زیکا و پیامدهایش

سازمان بهداشت جهانی روز سی و یکم ژانویه 2016 نشستی اضطراری در ژنو سوئیس برگزار کرد. موضوع این نشست اضطراری ویروس پشه‌زاد زیکا بود که به گونه‌ای انفجاری در سرتاسر آمریکای لاتین در حال رشد است. مارگارت چان، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی، به هیات اجرایی نشست اعلام کرد «سطح هشدار به شدت بالاست. همچنان سوال‌هایی مطرح است. باید سریعاً به جواب‌هایی برسیم.»
ویروس زیکا به خودی خود یک پدیده جدید نیست و برای اکثریت عظیمی از جمعیت جهان، تقریباً بی‌ضرر است. خود این ویروس در سال 1947 در اوگاندا کشف شد، اما گمان می‌رود که در سال 2014 در برزیل منتشر شده باشد. باور بر این است که این ویروس، مثل تب دنگی و چیکونگونیا، منحصراً از طریق نیش پشه منتقل می‌شوند. همانطور که پیشتر اشاره شد ویروس زیکا به طور خاص مضر نیست و تنها حدود 20 درصد مبتلایان سمپتوم‌های بیماری را از خود نشان می‌دهند. برای آنهایی که بیمار می‌شوند ویروس اغلب ملایم است و شامل سمپتوم‌هایی مثل سمپتوم‌های آنفلوآنزا می‌شوند که تقریباً یک هفته دوام می‌آورند. نگرانی اصلی نسبت به ویروس، تاثیری است که بر فرزندان به‌دنیانیامده زنان باردار می‌گذارد. تصور می‌شود که ویروس با شمار فزاینده نواقص مادرزاد در آمریکای لاتین پیوند دارد، به ویژه با نقص میکروسفالوس که باعث می‌شود سر و مغز نوزادان بسیار کوچک‌تر از حد عادی باشد.
با توجه به این که ویروس زیکا ریسک نسبتاً پایینی برای اکثریت وسیع جمعیت دارد، تاثیرات اقتصادی این اپیدمی چیست؟ آیا اصلاً تاثیر اقتصادی دارد؟ پیش از هر چیز، باید وضعیت کنونی اقتصاد کشورهای آمریکای لاتین را در نظر بگیریم. آمریکای لاتین عمدتاً یک اقتصاد وابسته به صادرات است که به خاطر کاهش شدید تقاضای چین، آسیب دیده است. همزمان، همراه با این کاهش در تقاضا، ارزش واحدهای پولی کشورهای آمریکای لاتین بر اثر ارزش فزاینده دلار آمریکا و یورو، افت شدید داشته است. در حالی که افول پول‌های ملی به صنایع بسیاری آسیب زده است، سفر و گردشگری برای توریست‌های خارجی را ارزان‌تر کرده است. بسیاری از کشورهایی در حال سرمایه‌گذاری بر توریسم هستند تا گردشگران را از دست دشمنان اقتصادی خود خارج کنند.
برزیل کشوری است با بیشترین موارد ابتلا به ویروس زیکا و نیز کشوری که می‌تواند بیشترین میزان در کوتاه‌مدت از دست بدهد. بزرگ‌ترین اقتصاد آمریکای جنوبی برای بهبود و رشد اقتصاد خود به ورود سیلی از گردشگران خارجی وابسته است که از رویدادهای بزرگی چون کارنیوال و المپیک تابستانی 2016 دیدن می‌کنند. با این حال، با وضعیت کنونی ویروس زیکا، بسیاری از گردشگران، نه فقط زنانی که باردارند یا ممکن است باردار شوند، از مسافرت‌شان به برزیل منصرف می‌شوند. خطوط هوایی بزرگ جهان، از جمله دلتا و آمریکن ایرلاینز، هر دو آغاز کرده‌اند به ترتیب ‌دادن کمک‌ها و امکاناتی برای زنان بارداری که دیگر علاقه‌ای به مسافرت به یکی از 25 کشور آلوده به زیکا ندارند. از چشم‌اندازی کلان، شیوع ویروس زیکا به طور بالقوه می‌تواند عواقب بلندمدتی داشته باشد. بسیاری از حکومت‌های آمریکای لاتین در همه جا به مردم خود پیشنهاد می‌کنند که بارداری‌شان را از شش ماه به دو سال -‌‌ در مورد السالوادور‌-‌ به تعویق بیندازند. اگر میلیون‌ها نفر مردم آمریکای لاتین برای مدت قابل‌توجهی به این هشدار اعتنا کنند، پتانسیل‌هایی برای مسائل عمده در نظام‌های آموزشی و درمانی در سرتاسر منطقه وجود خواهد داشت. در وضعیت کنونی، همه این نگرانی‌ها صرفاً حدس و گمان هستند. باید صبر کنیم و ببینیم ویروس چگونه رشد می‌کند و توان پراکندگی‌اش چقدر است و حکومت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی مثل سازمان بهداشت جهانی برای مقابله با پیامدها و اثرات آن چه اقداماتی انجام می‌دهند. تنها نکته ضروری آن است که ما درباره ویروس زیکا و آثار بهداشتی و اقتصادی آن در آینده بیشتر خواهیم دانست.