تاریخ انتشار:
قانون احزاب بدون تعریف جرم سیاسی ناقص است
آشتی‌کنان جامعتین و مصباح؟
احتمالاً عنصر اصلی سیاست در معنای جدید آن را که در جوامع دموکراتیک ساری و جاری است، بتوان در رقابت‌های انتخابی خلاصه کرد.
احتمالاً عنصر اصلی سیاست در معنای جدید آن را که در جوامع دموکراتیک ساری و جاری است، بتوان در رقابت‌های انتخابی خلاصه کرد. در واقع هر تعریفی از سیاست را که مبنا قرار دهیم، مشارکت سیاسی شهروندان و کوشش جمعی برای تعیین سرنوشت و ترسیم مسیر حرکت کشور که در انتخاباتی با مولفه‌های مقبول بروز و ظهور می‌یابد رکن اصلی این مفهوم به حساب می‌آید. انتخابات نیز بدون وجود احزابی که رقابت و مشارکت سیاسی را تضمین کنند خیالی باطل است و از این‌رو سیاست‌ورزی در معنای مدرن آن بر شانه‌های احزاب و تشکل‌های سیاسی حمل می‌شود و مصداق می‌یابد. به همین خاطر احزاب در جوامع مدرن کانون سیاست‌ورزی تلقی می‌شوند و فقدان یا ضعف احزاب عملاً به تعطیلی سیاست می‌انجامد. این قاعده در مورد ایران نیز صادق است چنان که تکاپوی مسوولان در تدوین قانونی مناسب برای فعالیت احزاب از این ضرورت سرچشمه می‌گیرد هر چند جریان‌های سیاسی و مسوولان و نهادهای مختلف احتمالاً دیدگاه‌های مختلفی در این رابطه دارند که می‌تواند بسترساز تصویب قانونی مضیق یا موسع برای احزاب شود. به واسطه همین اختلاف نظرات بود که مجلس شورای اسلامی بررسی طرح پیشنهادی کمیسیون شوراها درباره
چارچوب‌های فعالیت احزاب را برای سه ماه از دستور کار خارج کرد و وزارت کشور تصمیم گرفت با تشکیل کارگروهی سه‌جانبه مرکب از نمایندگان دولت، مجلس و احزاب زمینه تبادل آرا و ایجاد همگرایی بیشتر در این خصوص را فراهم آورد. با وجود این فرصت محدودی که برای این مهم در نظر گرفته شده مانع از عمق‌بخشی به مباحث و رسیدن به برآیند مطلوب شده است. به گفته اصغر افتخاری که مسوولیت کمیته سه‌جانبه را بر عهده دارد، دبیرخانه‌ای برای این منظور تشکیل شده که ضمن برگزاری جلسات روزانه، پیشنهادهای شفاهی و کتبی احزاب را جمع‌آوری می‌کند. از آنجا که نظر مجلس در این خصوص در طرح تدوین‌شده بازتاب‌یافته این نمایندگان احزاب و دولت هستند که در وقت محدود باقیمانده باید با هم‌اندیشی جمع‌بندی نهایی را با نمایندگان مجلس در میان بگذارند حال آنکه تصویب هر‌گونه قانونی برای فعالیت احزاب مستلزم تدوین قانونی متناسب در خصوص انتخابات و جرم سیاسی نیز هست همان‌طور که حسین کنعانی‌مقدم دبیر سیاسی جبهه ایستادگی در این خصوص به خبرگزاری تسنیم می‌گوید «ما اعتقاد داریم که این پیش‌نویس نواقص زیادی دارد و با توجه به تذکراتی که ما پیش از این به دولت قبلی و دولت فعلی
داده‌ایم که متاسفانه مورد توجه قرار نگرفته است نمی‌توانیم این قانون را بدون توجه به قانون جرم سیاسی و قانون انتخابات یک قانون جامع و کامل بدانیم.»
