ائتلاف انتخاباتی موتلفه، پایداری و ایثارگران

هفته گذشته و همزمان با روزی که وزیر کشور به صحن مجلس رفت تا درباره موضوع احتمال ورود «پول‌های کثیف» به عرصه سیاست شفاف‌سازی کند، روزنامه دنیای اقتصاد مساله چگونگی تامین مالی احزاب را مورد توجه قرار داد و به انعکاس دیدگاه‌هایی در این زمینه پرداخت. حمیدرضا فولادگر عضو سابق کمیسیون ماده 10 احزاب در مطلبی با بیان اینکه در حال حاضر احزاب از سه طریق شامل «تزریق بخشی از درآمد حاصل از فعالیت‌های اقتصادی افراد عضو احزاب به حزب متبوع خود، جلب کمک‌های مالی ثروتمندان و خیرین و دریافت حق عضویت» کسب درآمد می‌کنند که هر کدام محدودیت‌ها و شائبه‌هایی به دنبال دارد‌، گفت باید برای تامین بودجه سالانه احزاب فکری اساسی کرد که ممکن است منابع مختلفی شامل یارانه‌های دولتی، کمک خیرین بدون هرگونه چشمداشت تخصیص سهام به احزاب توسط آن دسته از کنشگرانی را که دستی در فعالیت اقتصادی دارند دربر گیرد. حمیدرضا ترقی عضو حزب موتلفه نیز ضمن تقسیم احزاب به احزاب مستقل و دولتی خاطرنشان می‌کند «با توجه به حساسیت‌ها و محدودیت‌هایی که در خصوص نظام تامین مالی احزاب وجود دارد، اگر بنا باشد احزاب در مشارکت سیاسی مردم نقش داشته و در ارتقای بینش مردم تلاش کنند تا مردم‌سالاری دینی را در جامعه تقویت کنند باید دولت بخشی از نیازهای مالی احزاب را تامین کند در غیر این صورت نمی‌توانیم شاهد فعالیت مثمر ثمر و کارکرد واقعی تحزب در کشور باشیم.» همچنین علی تاجرنیا فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه «در دوره گذشته در سطوح بالای اجرایی کشور سوءاستفاده‌های مالی صورت گرفت و با ثروت‌هایی که از طریق مشروع به دست نیامده بود، کمک‌های انتخاباتی به برخی کاندیداها شد» تقویت تحزب در کشور، وجود ساز و کاری جهت شفافیت کمک‌های مالی به احزاب در ذیل قانون و ارتباط موثر سندیکاها و واحدهای اقتصادی با احزاب و تشکل‌های سیاسی را راهکاری برای تامین مالی احزاب دانست. سید‌محمود میرلوحی فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم در همین رابطه به اعتماد گفته اصلاح‌طلبان حاضرند برای اولین بار و به صورت داوطلبانه هزینه‌های انتخاباتی اردوگاه خود را منتشر سازند اما معلوم نیست جریان رقیب هم آمادگی اقدام مشابهی دارد یا خیر.

ائتلاف گفتمانی موتلفه، پایداری و ایثارگران

در حالی که تحرکات اصولگرایان برای رسیدن به هماهنگی و وحدت در دو انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری با شتاب بیشتری در جریان است، به ظاهر جامعتین تصمیم بر ائتلاف منهای مصباح در انتخابات خبرگان گرفته‌اند. اما در این میان خبری نیز منتشر شد که از دیدار دبیران کل سه تشکل اصولگرا و دست یافتن به ائتلاف گفتمانی حکایت می‌کرد. به گزارش ایرنا در این نشست که دوشنبه گذشته برگزار شد محمد‌نبی حبیبی، حسین فدایی و مجتبی آقا‌تهرانی دبیران کل حزب موتلفه اسلامی، جمعیت ایثارگران و جبهه پایداری به همراه جمعی از اعضای شورای مرکزی سه تشکل حضور داشتند و مقرر کردند «بر اساس چارچوب‌های توافق‌شده، ساز و کار حقوقی و سیاسی ائتلاف حداکثری شکل بگیرد». همچنین مسوولان این سه نهاد سیاسی از دیدارهای محمد یزدی و محمدعلی موحدی‌کرمانی روسای جامعتین و محمدتقی مصباح‌یزدی در قم که به منظور ایجاد وحدت میان اضلاع اصولگرایی برپا شده و قرار است ادامه یابد قدردانی و استقبال کردند. برخی از تحلیلگران سیاسی معتقدند جبهه پایداری با تحت فشار گذاشتن اصولگرایان در تلاش است تا آنها را دنباله‌رو کند و به تبعیت از خود بکشاند. در همین زمینه خبرگزاری آریا به تاکتیک جدید جبهه پایداری در قبال علی لاریجانی اشاره کرده و می‌نویسد «آنها پیشتر با استفاده از فرمول ناب سازی در جداسازی طیف‌های اصولگرایی تلاش می‌کردند (ولی) حالا با نسخه جدیدتر این فرمول یعنی تاکتیک من اصولگرا هستم، تو دیگر اصولگرا نیستی به فعالیت‌های سیاسی خود ادامه می‌دهند.» به نوشته این خبرگزاری، جبهه پایداری می‌کوشد تا با بهره‌برداری از ماجراهای دروغین نظیر «شایعه تبریک لاریجانی به موسوی» در انتخابات سال 88 یکی از ارکان اصولگرایی را طرد کند. در مقابل بهروز نعمتی سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس با اعلام اینکه «جلالی، رئیس فراکسیون رهروان ولایت به زودی از حزب» منتسب به لاریجانی رونمایی می‌کند درباره ائتلاف احتمالی این حزب با جمعیت ایثارگران، رهپویان و جبهه پایداری نیز تصریح کرد: «ما امیدواریم بتوانیم به چنین ائتلافی برسیم هرچند که من معتقدم این کار سخت است.»

