خروج ایتالیا از کمربند - راه

در سال 2019، در جریان سفر رئیس‌جمهور چین، شی‌جین‌پینگ به رم، ایتالیا با تبدیل شدن به اولین کشور گروه هفت (G7) که به ابتکار کمربند-راه چین پیوست، ایالات‌متحده و اروپا را شوکه کرد. تحت حمایت این ابتکار عمل، بانک‌ها و شرکت‌های چینی همه چیز را از نیروگاه‌ها، راه‌آهن، بزرگراه‌ها و بنادر گرفته تا زیرساخت‌های مخابراتی، کابل‌های فیبر نوری و شهرهای هوشمند در سراسر جهان، تامین مالی کرده و ساخته‌اند. یادداشت تفاهم پنج‌ساله میان ایتالیا و چین باید در مارس سال 2024 تمدید شود اما به نظر می‌رسد ایتالیا آماده خروج از کمربند-راه است. این تصمیم بازتابی از ناامیدی از وعده‌های محقق‌نشده ابتکار عمل و ارزیابی مجدد راهبردی این کشور در قبال چین است. درک اینکه چرا کمربند-راه ایتالیا را فریب داد دشوار نیست. ایتالیا که طی یک دهه از سه رکود اقتصادی رنج می‌برد، به‌دنبال جذب سرمایه‌گذاری و گسترش دسترسی صادرات ایتالیا به بازار بزرگ چین بود. در آن زمان، بسیاری از ایتالیایی‌ها احساس می‌کردند که از سوی اروپا رها شده‌اند، درحالی‌که دولت پوپولیستی ایتالیا نسبت به اتحادیه اروپا بدبین بود و مایل بود که برای برآوردن نیازهای سرمایه‌گذاری خود به چین روی بیاورد. شی دلایل خاص خود را برای تفاهم با ایتالیا داشت. ایتالیا به‌عنوان یک پایانه اصلی در امتداد جاده ابریشم باستانی عمل می‌کرد و گنجاندن ایتالیا در کمربند-راه به شی کمک کرد تا ابتکار سیاست خارجی خود را به دوران طلایی شکوفایی و نفوذ چین پیوند دهد. همچنین ارتباطات پایداری بین دو کشور وجود دارد: ایتالیا بزرگ‌ترین جمعیت چینی در اروپا را در خود جای داده است. چین و ایتالیا در تولید پارچه، کالاهای چرمی و... ارتباطات تجاری عمیقی دارند. از آنجا که چین به‌دنبال افزایش نفوذ خود در اروپا، ایجاد شکاف در اتحادیه اروپا و ایجاد اختلاف بین واشنگتن و بروکسل بود، ایتالیا به‌عنوان نقطه‌ضعفی ظاهر شد که می‌توانست این هدف چین را برآورده کند. با این حال، به‌زودی آشکار شد که کمربند-راه امیدها و انتظارات ایتالیا را برآورده نخواهد کرد. تحت نظارت طرح کمربند-راه، ایتالیا ترتیبات سازمانی متعددی را با چین امضا کرد که همه چیز را از مالیات مضاعف گرفته تا به رسمیت شناختن برخی الزامات بهداشتی برای صادرات گوشت خوک، اماکن فرهنگی و میراث فرهنگی و موافقت‌نامه‌های تجاری جزئی پوشش می‌دهد. اما این ترتیبات نتوانست به‌طور اساسی مسیر روابط اقتصادی ایتالیا و چین را تغییر دهد. از زمان پیوستن ایتالیا به کمربند-راه، صادرات این کشور به چین از 5 /14 میلیارد یورو به 5 /18 میلیارد یورو افزایش یافته است، درحالی‌که صادرات چین به ایتالیا رشد بسیار چشمگیری داشته و از 5 /33 میلیارد یورو به 9 /50 میلیارد یورو رسیده است. سرمایه‌گذاری چین در کشورهای دیگر در اروپا بسیار بیشتر از سرمایه‌گذاری‌های چین در ایتالیا بوده است، به‌طوری‌که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین در ایتالیا از 650 میلیون دلار در سال 2019 به 33 میلیون دلار در سال 2021 کاهش یافته است. چین از سال 2005 تاکنون 24 میلیارد دلار در ایتالیا سرمایه‌گذاری کرده است، اما تنها 83 /1 میلیارد دلار از آن پس از تصمیم ایتالیا برای پیوستن به کمربند-راه انجام شد. تجربه ایتالیا نشان می‌دهد که پیوستن به کمربند-راه لزوماً موقعیت ویژه‌ای به یک کشور در ارتباط با چین اعطا نمی‌کند یا تجارت و سرمایه‌گذاری بیشتری را با چین تضمین نمی‌کند. از آنجا که مشخص شد کمربند-راه یک نوشداروی اقتصادی نخواهد بود، دولت ایتالیا شروع به ارزیابی مجدد کرده که آیا باید به عضویت خود در کمربند-راه ادامه دهد یا خیر. در سال گذشته، جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، اشاره کرده بود که پیوستن به کمربند-راه یک «اشتباه بزرگ» بود و او قصد دارد با کناره‌گیری از این طرح این اشتباه را اصلاح کند. ملونی به فقدان مزایایی که پس از پیوستن به کمربند-راه نصیب ایتالیا شد، اشاره کرد. اساساً، خروج ایتالیا از کمربند-راه منعکس‌کننده همگرایی رو‌به‌رشد ترانس‌آتلانتیک در مقابل چالشی است که چین ایجاد می‌کند. کشورهای اروپایی به‌طور فزاینده‌ای چین را به‌عنوان رقیب می‌بینند، نه شریک. در حالی که رئیس کمیسیون اروپا اورسولا فن درلاین اخیراً استدلال کرد که «هدف روشن حزب کمونیست چین تغییر سیستماتیک نظم بین‌المللی با چین در مرکز آن است».

