ممنوعیت در ارتفاع

«پوکه» برای اکثر مردم واژه‌ای آشناست. اما به لحاظ معنایی کمی غریب به نظر می‌رسد. هر روز در کوچه‌های تنگ و باریک، اتوبان‌های بزرگ شهر، شهرک‌های کوچک و بزرگ و ویلاهای شهرهای تفریحی کشور ساختمان‌سازی‌هایی صورت می‌گیرد که روی تابلوهای پارچه‌ای که بر این ساختمان‌های نیمه ساخته نصب شده فروش پوکه تبلیغ شده است.
شاید کمتر کسی بداند دماوند، بلندترین کوه ایران این مواد معدنی را تولید می‌کند. به گفته کارشناسان با وجود اینکه پرونده ثبت جهانی قله دماوند به عنوان اولین اثر طبیعی ثبت ملی شده تشکیل شده و آماده ارسال به یونسکو است در حال حاضر با موانع متعددی برای ثبت جهانی روبه‌روست و وجود معادن متعدد، برداشت‌های غیرمجاز مصالح از جمله شن و ماسه و پوکه در ارتفاعات این کوه و ساخت و سازهای بی‌رویه در دامنه آن، مانع ارسال این پرونده به یونسکو شده است.
با وجود اینکه از سال‌های گذشته میراث فرهنگی برای توقف فعالیت این معادن تلاش زیادی کرده است و این موضوع بارها در شورای عالی معادن مطرح شده بود، رای شورای عالی معادن بر اساس ضوابط میراث فرهنگی، برداشت مصالح و ساخت و ساز از ارتفاع 2200 متری دامنه کوه دماوند حاکی از ممنوعیت فعالیت این معادن بود تا اینکه در چند روز گذشته با دستور رئیس قوه قضائیه بهره‌برداری از این معادن پوکه ممنوع اعلام شد.
معدن ملار یکی از معادنی است که در حال حاضر با این دستور تعطیل شده است. به گفته کارشناسان این بخش طبق نقشه ماهواره‌ای که موجود است، روستای ملار در ارتفاع 2200 متری است اما در گزارشی که چند وقت پیش صدا و سیما با حضور مدیر شرکت معدنی فعال در دماوند پخش کرده است این معدن در ارتفاع 2600 متر در حال بهره‌برداری از دامنه دماوند است که طبق قانون، بهره‌برداری از ارتفاع 2200 متر به بالا ممنوع است و آسیب‌های جبران‌ناپذیر را به این اثر ملی خواهد رساند.
اگرچه جلوگیری از فعالیت این معادن به نفع محیط زیست خواهد شد اما معضلی به نام بیکاری گریبان معدنکاران و راننده‌های کامیون این معدن را خواهد گرفت که نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت.

ریزگردهای سرطان‌زا
دوستداران محیط زیست و کارشناسان پزشکی بارها اعلام کرده‌اند که گردوغبارهایی که از معدن به سمت شهر رینه به همراه وزش باد می‌آید سرطان‌زاست و یک تهدید جدی برای سلامت اهالی محل محسوب می‌شود، از سویی بهره‌برداری این معدن باعث آلودگی گیاهی در منطقه شده است و چندین راس احشام اهلی و وحشی به دلیل استفاده از این گیاهان دچار مسمومیت شدند رو به نابودی هستند، این معادن در مدخل ورودی شهر رینه بوده و جلوه‌های نامناسبی از لحاظ توریسم و گردشگری به وجود آورده است. از سویی در چندین مرحله شورای تامین شهرستان آمل، سازمان محیط زیست و مرکز بهداشت و درمان، شرکت معدنی فعال را تعطیل کرده‌اند ولی متاسفانه اعمال نفوذ و لابی‌های متعدد منجر به بازگشایی مجدد این معادن شده است.
دماوند از هفت معدن پوکه برخوردار است که در حال حاضر چهار فقره معدن از این هفت معدن قابلیت بهره‌برداری این مواد معدنی را دارند.