فراز و فرودهای یک تسخیر

سایه تسخیر 444روزه سفارت آمریکا در ایران همچنان سنگین است. با بالا گرفتن تب و تاب احتمال انتصاب حمید ابوطالبی به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل متحد برخی از مقامات آمریکایی به تکاپو افتاده‌اند تا از ورود این دیپلمات ایرانی به خاک کشورشان جلوگیری کنند. به نظر می‌رسد مخالفت واشنگتن با حضور ابوطالبی در خاک آمریکا به نقش معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در جریان گروگانگیری سفارت آمریکا در تهران بازگردد. واقعه‌ای که در 13 آبان ماه 58 رخ داد و براساس آن بیش از 66 دیپلمات آمریکایی یک سال و اندی در ایران به گروگان گرفته شدند. این واقعه در همان زمان موجبات خشم مقامات آمریکایی را فراهم آورد و به قطع روابط سیاسی دو کشور انجامید و حالا پس از گذشت سال‌ها انتصاب ابوطالبی خاکستر این آتش سردشده را مجدداً شعله‌ور کرده و واشنگتن را رودرروی تهران قرار داده است.

یانکی‌های عصبانی
با وجود آنکه گفته می‌شود احتمال انتصاب نماینده جدید ایران در سازمان ملل از مدت‌ها پیش به اطلاع مقامات کاخ سفید رسیده بوده است اما خبر آن طی روزهای اخیر و با ارسال نامه 29 سناتور جمهوریخواه آمریکایی به باراک اوباما منتشر شد که براساس آن سناتورهای آمریکایی از رئیس‌جمهور این کشور خواسته‌اند به فردی که به ادعای آنها در اقدامات تروریستی علیه آمریکا و شهروندانش مشارکت داشته، اجازه ورود به خاک کشورشان را ندهد. سناتورهای نئومحافظه‌کار آمریکایی پس از معرفی «ابوطالبی» به عنوان نماینده جدید ایران در سازمان ملل متحد با طرح سناریویی تازه مدعی شدند آقای ابوطالبی جزو دانشجویان تصرف‌کننده سفارت آمریکا بوده و از دولت «اوباما» خواستند تا برای نماینده جدید ایران در سازمان ملل روادید صادر نکند. این در حالی است که به گفته شخص ابوطالبی وی تنها به عنوان مترجم در کنار دانشجویان خط امامی حضور داشته است.
البته نارضایتی سناتورهای آمریکایی نسبت به انتصاب ابوطالبی را نمی‌توان به دیگر مقامات این کشور نسبت داد آن چنان‌که «جیمی کارتر» رئیس‌جمهوری اسبق آمریکا که در زمان او تسخیر لانه جاسوسی روی داد، در این مورد می‌گوید: «ایجاد مانع بر سر راه سفر نماینده ایران از سوی دولت آمریکا اقدامی «نامناسب» خواهد بود». وی که در گفت‌و‌گو با شبکه جهانی «بی‌بی‌سی» سخن می‌گفت، یادآور می‌شود: «دولت آمریکا باید روادید را برای نماینده ایران صادر کند.» دیدگاه مثبت این سیاستمدار دموکرات آمریکایی نسبت به صدور روادید برای نماینده دولت جدید ایران در سازمان ملل شاید بر کشمکش‌های بازها و کبوترهای آمریکایی دامن زند. هرچند که مقامات دولت اوباما هنوز از اظهارنظر رسمی نسبت به این موضوع خودداری کرده‌اند که به نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل آن نشات گرفته از واکنش دیپلمات‌های گروگان گرفته شده و خروش افکار عمومی جامعه آمریکایی باشد.
تام لنکفورد یکی از وکلای گروگان‌ها در این مورد می‌گوید، صدور روادید برای ابوطالبی سیلی محکمی بر صورت کسانی است که 444 روز گروگان بوده‌اند و لذا رئیس‌جمهوری، وزیر امور خارجه و کنگره باید از صدور روادید جلوگیری کنند. روزنامه نیویورک‌پست نیز در گزارشی صدور روادید برای سفیر ایران را به آبروریزی دولت آمریکا تشبیه کرده است. اما توماس پیکرنیک، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل با وجود آنکه تاکید می‌کند، واشنگتن این قدرت را دارد که از صدور ویزا برای سفیر ایران خودداری کند، خاطرنشان می‌کند: «با این حال رد صدور ویزا برای ابوطالبی می‌تواند برای دولت آمریکا هزینه در بر داشته باشد چرا که تعهد ما در قبال سازمان ملل براساس قرارداد سال 1947 که آمریکا باید برای همه اعضای نمایندگی‌های خارجی در سازمان ملل روادید صادر کند، زیر سوال می‌رود.»

