سیاهچاله نان

فاطمه شیرزادی: یارانه نان و خرید تضمینی گندم بیش از شش هزار میلیارد تومان در سال برای دولت هزینه دارد. اتخاذ این سیاست در کنار سرکوب قیمت نان ظاهراً با هدف حفظ امنیت غذایی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیری صورت گرفته که نان برایشان برکت سفره است و قوت لایموت، اما حاصل اتخاذ و ادامه این سیاست‌ها بازگشت به دوران قبل از هدفمندی یارانه‌هاست؛ زمانی که قیمت نان به لطف یارانه به حدی نازل بود که بسیاری از دامداران با خرید نان تازه یا ضایعات نان از آن به عنوان خوراک دام استفاده می‌کردند. با منطقی شدن قیمت نان پس از هدفمندی یارانه‌ها صرفه اقتصادی این کار از بین رفت و دامداران خوراندن این خوراک انسان به دام را متوقف کردند.

این روزها بار دیگر خبرهایی از بازگشت به روش قدیمی منتشر شده است. در یکی از آخرین موارد، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران ایران از افزایش استفاده از نان خشک و بی‌کیفیت در دامداری‌های سنتی و نیمه‌صنعتی خبر داده است. او توضیح داده است: بر اساس گزارش‌های رسیده به دلیل پایین بودن نرخ نان و افزایش مجدد نرخ سبوس، دامداری‌های سنتی و نیمه‌صنعتی برای تامین خوراک دام از نان‌های ماشینی و ارزان‌قیمت استفاده می‌کنند... برخی دامداران نان‌های ماشینی و ارزان‌قیمت را روی طناب خشک و به شکل پودر درمی‌آورند و به جای خوراک به مصرف دام‌هایشان می‌رسانند.1

پیش از او نیز رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی گاوداران درباره نان‌خور شدن دام‌ها گفته بود: «هم‌اکنون قیمت آرد ۹۰۰ تومان است و سبوس به ۱۲۵۰ تومان افزایش یافته است. این باعث خواهد شد که برخی برای تهیه کنسانتره از آرد به جای سبوس استفاده کنند یا حتی نان را که ارزان‌تر است به دام‌های خود بدهند. او با اشاره به افزایش قیمت صددرصدی سبوس طی یک سال، افزوده بود: من به کارخانه‌های آرد حق می‌دهم که به دلیل افزایش هزینه‌هایشان به دنبال افزایش قیمت سبوس باشند، اما این انتقاد را به ستاد تنظیم بازار دارم که چرا با ما قیمت شیر را بر مبنای سبوس ۱۱۰۰تومانی می‌بندد و بعد از چند ماه دوباره این قیمت را به ۱۲۵۰ تومان افزایش می‌دهند؟ حالا پرسش این است که چرا دولت چنین کاری می‌کند؟ به این خاطر که دولت نمی‌خواهد هزینه‌ای را از قِبَل افزایش قیمت آرد و سپس افزایش قیمت نان، پرداخت کند و این هزینه را از جیب دامدار و مرغدار می‌گذارد!»2 پیشتر رئیس اتحادیه صنعت دامپروری کشور نیز گفته بود: وزارت صنعت، معدن و تجارت به بهانه ارزان نگه ‌داشتن قیمت نان، نرخ سبوس را افزایش داده تا افزایش هزینه‌های کارخانه‌های آرد را جبران کند، اما از آن طرف خود نان وارد غذای حیوانات شده به ‌طوری که برآورد می‌شود معادل دو میلیون تن گندم به این صورت وارد غذای دام و طیور شود.3 به نظر می‌رسد یارانه نان به یکی از سیاهچاله‌های اقتصادی تبدیل شده که منابع مالی را می‌بلعد و به جای منفعت جمعی به زیان جمعی منجر می‌شود. چرا دولت به ادامه این سیاست غلط اصرار دارد؟

پی‌نوشت‌ها:

1- ایرنا، خبر شماره 83476406

2- تابناک،‌ خبر شماره ۹۱۹۸۰۷

3- تسنیم، خبر شماره 208024