انتخاب ناگزیر

عمر دولت تا چند ماه دیگر سه‌ساله خواهد شد و بسیاری انتظار دارند که دولت در این مدت زمان باقی‌مانده بسیاری از مطالبات بر زمین‌مانده و خواسته‌هایی را که مردم به خاطر تحقق آن، به آقای روحانی رای دادند پیگیری کرده و به سرانجام برساند. البته این خواسته از همان روزهای نخست هم مطرح بود با این حال دولت اولویت مهم خود را حل مشکل هسته‌ای ایران و آشتی ایران با دنیا قرار داد و بدین ترتیب رسیدگی به سایر امور را به روزهای دیگر موکول کرد.

مشکل ایران بعد از مذاکرات طولانی و دیدارهای متعدد دستگاه دیپلماسی با سران کشورهای قدرتمند جهان برطرف شد. برجام به عنوان دستاورد بزرگ دولت توانست موانع زیادی را از پیش رو بردارد. به هر حال اعمال تحریم‌ها موجب شده بود تا ملت ایران هزینه زیادی را متقبل شود. مردم در مدت زمان اعمال تحریم‌ها، آسیب‌های زیادی را متحمل شدند.

پسابرجام و سیل انتظارات مردم

به دنبال اجرای برجام، کوهی از انتظارات در میان مردم به وجود آمد که هر روز گسترش بیشتری پیدا می‌کرد. البته این وضعیت قابل پیش‌بینی بود کما‌اینکه بسیاری از مردم حل مشکلات خود را در گرو رفع تحریم‌ها می‌دانستند و به این دلیل حالا انتظار داشتند که وضعیت متفاوت شود.

در این شرایط، انتظارات مردم نسبت به گذشته، بیشتر شده است، البته تحقق بخشی از این انتظارات غیرواقعی از توان دولت خارج بود. اما در عین حال دولت باید تلاش کند تا مطالبات بحق مردم را پاسخ دهد. در این فرصت باقی‌مانده، باید تدابیری را در نظر گرفت تا مطالبات مردم پاسخ داده شود. در این صورت مردم امید بیشتری به شرایط موجود پیدا کرده و نسبت به بهبود وضعیت زندگی ناامید نمی‌شوند. اگر مردم دولت را برای رفع مشکلات خود توانمند ندانند و این احساس به آنها دست بدهد که برجام هم نتوانست مشکلات را حل کند، باید گفت که مخالفان دولت به اهداف خود رسیده‌اند چون برای رسیدن به این هدف از هیچ تلاشی فروگذار نکرده بودند.

یکی از راه‌های نیل به این هدف این است که برخی از وزرا از قطار کابینه پیاده شده و افرادی دیگر سوار بر این قطار شوند. به هر حال عملکرد نه چندان موفق این وزرا موجب شده است که در میان مردم نارضایتی به وجود بیاید. یکی از خواسته‌های مردم این است که برخی از وزرای ناکارآمد تغییر کرده و افرادی جایگزین آنها شوند که از توانمندی بیشتری برای مدیریت حوزه خود برخوردارند. این موضوع اهمیت زیادی دارد به هر حال مخالفان از این موضوع بهره‌برداری کرده و سعی می‌کنند در انتخابات ریاست‌جمهوری 96 آقای روحانی را با این حربه از میدان به در کرده و برنده انتخابات شوند. به هر حال آنها تلاش دارند تا بار دیگر مناصب گذشته را بازیافته و به قدرت دست پیدا کنند. از این‌رو باید تلاش کرد تا این افراد نتوانند از این شرایط به نفع خود بهره بگیرند.

به همین دلیل کارشناسان سیاسی بارها هشدارهای لازم را نسبت به تغییر ترکیب هیات دولت داده و از رئیس‌جمهور خواسته‌اند که وزرایی را که نمره قبولی در حوزه عملکرد نگرفته‌اند تغییر دهند. مدت دو سال و نیم، زمان مطلوبی است تا بتوان ارزیابی واقع‌بینانه‌ای نسبت به عملکرد وزرای کابینه داشت.

به نظر می‌رسد دولت با این موضوع موافق است و قصد دارد تعدادی از وزرا را تغییر دهد، اما ترس از رای نیاوردن گزینه جدید موجب می‌شود فرد جدیدی را معرفی نکند کما اینکه مجلس با گزینه‌های مورد نظر برای وزارت علوم و وزارت ورزش مخالفت کرد و به آنها رای اعتماد نداد. رای اعتماد ندادن مجلس موجب شد تا مدت زمان زیادی این وزارتخانه‌ها، با سرپرست اداره شوند.