بستن مرز با بلاروس

در حالی ‌که طی هفته‌های اخیر تنش‌ها میان بلاروس و لهستان در خصوص شبه‌نظامیان واگنر بالا گرفته است، مقام‌های لهستان تهدید کردند که به واسطه این تهدیدها، مرز با بلاروس را خواهند بست. «پاول جابلونسکی»، معاون وزیر امور خارجه لهستان در گفت‌وگو با شبکه «سی‌ان‌ان» در این خصوص گفت که ورشو احتمالاً در نهایت، به‌طور کامل مرز با بلاروس را خواهد بست. «ماتئوش موراویتسکی»، نخست‌وزیر لهستان پنجشنبه هفته گذشته (سوم آگوست، 12 مردادماه) ادعا کرد نیروهای گروه واگنر به جناح شرقی ناتو برای بی‌ثبات کردن آن نزدیک می‌شوند. معاون وزیر خارجه لهستان نیز در مصاحبه با سی‌ان‌ان در این زمینه گفت که «تهدید» گروه واگنر که در بلاروس مستقر هستند، «بسیار واقعی» است. وی ادامه داد: «ما هر گامی را که برای محافظت از قلمرو خود و شهروندانمان ضروری باشد، بررسی می‌کنیم که شامل انزوای کامل بلاروس از جمله مسدودی کامل مرز می‌شود.»

سفر دوباره اردوغان به خلیج‌فارس

شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان ترک اعلام کرد که رجب‌طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، قصد دارد در ماه جاری میلادی دور جدیدی از سفر به کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس را آغاز کند. این شبکه به نقل از منابع مطلع در این باره گزارش داد: برنامه اردوغان شامل سفر به بحرین، عمان، کویت و عراق طی ماه آگوست (ماه جاری میلادی) است. این شبکه همچنین اعلام کرد، پیش‌بینی می‌شود اردوغان طی ماه سپتامبر نیز یک سفر رسمی به آلمان انجام دهد. سی‌ان‌ان ترک در ادامه گزارش داد: اردوغان نهم سپتامبر در اجلاس گروه بیست در هند و همچنین ۱۸ و ۱۹ سپتامبر در جلسه مجمع عمومی سازمان ملل در آمریکا شرکت خواهد کرد. اردوغان اوایل جولای به قطر، امارات و عربستان سعودی سفر کرده بود. وی در طول این تور منطقه‌ای، توافقنامه‌هایی با ارزش 7 /50 میلیارد دلار امضا کرد.

