افغانستان در آستانه سقوط
صف‌آرایی روسیه و ناتو در دریای سیاه
نیروهای طالبان بخش‌های زیادی از افغانستان را به تصرف خود درآورده‌اند. نیروهای ارتش این کشور بیش از پیش توان مقابله با طالبان را از دست می‌دهند. در بعضی مناطق غیرنظامیان نیز برای مقابله با طالبان مسلح شده‌اند. به گزارش دویچه وله گروه اسلامگرای افراطی طالبان با سرعت به سوی شمال افغانستان در حال پیشروی است. به گزارش مقام‌های محلی ظرف ۲۴ ساعت گذشته هشت منطقه در ولایت‌های تخار، بغلان و بلخ به تصرف طالبان درآمده‌اند. رسانه‌های محلی از پیشروی طالبان به سمت مزارشریف خبر داده‌اند. در مزارشریف نیروهای ارتش آلمان مستقر هستند. مقامات این مناطق از کماندوهای گروه مجاهدین افغان و همچنین از مردم محلی خواسته‌اند که مسلح شده و به نیروهای افغان در نبرد با طالبان کمک کنند. نیروهای طالبان از آغاز خروج نیروهای ناتو از افغانستان در اول ماه می تاکنون در مجموع ۵۰ منطقه را به تصرف خود درآورده‌اند. افغانستان ۳۴ ولایت و ۴۰۰ منطقه دارد. از ۳۰ خرداد، تنها در ولایت تخار حداقل چهار منطقه به دست طالبان افتاده است. در ولایت بلخ جایی که پایگاه مرمال، کمپ نیروهای آلمانی در آنجاست حداقل دو منطقه به تصرف طالبان درآمده و سه نقطه دیگر نیز در آستانه سقوط قرار دارد. یک سخنگوی وزارت دفاع افغانستان در توئیتر نوشته که طالبان پشت دروازه مزارشریف هستند. بخش بزرگی از نیروهای ناتو از اول می از افغانستان خارج شده‌اند و باقی آنها نیز تا حداکثر ۱۱ سپتامبر (کمتر از سه ماه دیگر) این کشور را ترک می‌کنند. شهر استراتژیک قندوز در شمال افغانستان نیز مورد حمله طالبان قرار گرفته و نیروهای نظامی به آنجا اعزام شده‌اند. یکی از اعضای شورای قندوز گفته نیروهای طالبان پشت دروازه شهر هستند. نیروهای شورشی مسیرهای مهم مواصلاتی در ولایت‌های همسایه را مسدود کرده و نیروهای دولتی را به عقب رانده‌اند و حتی گذرگاه اصلی افغانستان با تاجیکستان را تصرف کرده‌اند. به گفته یک سخنگوی طالبان منطقه امام صاحب در کنترل این گروه شورشی است. این سومین منطقه در قندوز است که در عرض یک هفته گذشته به تصرف طالبان درآمده است. اما خود شهر قندوز هنوز مورد حمله طالبان قرار نگرفته است. پلیس قندوز تایید کرده که نبرد در این منطقه ادامه دارد و تاکنون ۵۰ ستیزه‌جوی طالبان کشته شده‌اند. البته هم نیروهای دولتی و هم شورشیان همواره در ارائه آمار تلفات طرف مقابل اغراق می‌کنند. همزمان با حملات نیروهای طالبان به مناطق جدید در افغانستان، وزارت دفاع ایالات متحده (پنتاگون) اعلام کرده که روند خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را کندتر می‌کند. جان کیربی سخنگوی پنتاگون گفته دولت آمریکا اوضاع منطقه را به دقت تحت نظر دارد و با انعطاف واکنش نشان می‌دهد. وزارت دفاع آمریکا در عین حال تاکید کرده که جو بایدن رئیس‌جمهوری این کشور همچنان به گفته‌اش در مورد خروج نیروهای آمریکایی تا ۱۱ سپتامبر پایبند است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در قراردادی که فوریه ۲۰۲۰ در دوحه پایتخت قطر با طالبان امضا کرد، متعهد شده بود که این جنگ ایالات متحده را پایان دهد. بر اساس این قرارداد دولت آمریکا موظف است تا ۱۱ سپتامبر نیروهایش را از افغانستان خارج کند. به گفته پنتاگون تاکنون حدود نیمی از نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج شده‌اند. این نیروها همچنین بسیاری از پایگاه‌هایشان را تحویل ارتش افغانستان داده‌اند و صدها هواپیمای باری تجهیزات این نیروها را از افغانستان خارج کرده‌اند. ناظران سیاسی و نیز فعالان حقوق بشر هشدار داده‌اند که با خروج نیروهای ناتو از افغانستان این کشور در خطر جنگ داخلی قرار خواهد گرفت.