استانی شدن انتخابات در راستای تقویت تحزب

با وجود آنکه دولت با طرح در دست بررسی مجلس در مورد استانی شدن انتخابات مخالف است برخی کارشناسان معتقدند محاسن و مزایای تبدیل این طرح به قانون از معایب و مضار آن بیشتر است و نهایتاً می‌تواند منجر به تقویت سیستم حزبی در کشور شود. در همین زمینه صادق زیباکلام ضمن بیان اینکه چنین قانونی نمایندگان را از توجه به مسائل محلی به مسائل ملی معطوف خواهد کرد، از احزاب به عنوان ابزار تحقق انتخابات استانی نام می‌برد و به خبرگزاری فارس می‌گوید «اگر نامزدها از سوی یک حزب ملی مانند سایر جوامع توسعه‌یافته در کشور شناخته شوند دیگر خصوصیات فردی آن نامزد مهم نیست و مردم می‌توانند به نامزد مورد نظر آن حزب رای دهند؛ بنابراین آن نامزد دیگر مجبور نیست که از خودش هزینه کند و وزیر کشور مجبور نمی‌شود که درباره پول کثیف صحبت و تحت فشار و یک هفته بعد هم آن را تکذیب کند.» یک استاد علوم سیاسی دانشگاه سمنان هم با ذکر نقاط قوت و ضعف این طرح، تصویب آن را گامی رو به جلو در نظام حزبی کشور توصیف کرده است. علی اردستانی در پایگاه تحلیلی همگان «کاهش مشارکت مردم در انتخابات و تشدید شکاف‌های قومی و مذهبی» را از نقاط ضعف احتمالی این طرح برشمرده که باعث مخالفت دولت با آن شده و بعید نیست زمینه رد آن در شورای نگهبان را نیز فراهم آورد. وی در مقابل «ارتقای کارایی و سطح کیفی مجلس، جلوگیری از خرید و فروش آرا و توزیع عادلانه امکانات» را از فواید و ثمرات این طرح می‌داند.

احزاب دغدغه توسعه ندارند

«ما نمی‌توانیم تنها بگوییم، فرهنگ ایرانی تحزب را نمی‌پذیرد بلکه باید به دلایل سیاسی، اجتماعی، تاریخی و موارد دیگر اشاره کنیم و حتی نمی‌توانیم ادعا کنیم که شکست احزاب و ناکارآمد بودن تحزب در ایران تنها معلول یک علت خاص است. طبعاً شرایط اجتماعی، جغرافیایی، سیاسی و تاریخی هر کشور در رشد و بالندگی تحزب تاثیر داشته است و هر کدام از این شرایط به یک میزان در شکست تفکر تحزب در ایران موثر بوده‌اند.» محمود میرلوحی معاون سیاسی وزارت کشور در دولت اصلاحات جملات فوق را در پاسخ به سوالی پیرامون دلایل ضعف فرهنگ تحزب به «ندای ایرانیان» گفته و احزاب بدون برنامه را نیز موجب به چالش کشیدن کشور می‌داند و می‌افزاید «احزاب موفق برای مسائل اجتماعی جامعه برنامه دارند. احزاب فعلی کشور دغدغه توسعه ندارند. آنچه امروز احزاب نیاز دارند ارائه راهکارهای مفید به جامعه و در عین حال پرورش نیروهای توانمند است. چراکه نه نیروی آموزش‌دیده دارند و نه برنامه‌ای ارائه می‌دهند» و چون تنها رویکرد آنها کسب قدرت است، موجب بی‌اعتمادی مردم می‌شوند. به اعتقاد این فعال اصلاح‌طلب «تحزب میوه دموکراسی است و از رویه سعی و خطا پیروی می‌کند بنابراین شکست، انحلال و از هم پاشیدگی احزاب در ایران طبیعی است». در این میان سمت و سوی جامعه مدنی اهمیت دارد که راه خود را چنان که می‌بینید تا به امروز در مسیر دموکراسی طی کرده است.