رابطه واگنر با کودتای نیجر

شبکه فرانس ۲۴ به نقل از منابع امنیتی فرانسه گزارش کرده که این منابع ارتباط میان گروه خصوصی نظامی روسی واگنر با نظامیانی را که در نیجر کودتا کرده‌اند با حضور ژنرال «سالیفو مودی» در باماکو کشور مالی رصد کرده‌اند. ژنرال مودی یکی از فرماندهان کودتای نیجر بوده است. ژنرال مودی ظاهراً روز چهارشنبه به مالی سفر کرد. براساس تصاویر و بیانیه‌ای که ریاست‌جمهوری مالی در فیس‌بوک منتشر کرده، آسیمی گویتا، رئیس‌جمهور موقت مالی، روز چهارشنبه میزبان مودی و یک هیات بزرگ نظامی نیجر بود. ریاست‌جمهوری مالی گفت که مودی این نشست را «بخشی از یک زمینه پیچیده منطقه‌ای» خواند و از مقامات مالی «برای حمایت و همراهی آنها از زمان تصرف قدرت» تشکر کرد. ژنرال مودی معاون عبدالرحمن چیانی است که مسوول کودتا در نیجر علیه دولت محمد بازوم محسوب می‌شود. صدها پیمانکار واگنر به دعوت حکومت نظامی این کشور در مالی مستقر هستند تا شورش‌ها را در منطقه‌ای که مرزهای مالی، بورکینافاسو و نیجر را به هم می‌رساند، سرکوب کنند. یوگنی پریگوژین، رئیس واگنر، در روزهای گذشته از کودتا در نیجر استقبال کرد و گفت که شرکت نظامی خصوصی او نیز می‌تواند در موقعیت‌هایی مانند آنچه در نیجر رخ می‌دهد، کمک کند.

دیدار با نیروهای خط مقدم

وزیر دفاع روسیه با نیروهای این کشور مستقر در مقرهای خط مقدم دخیل در جنگ اوکراین دیدار کرد. آژانس‌های خبری روسیه به نقل از وزارت دفاع این کشور از بازدید و دیدار سرگئی شویگو، وزیر دفاع با نیروهای این کشور حاضر در خط مقدم نبرد با اوکراین خبر دادند. آژانس خبری اینترفاکس گزارش کرد، فرماندهان گروه «مرکزی» ارتش روسیه به شویگو اطلاعات لازم را داده‌اند و او از افسران و نیروها بابت انجام عملیات موفق در نزدیکی لیمان تشکر کرد. وی همچنین خودرو نظامی پیاده‌نظام سوئدی «CV-90» را که در پی عقب‌نشینی نیروهای اوکراینی پس از برخورد یک خمپاره با آن رها شده بود، از نزدیک دید و درباره کمبودها و کاستی‌های این مدل سوئدی مطلع شد. بازدید شویگو از این نیروها یک روز پس از بازدید والری گراسیموف،‌ رئیس ستاد مشترک ارتش روسیه از این نیروها در خط مقدم نبرد با اوکراین انجام شد.