گرمایش جهانی؛ تهدید سلامت میلیون‌ها انسان
پیش‌نویس گزارش سازمان ملل متحد هشدار می‌دهد که سلامتی ده‌ها میلیون نفر در دهه‌های آینده با سوءتغذیه، خشکسالی و بیماری‌های مرتبط با تغییر اقلیم تضعیف خواهد شد و در معرض تهدید است. به گزارش یورونیوز، محققان هیات بین‌دولتی تغییر اقلیم در این گزارش که قرار است در سال ۲۰۲۲ منتشر شود، درباره تاثیرات گرم شدن کره‌زمین هشدار می‌دهند و معتقدند بسیاری از این تاثیرات در کوتاه‌مدت اجتناب‌ناپذیر است. طبق این گزارش تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۸۰ میلیون نفر دیگر در معرض گرسنگی قرار خواهند گرفت که علت آن برداشت بد محصول، کاهش ارزش غذایی برخی از محصولات و افزایش قیمت است. ماریا نیرا، مدیر گروه محیط زیست، تغییرات آب‌و‌هوا و بهداشت سازمان جهانی بهداشت در این‌باره می‌گوید: «سلامت انسان بر روی سه رکن استوار است: غذا، دسترسی به آب و سرپناه. در غیر این‌صورت انسان‌ها آسیب‌پذیر هستند و به فروپاشی تهدید می‌شوند.» کمبود آب می‌تواند کشت برنج را تا ۴۰ درصد در مناطق تولید‌کننده به خطر بیندازد در حالی‌که تولید ذرت جهان از سال ۱۹۸۱ به این طرف چهار درصد به دلیل تغییرات آب‌و‌هوا کاهش یافته است. در همین مدت تولید ارزن و سورگوم [دانه ذرت خوشه‌ای] نیز به ترتیب ۲۰ و ۱۵ درصد کاهش یافته است. برداشت بد محصولات به مدت ۵۰ سال به‌طور پیوسته افزایش یافته و افزایش حوادث شدید آب‌و‌هوایی به طور فزاینده‌ای بر روی تولید تاثیر می‌گذارد. پیش‌بینی می‌شود مصرف پروتئین از برنج، گندم، جو یا سیب‌زمینی بین 6 تا ۱۴ درصد کاهش یابد، کمبودهایی که تا ۱۵۰ میلیون نفر دیگر را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به این موارد باید فشار بیشتر بر روی زمین به دلیل افزایش تقاضا برای زیست‌سوخت یا کاشت درختان برای جداسازی کربن را اضافه کرد. همه این عوامل قیمت‌ها را تا سال ۲۰۵۰ حدود ۳۰ درصد افزایش می‌دهد. این موضوع بیش از ۱۸۰ میلیون نفر از افراد کم‌درآمد را در آستانه سوءتغذیه مزمن قرار خواهد داد. این خطر همچنین توزیع نامتقارنی دارد و بیشتر در قاره آفریقا و همچنین جنوب شرق آسیا پیش‌بینی می‌شود رخ دهد. از سوی دیگر پیش‌بینی می‌شود که بیش از ۱۰ میلیون از کودکان در آفریقا یا آسیا تا سال ۲۰۵۰ دچار سوءتغذیه یا راشیتیسم شوند.