عارف و پیشنهاد تاسیس سازمان سیاسی جوانان
انتخابات سال گذشته ریاست جمهوری پدیده‌های زیادی داشت؛ از حسن روحانی که ردای ریاست جمهوری بر تن کرد تا علی‌اکبر ولایتی که عملکرد سعید جلیلی در مدیریت پرونده هسته‌ای کشور را به باد انتقاد گرفت هر یک شگفتی‌هایی در عرصه انتخابات بودند اما در این میان محمدرضا عارف نامزد طیفی از اصلاح‌طلبان که در روزهای پایانی تبلیغات ریاست جمهوری به تصمیم تشکیلاتی جناح متبوع خود گردن نهاد و عرصه رقابت را ترک گفت تا آرای تحول‌خواهان در سبد روحانی قرار گیرد از جنس دیگری است. معاون اول کابینه دوم خاتمی از پس ِ این اقدام که فضیلتی مثال‌زدنی از جنس ایثار سیاسی بود سرمایه‌ای اجتماعی اندوخته و می‌کوشد تا این اعتبار را صرف تحکیم موقعیت سیاسی اصلاح‌طلبانی کند که هشت سال زمامداری محمود احمدی‌نژاد بر قوه مجریه آنان را در مضیقه افکنده و به حاشیه رانده بود. او که از فردای اعلام نتایج انتخابات ایده تاسیس حزبی اصلاح‌طلب را در فضایی آرام و به دور از منازعات مرسوم سیاسی به جریان انداخت اکنون به انجام اقداماتی جهت تسهیل سیاست‌ورزی جوانان می‌اندیشد و به خبرنگار ایسنا می‌گوید «تلاش دارم به جای آنکه بخشی از منازعات سیاسی باشم به کادرسازی اقدام
کنم». صادق زیباکلام استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی اصلاح‌طلب هم معتقد است عارف به عنوان نقطه ثقل اصلاح‌طلبی و در هماهنگی با رهبران معنوی این جریان می‌تواند نخ تسبیح اصلاح‌طلبان شود و این جناح را از خطر تفرق به دور نگه دارد. به نظر می‌رسد رئیس بنیاد امید ایرانیان نیز این نقش را دریافته چرا که با اشاره به نقش موثر جوانان در انتخابات سال گذشته در قالب «پویش امید» و با تاکید بر تعهد خود مبنی بر انتقال تجربیات به نسل جوان که هر دو عرصه علمی و سیاسی را در برمی‌گیرد تاسیس سازمان سیاسی جوانان را در این راستا ارزیابی کرده و در تبیین مقصود خود می‌افزاید مقدرات این سازمان «کاملاً به عهده خود جوانان خواهد بود [ضمن آنکه] چنین سازمانی صرفاً مختص به هواداران من و کسانی که تاکنون در ستادهای انتخاباتی‌ام فعالیت کرده‌اند» نیست، بلکه جلب همکاری نخبگان سیاسی جوان نیز در برنامه گنجانده شده است. با این وصف محمدرضا عارف می‌خواهد همچون پلی میان نسل اول و دوم اصلاح‌طلبی پیوند بزند و دیدگاه‌های هر دو طیف را جهت اقدام مشترک به یکدیگر نزدیک کند. بدون تردید هر ابتکاری در جهت تسهیل سیاست‌ورزی اعم از آنکه دایرمدار جوانان یا دیگر گروه‌های
اجتماعی باشد اقدامی مفید و قابل تقدیر است اما پیش از عملیاتی شدن باید جوانب مختلف آن از حیث ماهیت، اهداف، ساختار و دامنه فعالیت آن مشخص شود تا دچار مرگ زودرس نشود یا از اهداف اولیه فاصله نگیرد. در این صورت هم‌افزایی فعالیت‌های سیاسی در قالب‌های مختلف از هزینه‌های مادی و معنوی احتمالی سیاست‌ورزی کاسته و عقلانیت سیاسی جامعه را ارتقا می‌دهد.
آشتی‌کنان جامعتین و مصباح‌یزدی؟
اصولگرایان که روش‌های تحقق وحدت و همگرایی را می‌آزمایند این بار از محمدتقی مصباح‌یزدی خواسته‌اند تا او نیز به فعالیت موثر جهت همگرایی درون‌جناحی بپیوندد. رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه که مدیریت جلسات همگرایی اصولگرایان را بر عهده دارد هفته گذشته به دیدار پدر معنوی جبهه پایداری رفت و از او برای حضور در همایش اصولگرایان دعوت به عمل آورد. سیدرضا تقوی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، مصباح‌یزدی را «متعلق به کل نظام و همه نیروهای حزب‌اللهی و مومن» دانست و افزود «ما باید از چنین شخصیت‌هایی استفاده کنیم و راهنمایی بگیریم». آن‌طور که خبرگزاری‌های اصولگرا می‌گویند ظاهراً دعوت صورت‌گرفته از آیت‌الله مصباح‌یزدی تنها محدود به حضور در این همایش نیست بلکه اصولگرایان می‌خواهند تا پدر معنوی جبهه پایداری در کنار دیگر فقهای جامعتین برای آنها سخنرانی و ارائه رهنمود کند. این در حالی است که برخی از اعضای برجسته جناح اصولگرا، نظرات سیاسی محمدتقی مصباح‌یزدی را برنمی‌تابند و منتقد آن هستند. از جمله محسن دعاگو امام جمعه شمیرانات و عضو جامعه روحانیت مبارز که در مصاحبه هفته گذشته خود با خبرگزاری ایلنا دیدگاه‌های سیاسی این استاد حوزه
علمیه قم را مصداق تندروی دانسته و خواستار نقد اندیشه‌های او شده است. پیشتر سید‌مهدی طباطبایی معلم اخلاق و عضو جامعه روحانیت مبارز نیز در گفت‌وگو با انتخاب به نقد دیدگاه‌های سیاسی مصباح‌یزدی پرداخته بود. به نوشته روزنامه اعتماد برخی شنیده‌ها حاکی از آن است که موقعیت سیاسی رئیس موسسه پژوهشی امام خمینی پس از انتخابات ریاست‌جمهوری و انتقادهای تند و تیز محمد یزدی درباره نتایج واگرایانه اقدامات او، تضعیف‌شده و به همین دلیل احتمال آن می‌رود که او به هماهنگی بیشتر با جامعتین تن دهد. در عین حال سیر وقایع موید این شنیده‌ها نیست چرا که اعضای جبهه پایداری طی یک سال اخیر جدای از مانع‌تراشی برای دولت همچنان بر طبل اختلافات خود با دیگر اصولگرایان می‌کوبند و ساز جدا کوک می‌کنند. با این همه اما باید به انتظار نشست و دید که آیا پدر معنوی جبهه پایداری از قم راهی تهران می‌شود تا در همایش بزرگ اصولگرایان شرکت کند یا همچون گذشته راه و رسم سیاست‌ورزی خود را از بزرگان اصولگرا جدا می‌داند.