انفعال سازمان ملل
با وجود آنکه ابوطالبی به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل به واشنگتن می‌رود و نه سفیر ایران در آمریکا اما با این حال مقامات سازمان ملل ترجیح می‌دهند از ورود به بحثی که می‌تواند جانبداری از یکی از دو سوی غائله انتصاب نماینده ایران در این نهاد بین‌المللی تلقی شود، خودداری کنند. به طوری‌که فرحان حق، سخنگوی سازمان ملل تاکید می‌کند این موضوعی دوجانبه میان ایران و آمریکاست و سازمان ملل در این مرحله دخالتی نخواهد داشت.
وی البته در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه موضع این سازمان در قبال قرارداد سال 1974 که آمریکا را از هر گونه موضع‌گیری شخصی نسبت به حضور نمایندگان کشورها در سازمان ملل منع می‌کند، چیست، می‌گوید: «اگر موضوعی به سازمان ملل مرتبط شود، در آن شرایط باید به موضوع توافق با کشور میزبان پرداخت.»
فرحان در مورد اینکه آیا اعتراضات کنگره نسبت به اعطای ویزا به سفیر جدید ایران می‌تواند به اقدامی ضد پروتکل‌های جهانی مربوط به حقوق دیپلمات‌ها منجر شود نیز می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم فعلاً لازم باشد وارد این بازی شویم یا حدس بزنیم که در چنان شرایطی چه اتفاقی ممکن است رخ دهد، لذا اجازه دهید ببینیم چه پیش می‌آید.»
با وجود آنکه ایران هنوز انتصاب ابوطالبی را رسماً به اطلاع سازمان ملل نرسانده است اما به نظر می‌رسد مقامات کشورمان مصر به اجرای این تصمیم پس از کاهش حجم بار اعتراضات باشند.
برخی تحلیلگران بر این باورند که حضور ابوطالبی در سازمان ملل، چالش‌های فراوانی را برای دولت اوباما به همراه خواهد داشت. مایکل سینگ یکی از مسوولان «موسسه واشنگتن در سیاست‌های خاور نزدیک» در گفت‌وگویی با خبرگزاری بلومبرگ می‌گوید: «آمریکا در مورد پذیرش حضور ابوطالبی در خاک خود علاوه بر چالش داخلی با واکنش متحدان منطقه‌ای خود نیز مواجه است و این پیام را به دوستان خاورمیانه‌ای خود منتقل می‌کند که آمریکا در راستای دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران، مایل است اشتباهات گذشته تهران را نادیده بگیرد و این امر در تناقضی جدی با سیاست‌های واشنگتن قرار دارد.» وی می‌افزاید: البته از آن سو مخالفت با انتصاب نماینده جدید ایران در خاورمیانه تهران را به این نتیجه می‌رساند که واشنگتن برخلاف اظهارات مقامات رسمی کاخ سفید و دیگر اعضای کابینه تمایلی برای کاهش تخاصمات با ایران و فروریختن دیوار بی‌اعتمادی دو کشور ندارد.
ابوطالبی پیش از این در گفت‌و‌گویی با خبرگزاری خبرآنلاین این طور عنوان کرده بود که در چند مورد که لازم بود در رابطه با تماس‌های آنها (دانشجویان خط امامی) با سایر کشورها چیزی ترجمه شود من مطالب را به انگلیسی یا فرانسه ترجمه می‌کردم. زمانی که کارمندان زن و سیاهپوستان سفارت آزاد می‌شدند در طول کنفرانس خبری کار ترجمه برعهده من بود، و این کار را تنها برپایه انگیزه‌های انسان‌دوستانه انجام دادم. این در حالی است که به گفته محمد هاشمی، یکی از دانشجویانی که اشغال سفارت را رهبری می‌کرده، دولت انقلابی ایران ابوطالبی و عباس عبدی، یکی دیگر از طراحان اشغال را به عنوان فرستاده به الجزایر اعزام کرد.

فراز و فرودهای یک تسخیر
حالا هر چه بود یا ابوطالبی در غائله گروگانگیری سفارت آمریکا در تهران مشارکت داشت یا خیر سنای آمریکا روز دوشنبه گذشته با تصویب قانونی، ورود ابوطالبی به این کشور را تحت عنوان جلوگیری از ورود «تروریست‌های سرشناس» به خاک آمریکا ممنوع اعلام کرد و در صورت پذیرش این قانون از سوی اوباما، رئیس‌جمهور ایران باید شخص دیگری را جایگزین ابوطالبی کند. گفته می‌شود عباس عراقچی محتمل‌ترین گزینه پس از ابوطالبی است که از سوی تیم دستگاه سیاست خارجی کشور و شخص آقای وزیر حمایت می‌شود و امکان حضور او در واشنگتن در قامت نماینده ایران در سازمان ملل دور از ذهن نیست.