استقرارخلبانان و جنگنده‌های قطری در ترکیه
به گزارش فارس، منابع خبری از توافق قطر با ترکیه جهت استقرار شماری از هواپیماهای نظامی قطر و آموزش خلبانی به پرسنل نظامی این کشور در ترکیه خبر دادند. به نوشته وبگاه «دوحه نیوز» ترکیه قرار است بر اساس یک توافقنامه، خلبانان قطری را آموزش دهد و امکان استقرار ۳۶ جنگنده قطری همراه با ۲۵۰ پرسنل نظامی را فراهم آورد. «رجب طیب اردوغان» رئیسجمهور ترکیه این توافقنامه را برای تصویب به مجلس ارسال کرده است. در این توافقنامه قید شده که بنا بر تقاضای ترکیه جنگنده‌های قطر از مهمات ساخت ترکیه و کمک‌های پرسنلی و فنی این کشور بهره ببرند. این توافق پنج‌ساله است و به طور خودکار بعد از این مدت با توافق طرفین یک سال دیگر تمدید خواهد شد. اگر قرار باشد خلبانان قطری دوره جنگنده‌های «اف-۱۶» را در ترکیه ببینند این مساله نیاز به اخذ مجوز از آمریکا دارد. این مساله شامل جنگنده‌های ساخت فرانسه که در نیروی هوایی قطر در حال خدمت هستند نیز می‌شود زیرا براساس توافق دوحه و آنکارا یک خلبان ترکیه‌ای باید همراه خلبان قطری باشد. ترکیه و قطر از سال ۱۹۷۲ متحد بوده‌اند و روابط این دو در سال‌های گذشته به طور فزاینده‌ای تقویت شده است. در سال ۲۰۱۵، ترکیه یک پایگاه نظامی با حدود سه هزار نیروی نظامی در قطر ایجاد کرد. بر اساس گزارشی که توسط موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم منتشر شده، واردات تسلیحاتی قطر از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، ۳۶۱ درصد افزایش داشته است. در سال ۲۰۲۰، نیروهای مسلح قطر قراردادی به ارزش بیش از ۸۰۰ میلیون دلار با شرکت‌های بوئینگ و ریتون امضا کردند. در نتیجه قطر ۳۶ فروند هواپیمای «اف-۱۵» را به عنوان بخشی ازاین معامله دریافت کرد. در سپتامبر سال ۲۰۲۰، قطر درخواستی رسمی برای خرید هواپیماهای جنگنده اف-۳۵ به ایالات متحده ارائه داد. گزارش شده است که رژیم صهیونیستی با خرید این جنگنده پیشرفته مخالفت کرده و گفته این معامله حضور نظامی‌اش را در منطقه تهدید می‌کند.
