تاریخ انتشار:
آیا پاریس بیشتر به تهران نزدیک می‌شود؟
نزدیکی برای مقابله با دشمن مشترک
فرانسه طی مذاکرات هسته‌ای با ایران معمولاً به عنوان کشوری به مخالفت‌ها و نامهربانی‌ها در مسیر نتیجه بخشی آن شناخته شده است.
پیروز ایزدی/کارشناس فرانسه و اتحادیه اروپا
فرانسه طی مذاکرات هسته‌ای با ایران معمولاً به عنوان کشوری به مخالفت‌ها و نامهربانی‌ها در مسیر نتیجه بخشی آن شناخته شده است. بنابراین تحلیل نوع روابط ایران با این کشور پس از توافق و برجام می‌تواند قابل توجه باشد. بر همین اساس در این مطلب به بررسی روابط دیپلماتیک ایران در سال آتی که اولین سال طی ۱۰ سال گذشته برای ایران است که بدون تحریم‌های هسته‌ای در فضای بین‌الملل نقش‌آفرینی می‌کند، می‌پردازیم.
مناسبات تجاری ایران و فرانسه در سال 1395
توجه داشته باشید توافق هسته‌ای که به عنوان برجام میان ایران و کشورهای 1+5 به دست آمد، می‌تواند فصل جدیدی در روابط ایران با کشورهای اروپایی به صورت اعم و با فرانسه به صورت اخص بگشاید. به‌ویژه با دیداری که آقای دکتر روحانی، رئیس‌جمهور کشور از پاریس به عمل آوردند. دیداری که طی آن توانستند تفاهمنامه‌ها و قراردادهای خوبی در زمینه تجاری از جمله خرید هواپیمای ایرباس و تعامل گسترده در صنعت خودروسازی داشته باشند. همین امر می‌تواند بیانگر آن باشد که فرانسه درصدد این است که در فرصت به دست آمده در جهت بازیابی سهم خود در بازار ایران و تحکیم مناسبات تجاری و اقتصادی‌اش با ایران‌گام بردارد. بنابراین پیش‌بینی می‌شود با رفع موانع در سال جاری شاهد این باشیم که روابط اقتصادی و تجاری میان ایران و فرانسه گسترش می‌یابد.
مناسبات سیاسی ایران و فرانسه در سال 1395
موضوع دیگری که در روابط کشورها حائز اهمیت است معادلات سیاسی بین‌المللی و نوع تعامل دو کشور در این حوزه است، در این میان درباره ایران این معادلات سیاسی در منطقه خاورمیانه از درجه بالایی از اهمیت برخوردار است. اگر تورقی در روزنامه‌های سال‌های اخیر و نگاهی به اخبار بیندازید، در گذشته و شاید در زمان حال هم ایران و فرانسه معمولاً در دو جبهه مخالف هم در مسائل خاورمیانه بوده‌اند. برای مثال، فرانسه طی ناآرامی‌های سوریه، همیشه از مخالفان این دولت حمایت می‌کرد و اولین کشور اروپایی بود که شورای ملی مخالفان را به رسمیت شناخت. در صورتی که طی این مدت ایران حامی دولت سوریه بود یا درباره عربستان، چنانچه می‌دانید اختلافات میان ایران و این کشور طی سال ۹۴ به دلایل گوناگون زیاد شده است و فرانسه طی همین سال روابط سیاسی و تجاری خودش را با این کشور افزایش و تحکیم بخشیده است و معاملات تسلیحاتی، اقتصادی و بازرگانی بزرگی را با عربستان انجام داده است. همچنین در مساله یمن و درگیری موجود میان این دو کشور نیز فرانسه از عربستان حمایت کرده و می‌کند در حالی که ایران در نقطه مقابل قرار دارد. به طور کلی سیاست فرانسه به صورت نانوشته با این
کشورها و به طور کلی با آنچه ما به عنوان جبهه مقاومت از آن یاد می‌کنیم، در راستای مقابله است. البته با وجود این رویارویی و قرار گرفتن ایران و فرانسه در دو جبهه مقابل، اما بعید است که این نوع رفتار سیاسی در حوزه بین‌الملل مانع از آن شود که فرانسوی‌ها چشم خود را روی بازار بزرگ ایران ببندد و از تعاملات اقتصادی و تجاری در سال آتی بگذرد. البته در حوزه سیاسی و با تمام این اختلافات با توجه به نفوذ سیاسی ایران در منطقه ممکن است فرانسه و سایر کشورهای اروپایی در راستای رفع بسیاری از بحران‌ها که پیامدهای منفی آن دامن اروپا را هم گرفته است، به همکاری با ایران بپردازند. برای نمونه همین موضوع سوریه، همان‌طور که می‌دانید شرایط این کشور موجب شده است که سیلی از مهاجران راهی اروپا شوند و مشکلاتی برای مردم اروپا به وجود آید. در این میان کشور و دولت اروپا هم از این شرایط مستثنی نیستند و از این اتفاقات بی‌نصیب نماندند. یکی دیگر از مشکلات فرانسه در قبال حادثه سوریه که احتمالاً عاملی برای تعامل سیاسی بیشتر میان آن با ایران برای حل بحران سوریه می‌شود، این است که بنابر اخبار منتشرشده بیش از هزار تا ۱۵۰۰ نفر از مردم این کشور برای
جهاد به سوریه رفته‌اند و برگشت آنها با توجه به اینکه این افراد رادیکال‌تر شده و با فنون نظامی و تخریب هم آشناتر می‌شوند، امنیت فرانسه را به خطر می‌اندازد. پس برای حل مشکلات خاورمیانه فرانسه و سایر کشورهای اروپایی نمی‌توانند نقش ایران را به عنوان یک بازیگر ذی‌نفوذ منطقه‌ای نادیده بگیرند.