اشتراک هند و فرانسه

نارندرا مودی، رئیس‌جمهوری هند، کمتر از یک ماه پس از سفر به ایالات‌متحده، راهی فرانسه شد و در دیدار با همتای فرانسوی خود در مورد راه‌هایی که دو کشور می‌توانند براساس آن روابط دوجانبه را گسترش دهند، گفت‌وگو کرد. به گزارش هم‌میهن، هند و فرانسه ده‌ها سال است که روابط نزدیکی با هم داشته‌اند، اما عجله دو طرف برای این دیدار، به‌خودی خود آن را مهم می‌کند. حضور مودی در جشن روز ملی فرانسه در ۱۴ جولای، به دعوت رئیس‌جمهور فرانسه و به منظور نشان دادن پیوند قوی دو کشور انجام شد. علاوه بر این، این دیدار پیش از اجلاس سران بریکس در ماه آینده انجام شده و بنابراین به خودی خود، سرنخ‌هایی از مراحل بعدی جنگ اقتصادی بین روسیه و شرکایش از یک‌سو و غرب از سوی دیگر را ارائه می‌دهد. اگرچه دهلی‌نو و پاریس به لحاظ جغرافیایی فاصله زیادی از هم دارند اما دو کشور استراتژی‌های مشابهی دارند و با چالش‌های مشابهی نیز روبه‌رو هستند. هند از گذشته و از زمان گاندی، به استقلال استراتژیک و سیاست خارجی غیرمتعهد خود پایبند بوده و به آن افتخار کرده است. فرانسه می‌خواهد نقش رهبری خود را در اروپا دوباره برقرار کند و استقلال استراتژیک قاره اروپا را ارتقا دهد و یکی از ابزارهایش در این مسیر تقویت قدرت نظامی اتحادیه اروپا با کمک شرکت‌های دفاعی فرانسوی است. پاریس همچنین در مورد برخی نگرانی‌های دهلی‌نو در مورد جنوب جهانی اشتراک نظر دارد. چالش فوری فرانسه نیز مانند هند، حفظ ثبات اجتماعی-اقتصادی در مواجهه با مشکلات اقتصادی سهمگینی است که در یک دهه گذشته ایجاد شده‌اند. دو کشور همچنین در تلاش هستند تا از فرصت‌هایی که در جریان بازآرایی نظم جهانی ایجاد می‌شود، استفاده کنند. علاوه بر این، هر دو کشور در سال گذشته همکاری خود را با ایالات‌متحده تقویت کرده‌اند. در دسامبر سال 2022، فرانسه و ایالات‌متحده توافق کردند که همکاری در فضا، همکاری سایبری، اطلاعاتی و «مقابله با نفوذ بدخیم» را افزایش دهند. هند و ایالات‌متحده نیز اخیراً مجدداً به شراکت دفاعی ایالات‌متحده و هند متعهد شده و نقشه راه همکاری صنعت دفاعی را برای به‌کارگیری شرکت‌های دفاعی و امکان تولید مشترک تسلیحات پیشرفته و تحقیقات مشترک و آزمایش به تصویب رساندند. 

♦♦♦

ایسنا: وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در پی شرکت یک هیات از نمایندگان چین در مذاکرات بین‌المللی جده عربستان درباره اوکراین، در تماسی تلفنی به همتای روس خود درباره موضع «بی‌طرف» پکن نسبت به این بحران اطمینان داد.

ایرنا: قرار است آموس هوکشتاین، فرستاده ویژه آمریکا به لبنان در ماه آگوست جاری وارد بیروت شود. هوکشتاین به نقشش در انعقاد توافق ترسیم مرزهای دریایی میان اراضی اشغالی و لبنان شناخته شده است. منابع دیپلمات غربی اعلام کردند که هوکشتاین به‌زودی راهی بیروت خواهد شد و این سفرش با پوشش همراهی با آغاز اقدامات حفاری که قرار است اواسط آگوست یا هفته سوم آن آغاز شود، انجام می‌گیرد.

فارس: بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرد که اگر تمایل و عزم سیاسی وجود داشته باشد عادی‌سازی روابط میان این رژیم و عربستان ممکن است.  وی در مصاحبه با بلومبرگ گفت: اسرائیل و عربستان می‌توانند گذرگاه اقتصادی ایجاد کنند که از طریق عربستان به اروپا وصل شود و شامل بخش‌های انرژی، حمل‌ونقل و تکنولوژی ارتباطات باشد.

مهر: وزارت برق عراق از تشکیل کمیته‌ای مشترک با وزارت نفت برای بررسی واردات گاز از قطر و ترکمنستان خبر داد.

تسنیم: ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، گفت: تعدادی از اتباع خارجی از جمله شهروندان آمریکایی در داخل [افغانستان] و به دلایل مختلفی از جمله مسائل امنیتی بازداشت هستند. وی دقیقاً به تعداد خارجی‌هایی که بازداشت هستند، اشاره نکرد اما گفت، تصمیم درباره این افراد از سوی دولت موقت گرفته می‌شود و اگر بی‌گناه باشند، آزاد خواهند شد.

ایسنا: یحیی رسول، سخنگوی فرمانده کل نیروهای مسلح عراق، در بیانیه‌ای اعلام کرد، با دعوت رسمی از جانب وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون)، هیات عالی‌رتبه‌ای به ریاست ثابت محمدالعباسی، وزیر دفاع عراق سفر خود به ایالات‌متحده آمریکا را آغاز کرد. وی عنوان داشت که در این هیات عبدالوهاب الساعدی، رئیس دستگاه مبارزه با تروریسم عراق و عبدالامیر رشید یارالله، رئیس ستاد کل ارتش و قیس‌المحمداوی، معاون فرمانده عملیات مشترک و تعدادی از مستشاران و افسران حضور دارند.