دولت در شرایطی از حمایت تعداد قابل توجهی از مجلسیان برخوردار می‌شود که بتواند اکثریت قابل توجهی را در مجلس با خود همراه کند. در چنین شرایطی، دولت می‌تواند، کابینه را اندکی متحول کند. در این صورت اطمینان پیدا می‌کند که می‌تواند از مجلس برای وزرای جدید رای اعتماد

بگیرد.

شرط تغییر در وزارتخانه‌ها

مهم‌ترین شرط برای تغییرات در وزارتخانه‌ها این است که وزیر در راس وزارتخانه نتوانسته باشد اهداف دولت را پیگیری کند و به قولی در مسیر تحقق آن ناکام مانده باشد. اگر وزیری موفقیت‌های قابل توجهی را در حوزه خود کسب کرده باشد دیگر دلیلی وجود ندارد که وزیر تغییر کند. به هر حال این نکته را باید همواره مدنظر قرار داد که تغییر نادرست امکان دارد که به خسارت‌های بزرگی منجر شود و به مشکلات مدیریتی، در وزارتخانه دامن بزند.

این نکته را همواره باید مدنظر قرار داد که دولت در حال حاضر شرایط خاصی را تجربه می‌کند. به هر حال دولت در مقطع زمانی پسابرجام قرار گرفته است و اقتضائات این دوره با زمانی که برجام اجرایی نشده بود، فرق می‌کند. در آن زمان ایران تحت تحریم شدید بود، اما در حال حاضر بسیاری از تحریم‌ها برطرف شده است. به همین دلیل بسیاری این باور را دارند که مدیران این دوره با مدیران آن دوره باید متفاوت باشند. به عبارت دیگر، این دوره نیازمند مدیرانی با افق دید گسترده است تا موقعیت ایران قرار‌گرفته در شرایط رفع تحریم‌ها را درک کند. در این صورت بستری فراهم می‌شود تا ایران بتواند جهش اقتصادی را تجربه کرده و عقب‌ماندگی گذشته را جبران کند.

توصیه ما به دولت این است که در حوزه‌هایی که با اشتغال و معیشت مردم ارتباط دارد بازنگری جدی صورت بگیرد. شما با این رویکرد می‌توانید متوجه شوید که کدام وزارتخانه‌ها بیشتر نیازمند تغییر و تحولات است. بهتر است تغییر این وزرا در دستور کار قرار بگیرد تا مبادا عملکرد نادرست این وزرا در این حوزه‌ها موجب شود تا مردم از عملکرد دولت ناراضی شوند.

کابینه و سال جدید

دولت به موازات تغییر چنین وزرایی باید در سال جدید رونق در کسب و کار را اولویت کاری خود بداند. در چنین شرایطی و به دنبال بهبود کسب و کار امکان اشتغال بسیاری از جوانان فراهم می‌شود. به دنبال این اتفاق، نگرانی قشر عظیمی از مردم برطرف می‌شود و دیگر این موضوع یعنی وجود بیکاران زیاد به پاشنه آشیل دولت آقای روحانی تبدیل نمی‌شود و بستری فراهم نمی‌شود تا مخالفان از این شرایط به نفع خود بهره‌برداری

کنند.

تمام این تغییرات در گرو ترکیب مجلس است که به دنبال حضور مردم در انتخابات تعیین شده است. در صورت همکاری، می‌توان بسیاری از اهداف دولت را محقق کرد. مهم‌تر اینکه دولت بهتر می‌تواند اهداف دوران پسابرجام را پیگیری کند. اگر مجلس در این زمینه همکاری لازم را نداشته باشد پس شما نباید انتظار تغییرات گسترده در کابینه داشته باشید. تمام انتظار ما از مجلس این است که خود را با خواست و اراده مردم بیشتر هماهنگ کرده و به این مطالبات توجه کند. اشتباهات برخی از نمایندگان مجلس نهم نباید بار دیگر از سوی نمایندگان مجلس دهم تکرار شود. به هر حال باید شرایط دولت را درک کرد و در این زمینه مجلس جدید با دولت همراهی بیشتری داشته باشد. البته این نگرانی همواره وجود دارد که مبادا مجلس دهم در برابر خواسته‌های دولت ایستادگی کند و همکاری لازم را با دولت نداشته باشد.

نمایندگان محترم باید این نکته را همواره مورد توجه قرار دهند که دولت تلاش دارد خواسته‌های مردم را برآورده کند و اگر لازم بداند باید تعدادی از وزرا را تغییر دهد. این حق دولت است و باید مجلس آن را به رسمیت بشناسد و این امکان را برای دولت فراهم کند نه اینکه چوب لای چرخ دولت بگذارد و مانع تغییر وزرا شود. در این صورت دولت در تغییر وزرا موفق نخواهد شد.