ترسیم تصویر منطقی روابط آینده
برای آنکه تصویر درستی از این پیش‌بینی داشته باشیم، باید نیم‌نگاهی به علت اختلافات میان ایران و فرانسه نیز بیندازیم تا این مطلب تنها به بیان آینده بدون تحلیل کاربردی ختم نشود. حتماً می‌دانید که فرانسه هم جزو حامیان اسرائیل است و روابط مستحکمی با این کشور دارد. در این زمینه نحوه تعامل این دو کشور طی مذاکرات هسته‌ای و علت مخالفت‌هایی که دولت فرانسه برای نتیجه‌بخشی این مذاکرات داشته است، گویای این روابط و نمونه مناسبی برای تشریح شاکله این روابط است. پس مناسبات میان تهران و پاریس در اولین نگاه متاثر از این کشور است و نگاه ایران به اسرائیل عامل اولیه اختلاف سیاسی ایران با کشورهایی همچون فرانسه است. به عبارتی نفوذ لابی صهیونیستی در محافل سیاسی و تصمیم‌گیری فرانسه و در داخل حزب سوسیالیست فرانسه در نوع نگاه فرانسه به ایران اثرگذار بوده است و همین مساله عامل موضع‌گیری تند این کشور بوده است. چنانچه در زمینه پرونده هسته‌ای فرانسه مایل نبود که ایران هم وارد باشگاه هسته‌ای شود و علیه ایران و فعالیت هسته‌ای او مواضع تندی اتخاذ کرد. اما در حال حاضر و در فضای پسا‌برجام، همه چیز در نوع روابط ایران و فرانسه تلطیف شده است. به
عبارتی می‌توان گفت شرایط به میزان قابل توجهی بهتر شده است و فرانسوی‌ها هم طی این مدت به اهمیت نقش ایران در معادلات بین‌المللی پی می‌برند. مطمئناً طی این مدت به این نتیجه رسیده‌اند که ایران طرف گفت‌وگویی قابل اطمینان‌تر از آنچه پیشتر تصور می‌کردند، است. البته این موضوع که در گذشته مطرح بود مطمئناً یکجا از بین نمی‌رود و سایه آن همچنان در فضای بین‌الملل وجود دارد. همچنین در ترسیم روابط ایران و فرانسه نباید روابط ویژه فرانسه با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس از جمله قطر، امارات و عربستان را فراموش کنیم.
تعریف منافع مشترک
به هر صورت فرانسه به صورت سنتی در بسیاری از مناطق عربی به ویژه در مصر و سوریه نفوذ داشته و تلاش می‌کند منافع خود و هم‌پیمانانش را در این منطقه به هر صورت ممکن تامین کند. با توجه به این مولفه قاعدتاً تا زمانی که هم‌پوشانی میان منافع ایران و فرانسه در منطقه وجود داشته باشد نباید، نگران برخی اظهارنظرهای رادیکال سیاستمداران این کشور بود.
دولتمردان ایرانی نیز اگر علاقه‌مندند که منافع ما در منطقه بیش از گذشته تامین شود، باید ضمن تاکید بر اصول کلی دیپلماسی کشور، به تعریف منافع مشترک برای دو کشور همت گمارند. اتفاقی که اگر رخ دهد قاعدتاً شاهد گرم‌تر شدن روابط این دو کشور مهم خواهد شد. به طور مثال در کشوری مانند لبنان منافع دو کشور حکم می‌کند که در اسرع وقت رئیس‌جمهوری برای این کشور تعیین شده و دستگاه حاکمیتی آن از بلاتکلیفی موجود خارج شود. همکاری ایران و فرانسه در این ماجرا ثبات را به این کشور بحران‌زده باز خواهد گرداند. ثباتی که هم به سود لبنانی‌ها خواهد بود و هم منافع درازمدت ایران و فرانسه را در این کشور تامین خواهد کرد.
سخن آخر
در سال پیش رو با توجه به تغییرات جو سیاسی حاکم بر کشور و حاکم بر جامعه بین‌الملل، روابط سرد میان ایران و فرانسه در تعاملات اقتصادی و تجاری قطعاً ترمیم می‌شود و بهبود می‌یابد. چنانچه مطمئناً فرانسه از بازار ایران و معاملات بزرگی که ممکن است میان دو کشور اتفاق بیفتد، نمی‌گذرد.
اما در حوزه سیاسی انتظار اینکه موضع‌گیری‌های تند دولت فرانسه به این سرعت و طی یک‌سال آینده نسبت به ایران تغییر کند، بسیار بعید و حتی می‌توان گفت که نشدنی است. البته اولین گام‌ها در راستای اعتمادسازی دوطرفه برداشته شده است و شاید فرانسوی‌ها هم به این نتیجه رسیده باشند که ایران کشوری است که هم می‌توانند با آن مناسبات اقتصادی خوبی داشته باشند و هم می‌توانند در مناسبات سیاسی با آن گفت‌وگو داشته باشند. اگر وضعیت به همین روند پیش رود مطمئناً شاهدترمیم و بهبود روابط خواهیم بود.
دیدگاه تان را بنویسید