اثربخشی 92 درصدی واکسن کرونای کوبایی «آبدالا»
دو واکسن کوبایی «آبدالا» و «سوبرانا -۲» قرار است به زودی از طرف مقامات تایید و وارد بازار شوند. این دو واکس نخستین واکسن‌هایی هستند که در آمریکای جنوبی تولید می‌شوند. طبق گفته شرکت داروسازی «بیوکوبافارما» واکسن کوبایی «آبدالا» (Abdala) بیش از ۹۰ درصد در برابر ویروس کرونا اثر داشته است. این شرکت اعلام کرد با تزریق سه دوز واکسن آبدالا، اثربخشی این واکسن بالای ۹۲ درصد خواهد بود. دومین واکسن کرونای کوبایی نیز توسط شرکت دارویی فینلای به نام سوبرانا-۲ بعد از تزریق دوز دوم تا ۶۲ درصد در مقابل کرونا مقاوم بوده است. رئیس انستیتو فینلای کوبا گفته است که پس از تزریق دوز سوم واکسن این شرکت اثربخشی این واکسن بیشتر خواهد شد. انتظار می‌رود تولید هر دو واکسن به زودی در کوبا آغاز شود. واکسن‌های کوبایی نخستین واکسن‌های کرونا هستند که در آمریکای جنوبی تولید و وارد بازار می‌شوند. بر اساس گزارش رسانه‌های محلی، استفاده از این دو واکسن حتی قبل از تکمیل آزمایش‌های بالینی از اواسط ماه می برای واکسیناسیون علیه ویروس کرونا آغاز شده بود. طبق برنامه‌های دولت کوبا ۷۰ درصد از جمعیت این کشور باید تا ماه آگوست یعنی حدود ۴۰ روز دیگر واکسینه شوند. در حال حاضر دانشمندان کوبایی روی پنج واکسن کار می‌کنند اما تنها دو واکسن سوبرانا-۲ و آبدالا در مرحله آزمایش سوم و نهایی قرار گرفته‌اند. نتایج تحقیقات و آزمایش‌ها توسط یک هیات مستقل از متخصصان ارزیابی می‌شود. شرکت فینلای در‌صدد تایید اضطراری واکسن خود در هفته‌های آینده است.
صف‌آرایی روسیه و ناتو در دریای سیاه
وزارت دفاع روسیه در حالی از برگزاری رزمایش بزرگ هوایی در دریای سیاه خبر داد که همزمان رزمایش ناتو در این پهنه آبی در حال انجام است. به گزارش ایرنا به نقل از وزارت دفاع روسیه، این رزمایش دریایی دو‌روزه با شرکت واحدهای هوایی ناوگان دریای سیاه روسیه در دو مرحله برگزار شد. در مرحله نخست این رزمایش، جنگنده‌های سوخو-۲۴ ام.آر به تجسس هوایی برای یافتن اهداف دریایی شامل ناوها و زیردریایی دشمن فرضی پرداختند. سپس جنگنده‌های سوخو-۳۰ اس.ام و هواپیماهای آبی-خاکی بی-۱۲ و بالگردهای نظامی کا-۲۷ پ.آل اقدام به نابودی و بمباران اهداف دریایی و زمینی کردند. در همین حال تارنمای روسی «نووستی کریما» اعلام کرد به دستور سرگئی شایگو وزیر دفاع روسیه، بخشی از واحدهای ارتش روسیه برای تقویت گروه نظامیان روس در کریمه به این شبه‌جزیره منتقل می‌شود. واحدهای جدید نظامی در چند پایگاه نظامی کریمه مستقر می‌شوند و این اقدام با هدف تقویت توانمندی نظامی روسیه در این منطقه صورت می‌گیرد. رزمایش روسیه در دریای سیاه در حالی برگزار شد که دو رزمناو ناتو وارد این پهنه آبی شدند. واحدهای دریایی و هوایی ناوگان روسیه در دریای سیاه، این دو ناو ناتو مجهز به موشک‌های هدایت‌شونده را تحت کنترل گرفتند و هر کجا که این ناو بروند، واحدهای نظامی روسیه با فاصله معینی آن را دنبال می‌کنند. قرار است ناو آمریکایی یواس‌اس لیبون نیز در دریای سیاه حضور بیابد. این اقدامات آمریکا و پیمان ناتو برای اعمال فشار بر روسیه و حمایت از اوکراین در رویارویی سیاسی و نظامی این کشور در برابر روس‌ها انجام می‌گیرد. وزارت دفاع اوکراین در این رابطه اعلام کرده است که رزمایشی در منطقه هرسون در جنوب این کشور (در مجاورت منطقه کریمه) برگزار می‌شود. به گزارش رسانه‌های روسی، اوکراین می‌خواهد عملیات نظامی علیه روسیه را با هدف بازپس گرفتن شبه‌جزیره کریمه که در سال ۲۰۱۴ با برگزاری همه‌پرسی عمومی و اعلام استقلال از کی‌یف به روسیه ملحق شد، تمرین کند.