ایلنا: جسد الیاس الحصرونی، عضو شورای مرکزی حزب القوات لبنان، در یک مزرعه در نزدیکی جاده در منطقه‌ای در جنوب لبنان کشف شد. الحصرونی از اهالی روستای مرزی عین آبل در جنوب لبنان بود و مسوولیت هماهنگی نیروهای منطقه بنت جبیل را بر عهده داشت.

♦♦♦

 شروط خودمان را داریم

شرق نوشت: دیمیتری مدودف، معاون شورای امنیت روسیه و رئیس‌جمهوری پیشین روسیه، گفت، اگرچه اوکراین از حمایت بی‌سابقه غرب برخوردار است، اما این مساله مسکو را از دستیابی به اهداف امنیت ملی خود بازنمی‌دارد. مسکو قاطعانه به این حمله‌ها واکنش نشان داده و این حمله را دفع کرد. آمریکا و دست‌نشاندگانش به وضوح تجربه کافی در آن زمان نداشتند. امروز آنها یک‌بار دیگر با به راه انداختن بحران اوکراین، جنگ مجرمانه نیابتی به راه انداخته و به دنبال حذف کردن روسیه از نقشه جهانی هستند اما مسکو با شرایط خودش به صلح در اوکراین دست پیدا می‌کند.

نگرانی از سایه جنگ اتمی

سازندگی نوشت: آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، پیامی به مراسمی تحت عنوان «یادبود صلح هیروشیما» که به مناسبت هفتاد و ششمین سالروز بمباران اتمی هیروشیما برگزار شد، ارسال کرد. در متن این پیام آمده است: زمزمه‌های وقوع جنگ اتمی بار دیگر به گوش می‌رسد. بی‌اعتمادی و تفرقه رو به افزایش است. سایه جنگ اتمی که بر سر جنگ سرد وجود داشت، بار دیگر ظاهر شده است و برخی کشورها بی‌پروا شمشیر هسته‌ای را بیرون کشیده و تهدید استفاده از تسلیحات اتمی را که ابزارهای نابودی محسوب می‌شوند، مطرح می‌کنند.

سه سال زندان برای عمران‌ خان

اعتماد نوشت: دادگاه اسلام‌آباد عمران خان، رئیس حزب «تحریک‌انصاف پاکستان» (پی‌تی‌آی) را در پرونده «توشه‌خانه» به سه سال زندان محکوم کرد. رویترز اعلام کرد که پلیس پاکستان عمران خان نخست‌وزیر سابق را در لاهور دستگیر کرد. وکیل خان نیز گفته است که او در لاهور دستگیر شده است. روزنامه داون پاکستان گزارش داد نخست‌وزیر سابق و وکلای وی هنگام صدور حکم در دادگاه حضور نداشتند. پس از صدور این حکم، گوهر خان، وکیل نخست‌وزیر سابق، تصمیم دادگاه را محکوم کرد و آن را «قتل عدالت» خواند.

ژاپن؛ آماده برای تخلیه آب رادیواکتیو فوکوشیما

هم‌میهن نوشت: نه انتقادهای ماهیگیران داخلی کارساز است و نه کشورهای منطقه؛ ژاپن تصمیم گرفته آب‌های آلوده به مواد رادیواکتیو حاصل از سایت هسته‌ای فوکوشیما را راهی اقیانوس کند. روزنامه آساهی شیمبون خبر می‌دهد این اتفاق در اواخر ماه آگوست رخ خواهد داد. مقامات رسمی ژاپن می‌گویند درجه آلودگی رادیواکتیو این آب‌ها به پایین‌ترین حد ممکن رسیده است. آژانس بین‌المللی هسته‌ای امن بودن این آب‌ها را تایید کرده است، اما هنگ‌کنگ و چین معتقدند ماهی‌ها آلوده خواهند شد. برخی از کارشناسان عقیده دارند این اقدام می‌تواند باعث ایجاد درگیری‌هایی در این منطقه شود.