لاریجانی مطلوب اصولگرایان و اصلاح‌طلبان؟
خبرگزاری آریا در مطلبی به عزم جزم اصلاح‌طلبان برای حضور گسترده در انتخابات دوره دهم مجلس و تقویت موقعیت خود در پارلمان اشاره و این احتمال را مطرح کرده که اصلاح‌طلبان با عدم حضور ناطق‌نوری در انتخابات به رئیس کنونی مجلس نزدیک شوند «چراکه لاریجانی در طول سال‌های گذشته نه تنها توانسته به سطحی از تعامل با اصلاح‌طلبانی که حاضرند در چارچوب‌های مشخص‌شده نظام کار کنند برسد بلکه با دولت روحانی که با رای اصلاح‌طلبان قدرت را در دست گرفته روابط خوب و صمیمانه‌ای برقرار کرده و تلاش داشته است دولت را در رسیدن به اهدافش کمک کند». در همین رابطه وحید فیاضی عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس هم با اذعان به اینکه «اگر اصلاح‌طلبان به لاریجانی گرایش پیدا کنند طبیعتاً ایشان این گرایش را به فال نیک می‌گیرد و از این موضوع رضایت دارد»، شرط چنین اتفاقی را تغییر دیدگاه و مشی اصلاح‌طلبان برمی‌شمارد. اما عابد فتاحی از معدود نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس شورای اسلامی ضمن تمجید از علی لاریجانی تلویحاً احتمال نزدیکی اصلاح‌طلبان به رئیس مجلس را منتفی دانسته است. این در حالی است که به گفته بهروز نعمتی سخنگوی هیات رئیسه مجلس اصولگرایان میانه حول محور
رئیس مجلس به فعالیت‌های انتخاباتی خود سامان می‌بخشند. بدین ترتیب احتمالاً شرایط برای نقش‌آفرینی نسل جدیدی از رهبران سیاسی در دو جناح عمده کشور مهیا می‌شود که کارکرد آنها عمدتاً منحصر و محدود به «مدیریت» سیاسی است. امری که در صورت اتفاق نشانه‌گذار تحزب از مرحله جنینی به دوران نوزادی خواهد بود.
احزاب در هفته‌ای که گذشت
تلاش جبهه پایداری برای تشکیل همایش سراسری در شهریورماه از آن‌رو حائز اهمیت است که این گروه هنوز مجوز فعالیت از مراجع قانونی دریافت نکرده اما در تکاپو است تا به هر روش ممکن خود را به عنوان تشکلی ذی‌نفوذ و موثر معرفی کند و جا بیندازد. به نظر می‌رسد این بخشی از استراتژی جبهه پایداری برای افزایش وزن و سهم خود در بین اصولگرایان است. با این حال طیفی از اصولگرایان میانه دل خوشی از این جریان ندارند. این را عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاح‌طلب می‌گوید و دوری اصولگرایان معتدل از این جریان را دستاوردی مهم برای کشور می‌خواند. خبر دیگر اینکه محسن صفرپور رئیس جبهه اعتدال‌گرایان می‌گوید بررسی منشور انتخاباتی این جبهه آغاز شده و احتمال می‌رود اعضای جبهه اعتدال‌گرایان در آینده‌ای نزدیک به دیدار رئیس‌جمهوری بروند. از آنجا که اعتدال‌گرایان بیشترین قرابت را با دولت یازدهم دارند لذا توفیق آنها می‌تواند به رئیس‌جمهوری در پیشبرد برنامه‌های خود کمک شایانی برساند. آخرین خبر هم اعلام پذیرش جمعیت زنان مسلمان نواندیش ایران به دبیرکلی فاطمه راکعی در شورای هماهنگی جبهه اصلاحات است. با توجه به وزن شورای هماهنگی در میان نیروهای اصلاح‌طلب
بدون شک ورود یک تشکل جدید با مدیریت و محوریت زنان تاثیر مثبتی در جایگاه و اهمیت زنان در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و حزبی دارد.
دیدگاه تان را بنویسید