تاریخ با چاشنی اقتصاد

اقتصاددانی که در این شماره، کافه اقتصاد به شما معرفی می‌کند کارلو چیپولا ایتالیایی است. اقتصاددانی که ارزش گنج نهان تاریخ را دریافته بود و به همین خاطر تمام عمرش را صرف مطالعه موشکافانه جزئیات تاریخی موثر بر شرایط اقتصادی کرد. در رساله ماندگار «قوانین حماقت انسانی» چیپولا افراد کودن و ابله را به عنوان گروهی در نظر گرفته است که قدرتی به مراتب بیش از سازمان‌های مهمی مانند مافیا دارند. در این شماره کافه اقتصاد همچنین به روایت «هاک نام» یا «شهر تاریک» دل بسپارید؛ شهری که نام رسمی آن «شهر محصور کاولون» بود. شهرکی خودمختار با جمعیتی بسیار بالا در چین که بین محدوده کاولون و هنگ‌کنگ بریتانیایی قرار داشت. اما این شهر چگونه برآمد و چطور برچیده شد؟ در پرتراکم‌ترین شهر روی زمین ساختمان‌ها آنقدر بلند و در هم فشرده بودند که ورود به شهر به معنای خداحافظی با روز بود. نبود یک اداره دولتی کارآمد و جدا بودن این شهر از نظر فیزیکی و روانی از حکومت بزرگ‌تر هنگ‌کنگ زمینه مناسبی برای جرم وجنایت وفحشا فراهم کرد. به نظر شما بهترین دوران بشر چه زمانی است؟ استیون پینکر در مطلب دیگر این شماره کافه اقتصاد پاسخ می‌گوید. پینکر می‌گوید همه آرا و اندیشه‌های «ضد‌روشنگری» فهمی معوج از واقعیت ارائه داده‌اند. این زبان‌شناس برجسته و استاد دانشگاه هاروارد در کتاب خود با رویکردی داده‌محور جنبه‌های مختلف زندگی انسان را بررسی کرده و نشان می‌دهد وضع بشر در هر جنبه چگونه بهبود یافته است. پینکر با حجم وسیعی از داده‌ها و جداول که کار بهترین متخصصان هر حوزه است از ایده پیشرفت دفاع و ادعا می‌کند وضعیت امروز جهان بهتر از همیشه است. استدلال‌های او بسیار قابل تامل است. در روزهای شهریوری سیری کرده‌ایم در تاریخ و شهریور 1320 و اشغال ایران از سوی متفقین که به برکناری رضاشاه از سلطنت انجامید. اما چگونه شد که ارتش پرزرق‌وبرق رضاشاهی تنها سه روز در برابر متفقین دوام آورد؟ آیا رضاخان از درخواست متفقین آگاهی نداشت و مسوولان و انگلیسی‌ها واقعیت را از او پنهان می‌کردند؟ آیا خیانت سران و امرای ارتش این شکست را رقم زد؟ محمدعلی فروغی نقشی بی‌بدیل در این گذار ایفا کرد تا ایران بماند.