خلاء استانداردهای بین‌المللی

آنچه در مورد آلودگی هوا می‌توان گفت این است که در هشت کلانشهر تعداد روزهای سالم و پاک- به غیر از اهواز که به نسبت سال گذشته افزایش پیدا کرده- قدری بهبودی نسبی مشاهده می‌شود. این بهبودی نسبی در حوزه آلودگی هوا قدری مربوط به بهبود وضعیت سوخت است. آمارها این‌طور نشان می‌دهد که روزهای سالم و پاک حتی در شهر تهران نیز به نسبت سال قبل افزایش پیدا کرده است. حتی اگر در مورد اهواز هم نگاه کنیم، در شش‌ماهه اول سال باز هم وضعیت بهتری در تعداد روزهای سالم نسبت به سال 1392 داشته است. این وضعیت در اهواز در نیمه دوم سال به دلیل کاهش نزولات جوی و خشکسالی و البته وزش بادهای شدید قدری دچار مشکل شد تا جایی که روزهای خطرناکی پدید آمد و آلودگی این استان بیشتر از سال قبل شد. در سال گذشته سعی کردیم روی زیرساخت‌ها کار کنیم مثلاً یکی از اقداماتی که از یک سال گذشته شروع کردیم بحث پایش کیفی سوخت بود که در کلانشهرها صورت گرفت. بر اساس مصوبه دولت هر سه ماه یک بار باید این پایش کیفی صورت گیرد. این مساله مستلزم تجهیز کلانشهرها به دستگاه‌های تشخیص بود که در برخی موارد گران‌قیمت است. با این وجود، استان‌های البرز، اصفهان و آذربایجان شرقی به این دستگاه‌ها مجهز شدند. در این رابطه کاری به سوخت وارداتی یا داخلی نداریم بلکه تنها سوختی را که در اختیار مردم قرار می‌گیرد پایش کرده و گزارش آن را به دولت ارائه می‌کنیم. بحث بعدی بحث آلودگی خاک است که موضوع مهمی است و خطر بیشتری هم دارد. در حقیقت به‌رغم تجزیه‌پذیری و پایداری، جزو آلاینده‌های خیلی خطرناک است. در حوزه پسماندهای صنعتی اگر درست مدیریت نشوند، طبق قانون برای صنایع مربوطه اخطار لازم ارائه می‌شود و مهلتی برای اصلاح در نظر گرفته می‌شود. مرحله بعدی برخورد با چنین صنایعی، اعلام اسامی صنایع آلاینده است. اسامی جمع‌آوری شده یک درصد از فروش سالانه خود را تحت عنوان عوارض آلایندگی به شهرداری‌ها و بهیاری‌ها تحویل می‌دهند. در عین حال باید اشاره کنم در سال 1392، 3170 صنعت آلاینده در کل کشور داشتیم. آنچه می‌توان در حوزه آلودگی آب گفت این است که در حال حاضر با کاهش‌های ادواری از رودخانه‌ها و منابع آبی روبه‌رو هستیم که از نظر اکولوژیک حساس است. همان‌طور که می‌دانید مسوول منابع آب شرب،‌ وزارت نیرو است. ولی در بحث آب رودخانه‌ها، ایستگاه‌های حساسی برای سنجش سلامت آب وجود دارد. در سال گذشته 29 ایستگاه پایش آب آنلاین را در 16 استان کشور نصب و راه‌اندازی کردیم و آنها را پیگیری می‌کنیم ضمن اینکه خودمان هم در استان‌ها نمونه‌برداری‌های دوره‌ای داریم که از نظر پارامترهای اکوشیمیایی و فلزات سنگین باید بررسی شوند. در مورد پارازیت‌ها هنوز دستگاه اندازه‌گیری نداریم اما راجع به امواج الکترومغناطیس، به صورت پایلوت در شهر تهران و کرج برخی اندازه‌گیری‌ها انجام شد و گزارش‌های آن را هم اعلام کردیم. به جز چند موردی که در حریم دکل‌های فشار برق بود، بقیه مواردی که اندازه‌گیری شد در حد استانداردهای بین‌المللی است. خیلی سخت است که بگوییم سال 1393 در کل چطور سالی در حوزه آلودگی بود ولی به هر حال، بحث پایش، یک بحث زیرساختی است و در محیط زیست باید اول توانمندی تجهیزاتی و توان پرسنلی را بررسی کرد. یعنی کارشناسان توانمند هم داشته باشیم که بتوانند با دستگاه‌های ابزار دقیق کار کنند. در عین حال این توانمندی می‌تواند به موازات کارهای کارشناسی انجام شود. نباید فراموش کرد که در این رابطه نیازمند دوره‌های آموزشی هستیم. یعنی به این نیاز داریم که با مجامع بین‌المللی در ارتباط و استانداردهای بین‌المللی را در نظر داشته باشیم. باید بتوانیم بر اساس روش‌ها و آزمونی که روش‌های معتبر و مرجع است حرکت کنیم. امیدواریم حرکت ما در این مسیر منجر به این شود که بتوانیم آلودگی‌ها و منشاء آنها را شناسایی کنیم. تنها در صورت بهره بردن از روش‌های استاندارد بین‌المللی و توجه به آموزش است که می‌توان در مسیر کاهش انواع آلودگی حرکت کرد.