♦♦♦
ایرنا: وزارت بهداشت چین اعلام کرد با تزریق ۲۰ میلیون و ۲۳۰ هزار دوز واکسن دیگر، تاکنون یک میلیارد و ۱۰ هزار دوز واکسن کرونا در این کشور تزریق شده است.
ایسنا: ادواردو اشتاین، نماینده ویژه کمیسیونر عالی آوارگان سازمان ملل و سازمان بین‌المللی مهاجرت با اعلام اینکه مهاجرت مداوم میلیون‌ها ونزوئلایی در حال رسیدن به «نقطه اوج» خود است گفت: در تاریخ ما در آمریکای لاتین هرگز با چنین بی‌خانمانی و جابه‌جایی مردم یک کشور که یکی از ثروتمندترین کشورها در منطقه است و جنگی به خود ندیده، مواجه نبوده‌ایم و آمریکای لاتین هرگز مثل سابق نخواهد شد.
فارس: رئیسجمهور قزاقستان فرمانی جدید در مورد «تصویب استراتژی امنیت ملی قزاقستان» برای سال‌های 2025-2021 صادر کرد.
ایرنا: سازمان مرکز هواشناسی روسیه اعلام کرد دمای هوا برای اولین بار طی ۱۴۲ سال گذشته در مسکو که به عنوان قطب آب‌و‌هوایی سرد و یخبندان جهان شناخته می‌شود، به بیش از ۳۴ درجه بالای صفر رسید.
ایلنا: سخنگوی پنتاگون با اشاره به تحرکات اخیر شبه‌نظامیان طالبان و تسلط آنها بر گذرگاه اصلی میان افغانستان و تاجیکستان، اعلام کرد که این تحولات ممکن است، طرح عقب‌نشینی نیروهای آمریکا از افغانستان را تغییر دهد.
ایسنا: ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه گفت، کشورش هرگز به دیگر کشورها کاری را دیکته نمی‌کند و آماده همکاری برای حل مشکلات جهانی و منطقه‌ای بر اساس یک روند برابر از طریق روش‌های سیاسی و دیپلماتیک است.
ایلنا: شورای وزیران اروپا با توجه به تحولات لیبی تصمیم به اصلاح تحریم‌های فعلی در راستای تحریم شخصیت‌ها و نهادهای لیبیایی متهم به مانع‌تراشی در مسیر برگزاری انتخابات در پایان سال جاری، در پرونده این کشور گرفت.
ایرنا: در ادامه محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی دولت چین برای استخراج ارزهای دیجیتال، دولت این کشور اعلام کرد که سختگیری‌ها را دو برابر می‌کند.
ایلنا: آژانس تدارکات اسلحه کره جنوبی از اقدام ارتش این کشور به عملیات آزمایش سیستم‌های شناسایی و رهگیری پهپادها برای مقابله با تهدیدهای موجود خبر داد.
مهر: سنای آمریکا بررسی طرح لغو «اختیارات جنگی» که در سال ۲۰۰۲ برای حمله به عراق به رئیسجمهور این کشور داده شده و براساس آن، رئیسجمهور اختیار انجام عملیات‌های نظامی در سراسر جهان دارد را به ماه آینده موکول کرد.
ایسنا: آرمین لاشت، نامزد ارشد جانشینی آنگلا مرکل در مقام صدراعظم بعدی آلمان به جو بایدن نسبت به شروع کردن «یک جنگ سرد جدید با چین» هشدار داد.
