«مکران» قطب جدید اقتصاد کشور

متولیان حوزه صنعت و تجارت در اظهارنظرهای اخیر خود از ایجاد قطب جدید اقتصادی در جنوب شرقی کشور، سواحل مکران واقع در چابهار خبر دادند. به اعتقاد آنها این منطقه مرزی به‌عنوان چهارراه بزرگ تجاری افغانستان، پاکستان و کشورهای آسیای میانه است و شرایط لازم برای تبدیل شدن به قطب تجاری را دارد. برنامه‌ریزی برای توسعه این منطقه در حالی است که در قانون برنامه ششم توسعه ایجاد سازمان توسعه مکران مصوب شده است.

منطقه ساحلی مکران در جوار دریای عمان قرار دارد و بندر چابهار و جاسک نیز در این منطقه قرار دارند؛ از ویژگی‌های آن دسترسی به آب‌های آزاد و کریدورهای جهانی است که می‌تواند صنایع انرژی‌بر و آب‌بر در این حاشیه مستقر شود. مسوولان دولتی معتقدند به دلیل محدودیت‌های منابع، امکان توسعه همه پهنه‌های کشور وجود ندارد، اما توسعه سواحل و پهنه مکران در اولویت برنامه ششم است.

سایت پتروشیمی «مکران» در چابهار نخستین ‌هاب بزرگ پتروشیمی‌ کشور است که بدون سرمایه‌گذاری دولت و با 15 میلیارد دلار سرمایه بخش خصوصی در ایران در حال اجراست. این طرح بزرگ پتروشیمی‌ به دلیل موقعیت استراتژیک منطقه چابهار نه‌تنها می‌تواند تحول بزرگ اقتصادی در کشور ایجاد کند، بلکه مسیر عبور دو کریدور فوق‌العاده استراتژیک و مهم بین‌المللی شمال و جنوب جهان است و این موضوع نقش بسزایی در معاملات و مبادلات اقتصادی خواهد داشت.

پتروشیمی مکران در سه فاز و با سرمایه 15 میلیارد دلار و در مدت 10 سال اجرایی و بهره‌برداری می‌شود. این پروژه دارای 9 سرمایه‌گذار کاملاً خصوصی، دو بانک و سه‌صندوق بازنشستگی کشور است. ظرفیت تولیدی این مجتمع در حدود 26 میلیون تن در سال پیش‌بینی شده که از این میزان تولید، 22 میلیون تن صادراتی و مابقی محصولاتی است که به عنوان خوراک برای مجتمع‌های پتروشیمی و صنایع پایین‌دستی در نظر گرفته شده است یا وارد بازارهای کشور خواهد شد. همچنین قرار است حدود 30 واحد صنایع پایین‌دستی نیز در شهرک پتروشیمی مکران احداث شود.

بر اساس این گزارش، در فاز اول این سایت، دو میلیون و 500 هزار تن محصول جامد و شش میلیون تن محصول مایع صادر خواهد شد. در فاز دوم نیز دو میلیون و 530 تن محصول جامد و هفت میلیون تن محصولات مایع و همچنین در فاز سوم دو میلیون و 150 هزار تن محصول جامد و دو میلیون تن محصول مایع صادر می‌شود. در شرایط فعلی، حجم صادرات و واردات دو اسکله شهید بهشتی و شهید کلانتری چابهار تنها دومیلیون تن است، در حال حاضر نزدیک به دو هزار میلیارد ریال از سوی شرکت پتروشیمی توسعه نگین مکران برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری شده است. تمامی ‌زیرساخت‌ها در این شهرک آماده شده و کار برای شروع فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذار در فاز 1 آماده است. با شروع این فاز واحدهای فرآیندی مشغول به کار می‌شوند و حجم سرمایه‌گذاری هر کدام از شرکت‌ها معلوم شده و فاینانس مورد نظر از سوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بیزینس پلن نیز تهیه شده است. برای اجرای زیرساخت‌های لازم تاکنون سه شرکت آب نیرو مکران، پایانه‌ها و مخازن و شرکت خط لوله مکران راه‌اندازی شده است. این شرکت‌ها کارهای زیربنایی این شهرک را ساماندهی کرده‌اند. این شهرک پس از راه‌اندازی تمامی ‌فازها به یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های پتروشیمی‌کشور تبدیل خواهد شد.

شرکت پتروشیمی توسعه نگین مکران، متولی ایجاد زیرساخت‌ها و امور زیربنایی برای ساخت شهرک پتروشیمی مکران، تامین سرویس‌های جانبی متمرکز (یوتیلیتی)، توسعه و احداث انبارها، پایانه‌ها و مخازن صادراتی و نیز احداث خطوط انتقال گاز متان (از خط لوله هفتم سراسری) و اتان برای تامین خوراک طرح‌های پتروشیمی و نیز مدیریت شهری شهرک پتروشیمی مکران است. در واقع این شرکت به عنوان متولی توسعه و ایجاد قطب سوم صنعت پتروشیمی کشور در منطقه آزاد چابهار است. خوراک طرح‌های مستقر در این شهرک عمدتاً گازهای اتان و متان است؛ به طوری که روزانه 57 میلیون متر‌مکعب گاز طبیعی و سالانه 6 /2 میلیون تن اتان نیاز دارد. گاز طبیعی مورد نیاز این شهرک از طریق خط لوله هفتم سراسری گاز که هم‌اکنون تا ایرانشهر کامل شده است، تغذیه خواهد شد. برای تامین گاز اتان مورد نیاز، گزینه انتقال به وسیله خط لوله از مسیر عسلویه به چابهار به طول تقریبی 1060 کیلومتر در نظر گرفته شده است.