حکایت رسانه و اسید‌پاشی

یکی از جرائمی که در سال 93 با آن روبه‌رو شدیم، اسیدپاشی بود. به طور کلی اسیدپاشی یکی از جرائمی است که ناهنجاری و عوارض مضاعفی بر جامعه دارد؛ نخست آنکه قربانی آسیب‌های فراوان جسمی می‌بیند و کسی که قربانی اسیدپاشی می‌شود تا آخر عمر در حصار تنهایی و انزوا فرو می‌رود و به خاطر عوارض بعد از سوختن، دیگر توانایی حاضر شدن در مجامع و اجتماعات را ندارد. البته اسیدپاشی فقط جراحات جسمی به دنبال ندارد. بلکه آسیب‌های عاطفی و روانی قربانی نیز در این موضوع، قابل توجه است. تنهایی، انزوا و تجرد تا پایان عمر از عوارض روحی فرد قربانی خواهد بود. علاوه بر این، اسیدپاشی فقط تاثیرات فردی ندارد بلکه این جرم تاثیرات قابل توجهی هم بر جامعه دارد. مثلاً اینکه در بهداشت روانی جامعه تاثیر سوء می‌گذارد و موجب ایجاد اضطراب و احساس ناامنی در میان افراد و به‌ویژه زنان می‌شود. آمارها نشان می‌دهند 90 درصد از قربانیان اسیدپاشی در جامعه زنان هستند که در این حادثه زیبایی خود را از دست می‌دهند و دچار مخاطرات روانی و جسمی می‌شوند. از نگاه آسیب‌شناسی اجتماعی؛ اسیدپاشی‌ها غالباً با هدف کینه‌توزی، انتقام‌جویی و ترساندن انجام می‌شوند و در 95 درصد از موارد، در اسیدپاشی پای یک مساله عشقی در میان است. و در واقع اغلب زنانی که با اسید مورد حمله قرار می‌گیرند، قربانیان عشاق خود می‌شوند. فارغ از بحث هدف اسیدپاشان، عوامل مختلفی در تعدد انجام عمل اسیدپاشی تاثیرگذار است. یکی از این عوامل، فراوان بودن اسید در بازار است. سهولت دسترسی به آن باعث شده مجرمی که هدف اسیدپاشی دارد به راحتی به اسید دسترسی پیدا کرده و به هدف خود برسد. از سوی دیگر خلاء قوانین بازدارنده و مجازات‌کننده باعث شده است اسیدپاشی به عنوان یک جرم درجه سه در جامعه مطرح شود و این جرم با راحتی بیشتری انجام گیرد. موضوعی که باید در وقایع این‌چنینی به آن توجه کرد، موضوع اطلاع‌رسانی است. اگر به موضوع اسیدپاشی‌های اصفهان توجه کنید، متوجه می‌شوید که در این موضوع، بسیاری از دست‌های پشت پرده توسط شبکه‌های اجتماعی تلاش کردند این حرکت را به خطوط مذهبی منسوب کنند، در حالی که هیچ فرد مسلمان و باورمندی حاضر نمی‌شود چهره یک زن را بسوزاند. شبکه‌های اجتماعی در اطلاع‌رسانی درباره این موضوع، منجر به افزایش موج اضطراب در جامعه شدند. نقش شبکه‌های اجتماعی در این زمینه جایی به چشم می‌آید که ما دیدیم حدود سه ساعت بعد از اسیدپاشی اصفهان؛ زنان مشهد، تبریز و رشت هم از این ماجرا آگاهی پیدا کرده و احساس ترس کردند. از طرف دیگر، در این میان، فضا برای سوءاستفاده‌گران هم باز شد چنانچه دیدیم شایعه‌پردازان امنیت روانی زنان را به چالش کشیدند و حتی در مواردی مشاهده کردیم برخی از اراذل و اوباش با به دست گرفتن بطری آب معدنی می‌خواستند باعث ایجاد رعب و وحشت در زنان شوند. در نظر داشته باشیم که نقش رسانه‌های داخلی در این زمینه قابل توجه است. همان‌طور که مشاهده کردیم در غیبت اطلاع‌رسانی رسانه‌های داخلی، شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های بیگانه وارد صحنه شدند و هدایت افکار عمومی را به دست گرفتند. در موضوع اسیدپاشی اصفهان اتفاقی که افتاد این بود که ضعف اطلاع‌رسانی رسانه‌های داخلی و شفاف نبودن موضوع باعث ایجاد وحشت بیشتر و بیشتر در جامعه شد. در شرایط فعلی گرچه نهادهای انتظامی و امنیتی تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا عوامل این موضوع را دستگیر کنند ولی هنوز عاملان اسیدپاشی اصفهان شناسایی نشده‌اند و در این زمینه باید به چند نکته توجه کرد. ابتدا اینکه باید قوانین بازدارنده و تشدیدکننده مجازات اسیدپاشی تصویب شود، همچنین دولت باید کار حمایت از قربانیان اسیدپاشی را بر عهده بگیرد چون هزینه‌های درمانی و جراحی قربانیان اسیدپاشی بسیار سنگین است و افرادی که تمکن مالی لازم را ندارند از عهده مخارج آن بر نمی‌آیند. همچنین باید قانونی تصویب شود که به موجب آن در خرید و فروش اسید با غلظت‌های زیاد ممنوعیت ایجاد شود، در این مورد حتی فروش اسید با مجوزهای ویژه می‌تواند از گسترش دامنه این جرم بکاهد. از سوی دیگر باید رسانه‌های داخلی دست به کار شوند و افکار عمومی را روشن کنند تا اطلاع‌رسانی شود که امنیت کامل در جامعه وجود دارد و افرادی که بخواهند با امنیت جامعه بازی کنند به شدت از طرف جامعه و مردم طرد و مجازات می‌شوند.