رفع معضل تاخیر در تحویل

طی هفته گذشته بورس کالای ایران آمادگی خود را برای کشف قیمت خودرو اعلام کرد. خبری که هنوز هیچ جزییاتی از فرآیند اجرایی و مکانیسم عملیاتی آن از طریق بورس کالا اعلام نشده و ورود خودرو به بورس کالا منوط به رضایت و آمادگی خودروسازان و وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شده است. طبیعتا ورود خودرو به بورس کالا دارای مزایای بسیاری است که از آن جمله می‌توان به تامین مالی شرکت‌های خودروساز اشاره کرد اما در این بین باید به الزامات ورود به بورس کالا هم توجه کرد. یکی از الزامات بورس کالا زمان تحویل و تسویه کالای مورد داد و ستد است. با توجه به سابقه خودروسازان داخلی در تاخیر تحویل خودرو پیش‌فروش شده به مشتریان و با توجه به مکانیسم انجام تسویه معاملات در اتاق پایاپای بورس کالا، این سوال در ذهن فعالان بازار خطور خواهد کرد که آیا خودروسازان در صورت تاخیر در تحویل خودرو به خریداران حاضر به پرداخت جریمه خواهند بود؟ طبق فرآیند اجرایی بورس کالا، وظیفه تسویه قراردادهای منعقد شده در بورس به عهده اتاق پایاپای است، اتاق پایاپای به عنوان امین طرفین معامله بر حسن انجام داد و ستد و فرآیند پرداخت مبلغ قرار‌داد و تحویل کالای داد و ستد‌شده نظارت می‌کند و اگر به هر دلیلی یکی از طرفین داد و ستد به تعهدات خود پایبند نباشد جریمه خواهد شد. طبق دستورالعمل اتاق پایاپای بورس کالا اگر خریدار در مهلت مقرر وجه قرارداد را نپردازد به ازای هر روز موظف به پرداخت 25/0 ارزش قرار‌داد به طرف مقابل است و بعد از هفت روز کاری از اتمام زمان تسویه اگر قرار‌داد به هر دلیلی تسویه نشود، قرارداد فسخ خواهد شد و می‌بایست پنج درصد از ارزش قرار‌داد به علاوه دو سر کارمزد معاملاتی را به طرف مقابل پرداخت کند و از طرف دیگر اگر فروشنده از تحویل کالای فروخته‌شده به هر دلیلی در مهلت مقرر اجتناب کند نیز می‌بایست این جرایم را به خریدار پرداخت کند. اتاق پایاپایای جرایم را از محل وثایق فروشنده و خریدار نزد اتاق پایاپای پرداخت خواهد کرد. با کمی مرور سابقه صنعت خودرو در ایران متوجه خواهیم شد که تاخیر در تحویل خودرو تبدیل به امری کاملاً طبیعی شده و مشتریان خودروسازان بزرگ هم طی سالیان گذشته این واقعیت را قبول کرده و آن را جزیی از فرآیند پیش‌خرید خودرو به شمار می‌آورند. امری که طی سالیان گذشته همواره مدیران خودروساز درصدد حل و فصل آن بودند ولی به دلایل مختلف که در این بحث نمی‌گنجد نتوانسته‌اند موفقیت زیادی کسب کنند. به هر حال امید است با ورود صنعت خودرو به بازار شفاف بورس کالا، معضل تاخیر در تحویل خودرو حل شود هرچند به نظر می‌رسد این مشکل ریشه در مدیریت و تولید خودرو دارد و با تعویض بازارها این مشکل برطرف نخواهد شد. اما آنچه مشخص است در صورتی که خودروسازان تمایلی برای ورود به بازار بورس از خود نشان بدهند می‌بایست خود را نسبت به پرداخت جرایم تاخیر در تحویل خودرو متعهد کنند.