♦♦♦
پیروزی حزب «پاشینیان» در ارمنستان
ایلنا نوشت: حزب «قرارداد اجتماعی» متعلق به «نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر موقت ارمنستان بیش از ۵۵ درصد آرای اخذ‌شده در انتخابات زودهنگام پارلمانی را کسب کرده است. تاکنون ۹۰ درصد آرا شمارش شده و نتایج اولیه حاکی از آن است که حزب قرارداد اجتماعی بیش از 02 /55 درصد آرا را کسب کرده است این در حالی است که کسب بیش از ۵۴ درصد آرا حق تشکیل مستقل دولت را فراهم می‌کند. حزب «ارمنستان» متعلق به «رابرت کوچاریان» 41 /20 درصد آرا را کسب کرده است. پاشینیان پس از اعلام پیروزی حزبش بر تصمیم خود برای توسعه همکاری با سازمان معاهده امنیت گروهی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا تاکید کرد و وعده همکاری با همه گروه‌های سیاسی در کشورش را داد.
سایه چین بر بازارهای عربی
همشهری نوشت: چیان کمینگ، معاون وزیر بازرگانی چین اعلام کرد، میزان مبادلات تجاری میان این کشور با جهان عرب در سال مالی 2020 به 240 میلیارد دلار رسیده است. بر این اساس، چین بزرگ‌ترین شریک تجاری کشورهای عربی به شمار می‌رود. جالب آنکه صادرات چین به این کشورها طی یک سال گذشته با وجود بحران مالی و رکود ناشی از کرونا، با رشد 2 /2درصدی به بیش از 123 میلیارد دلار افزایش یافته است. در سبد صادرات چین به کشورهای عربی، محصولات مکانیکی، برقی و تولیدات جدید با تکنولوژی‌های پیشرفته سهم اصلی را با بیش از 67 درصد کالاها داشته است. در مقابل، نفت خام مهم‌ترین کالای صادراتی عربی به چین بوده است.
لبنان همچنان در تعلیق
اعتماد نوشت: تشکیل دولت در لبنان به دنبال اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ و استعفای «سعد حریری» از سمت نخست‌وزیری این کشور وارد یک مسیر پیچیده و پرچالش شده است. «سعد حریری» در مصاحبه‌ای با روزنامه النهار چاپ لبنان گفت: «اولویت تشکیل کابینه پیش از انصراف است که همچنان گزینه‌ای روی میز است.» منابع اروپایی خبر دادند که کشورهای اروپایی در حال بررسی تحریم‌هایی علیه سران سیاسی لبنان هستند که شامل بلوکه شدن حساب‌های خارجی و منع ترددشان به کشورهای اروپایی می‌شود. این تحریم‌ها شامل توقیف اموال این سیاستمداران در خارج از لبنان و ممنوعیت ورود آنها به اتحادیه اروپا می‌شود و هدف از آنها واداشتن این سیاستمداران به افزایش تلاش جهت نجات لبنان از فروپاشی کامل است.
نزدیکی دوباره عربستان سعودی و پاکستان
شرق نوشت: عربستان‌سعودی با کمک 1 /5 میلیارددلاری به پاکستان موافقت کرد. این چرخش ریاض در شرایطی صورت می‌گیرد که عربستان سعودی در تلاش است با کمک ایالات‌متحده و قطر جبهه‌ای مشترک علیه ایران ایجاد کند. ریاض نه‌تنها محاصره سه‌ساله قطر را در ماه ژانویه لغو کرد بلکه هفته جاری بعد از سال‌ها از تعیین سفیر این کشور در قطر خبر داد و حالا تلاش برای جلب رضایت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا را آغاز کرده است. با روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا، حق انتخاب ریاض بسیار محدود شده است و محمد بن‌سلمان ناچار است برای کاهش تنش‌های منطقه‌ای و رسیدن به آرزوهایش، دست به ابتکارهای جدید بزند و در برنامه سیاست خارجی خود بازنگری کلی کند که نزدیکی مجدد به پاکستان امری قابل‌پذیرش است.