تکیه بر خیال نفت

دستاورد بیژن زنگنه در نشست وین به داد بودجه 96 رسید. نشستی که در آن تولید نفت بیشتر کشورهای عضو اوپک کاهش یافت جز ایران. نتیجه این کاهش سقف تولید، افزایش قیمت نفت برنت و رسیدن آن به حدود 57 دلار بود. بالاترین رقم در یک سال و نیم سال اخیر. افزایش قیمت نفت سبب شده دولت در تدوین لایحه بودجه با خیال راحت‌تر عمل کند. دولت در لایحه بودجه سال 1396 میزان درآمدهای خود از محل واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای را افزایش داد و از 79 هزار میلیارد تومان درآمد مصوب سال 1395 به 116 هزار میلیارد تومان در لایحه 96 رساند که نشان‌دهنده افزایش 46‌درصدی است. این درآمد خیال دولت را از چند جهت آسوده کرده است؛ اول رشد اقتصادی بالا در سال 1396. دولت رشد پنج‌درصدی را در سال 1395 پیش‌بینی می‌کند و به مدد دلارهای نفتی پیش‌بینی ‌می‌کند که رشد سال 1396 تا حوالی شش درصد افزایش یابد. این دلارها و رشد احتمالاً به مدد اشتغال هم خواهد آمد و شاید برخی نقاط ضعف دولت را کمی پوشش دهد. اما دستاوردهای نفتی اخیر دولت برای بودجه به همین موارد ختم نمی‌شود. در سال انتخابات، دولت فشار بر مودیان مالیاتی و فعالان اقتصادی را برداشته و برخلاف لایحه بودجه 95 که درآمدهای مالیاتی را حدود 15 درصد افزایش داده بود امسال به افزایشی هشت‌درصدی بسنده کرده و پیش‌بینی کرده درآمد مالیات را از 103 هزار میلیارد تومان مصوب بودجه 95 به 113 هزار میلیارد تومان برساند. دولت با این کار هم سیاستی ضد رشد را در پیش نگرفته و هم به دلجویی از فعالان اقتصادی پرداخته. آن هم در سال انتخابات. از طرف دیگر دولت به مدد همین بودجه برای پرداخت بخشی از بدهی‌های سررسید‌شده در سال 1396 هم خیز برداشته و قرار است حدود 9580 میلیارد تومان از اوراق بدهی سررسید‌شده در سال 1396 را پرداخت کند و میزان انتشار اوراق مشارکت و اسناد خزانه را هم کاهش داده است. همچنین دولت چشم امید به تخصیص 62 هزار و 700 میلیارد تومان اعتبار به بودجه‌های عمرانی دوخته که محرک اصلی بازار تقاضاست و می‌تواند رکود اقتصادی را پایان دهد و یا به گفته دولت، تداوم رشد موجود را میسر کند. دولت امیدوار است امسال درآمدها به نحوی باشد که هزینه‌های جاری کل منابع را در خود هضم نکند و سهمی هم برای بودجه‌های عمرانی بماند تا به واسطه آنها هم رشد را افزایش دهد و هم اشتغال ایجاد کند. قطعاً نمی‌توان گفت بار منابع 371 هزار میلیارد‌تومانی لایحه بودجه 96 بر دوش نفت است. اما بی‌شک می‌توان گفت دستاورد زنگنه در اجلاس اوپک خیال دولت را از بودجه آخر خود راحت کرده است. حالا دولت امیدوار است دخلش بیشتر از سال گذشته باشد و بشکه‌های نفت خرج گزاف سالانه را بدهد. اگرچه معاون امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه معتقد است افزایش درآمدهای نفتی نه صرف امور اجرایی که صرف طرح‌های عمرانی خواهد شد. اما کاهش سهم 30‌درصدی صندوق توسعه به 20 درصد کمی باور این موضوع را دشوار می‌کند. مگر اینکه دولت سهم صندوق را به نفع اتمام پروژه‌های نیمه‌کاره کم کرده باشد. البته اگر هزینه‌های جاری دولت بزرگ و یارانه‌ها بگذارند.