انتقاد ناطق‌نوری از دو جناح

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ریشه خسارات کشور را ناشی از عدم تحمل و فقدان مدارا دانست و در جمع نمایندگان ادوار مجلس گفت: «عقب‌افتادگی کشورها به دلیل خطی برخورد کردن بوده؛ چپ‌ها آمدند راست‌ها را زدند و بالعکس نیز صورت گرفت. نباید فراموش کنیم که ما قاعده بازی را به خوبی بلد نیستیم. در دنیا در زمینه روابط جناحی قانون یا فرهنگ وجود دارد و بعد از مستقر شدن یک حزب از رده وزیر به پایین را تغییر نمی‌دهند و اجازه می‌دهند کارشناسان به کار خود ادامه دهند.» به گزارش تسنیم علی‌اکبر ناطق‌نوری رئیس اسبق مجلس شورای اسلامی و عضو جامعه روحانیت مبارز تهران که چند سالی است از شرکت در جلسات شورای مرکزی خودداری می‌کند ضمن تاکید بر اینکه برای ورود به انتخابات احساس تکلیف نمی‌کنم از مشی اعتدالی رئیس‌جمهوری تمجید کرد و دولت تدبیر و امید را فرصتی برای تثبیت آرامش در کشور خواند. به گفته رئیس دفتر بازرسی مقام معظم رهبری یکی از علل تشنج سیاسی در کشور که عمدتاً در هنگامه برگزاری انتخابات بروز می‌کند «بلد نبودن قاعده بازی» و وجود تنگ‌نظری و تلاش برای حذف رقباست.

سرخط خبرها

در میان خبرهایی که طی هفته گذشته پیرامون حوزه احزاب در گردش بود دیدار حسن روحانی رئیس‌جمهوری و محمدرضا عارف می‌تواند حائز اهمیت باشد. محمدرضا عارف در گفت‌وگویی کوتاه به خبرگزاری تسنیم گفته در این دیدار به سیاق همه دیدارهایی که با بزرگان انجام می‌شود رایزنی‌ها و گفت‌وگوهایی پیرامون انتخابات‌های آتی نیز صورت پذیرفته است. مسلماً دیدارهایی از این دست در سال جاری بسیار اتفاق خواهد افتاد و در نهایت بعید نیست اعتدالگرایان در انتخابات آتی با هدف تثبیت ائتلاف با اصلاح‌طلبان، محمدرضا عارف را در صدر لیست انتخاباتی خود قرار دهند. در تحولی دیگر جمعی از دانشجویان انجمن اسلامی ورامین با رسول منتجب‌نیا قائم‌مقام حزب اعتماد ملی دیدار کردند. به گزارش آنا منتجب‌نیا در این دیدار با انتقاد از تلاش‌های برخی برای منزوی کردن اصلاح‌طلبان گفته است «فضا را باز بگذارید تا ببینید مردم با چه کسانی هستند.» روزنامه اعتماد هم در یکی از شماره‌های هفته گذشته خود با انتشار گفت‌وگویی تلفنی با اسفندیار رحیم‌مشایی که البته تکذیب شد، از احتمال ورود وی به عرصه انتخابات و سیاست نوشت. همچنین حزب «اتحاد ملت ایران» که هفته پیشتر مجوز فعالیت کسب کرده بود، در بیانیه اعلام موجودیت خود که در سایت فراز نو بازتاب یافته تاکید می‌کند «ما بر آنیم که با برخورداری از همه ظرفیت‌های اصلاح‌طلبانه کشور و تمامی جوانان و مردان و زنان زمینه جدیدی را از فعالیت‌های مدنی و حزبی با رعایت موازین قانونی سامان دهیم و سرمایه ما در این راه آحاد مردمی هستند که دل در گرو این اصلاحات دارند.» فیض‌الله عرب‌سرخی از چهره‌های اصلاح‌طلب نیز درباره «استراتژی اصلاح‌طلبان و تنظیم رابطه‌شان با دولت بعد از حل احتمالی ماجرای پرونده هسته‌ای از یک‌سو و مطالباتی که بدنه اصلاح‌طلبی از دولت دارد» سخن گفته و پیش‌بینی کرده «گشایش هسته‌ای موجب گشایش سیاسی» می‌شود.