: آمریکا موفق شد تا کشورها را در افزایش میزان حقوق سرمایه‌گذاران خارجی متقاعد کند. بر اساس این طرح شرکت‌های خارجی نسبت به شرکت‌های داخلی حق بیشتری برای شکایت کردن از دولت دارند و این مساله سبب می‌شود تا سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به کشورهای مذکور تمایل و انگیزه بیشتری داشته باشند. به هر حال توافق ترانس-پاسیفیک بعد از سال‌ها تلاش به امضا رسید و حال در مرحله تایید نهایی قرار دارد. این توافق هم مانند تمامی توافق‌های دنیا دارای معایب و ضعف‌هایی است ولی نتیجه سال‌ها تلاش برای اصلاح ساختار تجارت در دنیاست و بدون شک اثرات مثبت و سازنده‌ای دارد و خارج شدن از این توافق به معنای نادیده گرفتن سال‌ها تلاش و صرف هزینه‌های کلان از طرف دولت آمریکاست. البته باید در نظر داشت با وجود مخالفت ترامپ با توافق ترانس-پاسیفیک ولی بسیاری از وزرای پیشنهادی او این توافق را خوب می‌دانند به عنوان مثال رکس تیلرسون وزیر پیشنهادی برای وزارت امور خارجه آمریکا موافق این توافق است و اجراشدن آن را به نفع اقتصاد کشور می‌داند.
دیدگاه تان را بنویسید