ارزش در بازار ارز

در ماه دسامبر اسکناس دلاری جدید با امضای استیو منوچین وارد بازار شد. وزیر خزانه‌داری بر خلاف امتناع همیشگی این بار پذیرفت امضایش بر روی اسکناس قرار گیرد. اما اگر او انتظار داشت دست خطش رونقی به برگه سبز بدهد این انتظار به ناامیدی تبدیل می‌شود. سال گذشته دلار در مقابل ارزهای دیگر اوج گرفت اما دوباره آن اقتدار اوج را به دست نیاورد. صاحب‌نظران بازار ارز عقیده دارند سال 2018 شاهد کاهش ملایم ارزش دلار خواهد بود. دلیل این امر را می‌توان در سه عامل فشار دید.

اولین عامل به اقتصاد جهانی مربوط می‌شود. کاهش ارزش دلار نشان می‌دهد آمریکا در مقایسه با رشد سلامت اقتصادی دیگر کشورها همانند گذشته دیگر یکه‌تاز نیست. در گذشته که آمریکا تنها کشور عامل رشد اقتصادی به شمار می‌رفت قدرتمندی دلار توجیه‌پذیر بود. روند صعودی گسترده اقتصاد جهانی از رشد بازارهای بورس گرفته تا افزایش بهای نفت به آن معناست که سرمایه‌گذاران به ارزهای دیگری غیر از دلار روی آورده‌اند. این اثر حتی از اثر انتظاری ورود دلارهای شرکت‌های آمریکایی به میهن در نتیجه کاهش اخیر مالیات‌ها بیشتر جلوه می‌کند. منبع دوم فشار تغییر در نگرش سیاستگذاران است. تا همین اواخر هیچ کشوری به تقویت ارزش پول خود چندان علاقه‌مند نبود. ارزش کمتر پول نکته مثبتی تلقی می‌شد. مهار واردات و تقویت صادرات راهی برای کسب سهم بیشتر از تقاضای کمیاب جهانی به شمار می‌رفت.

وزیر دارایی برزیل در سال 2010 گفت که جنگ ارزی آغاز شده است و در آن همه کشورها تلاش می‌کنند با سلاح‌هایی از قبیل سیاست تسهیل مقداری (چاپ پول برای خرید اوراق) یا کنترل سرمایه‌ها ارزش پول خود را پایین آورند. بانک‌های مرکزی کشورهای ثروتمند از این هراس داشتند که حتی یک علامت کوچک دال بر انقباض پولی باعث شود ارزش پول آنها در مقابل همتایان اوج گیرد و در نتیجه به کشورشان آسیب برسد. اما اکنون که رشد اقتصادی جهان پویا شده است به نظر می‌رسد دیگر کشورها نگران نیستند که ارزش پولشان بالا برود. نرخ بهره نه‌تنها در ایالات متحده بلکه در کانادا و بریتانیا هم افزایش یافته است. بانک مرکزی اروپا به همراه بانک مرکزی ژاپن برنامه خرید اوراق قرضه خود را محدود ساخته‌اند.

دوران آرامش ارزی

سیاست پولی تسهیل مقداری که حالتی غیرعادی داشت به آرامی پی گرفته می‌شود و اثرات بنیادینی ایجاد می‌کند. این سومین عامل فشار بر دلار است. ارزش آن در مقابل دیگر ارزها محک‌هایی مانند شاخص بیگ مک اکونومیست بر این مبنا هستند که خدمات و کالاها (در این مورد همبرگر) باید در سراسر جهان یک قیمت داشته باشند. این محک‌ها راهنماهای مفیدی هستند که نشان می‌دهند ارزش پول‌ها چقدر با یکدیگر تفاوت دارند. طبق تازه‌ترین نسخه این شاخص فقط ارزش تعداد اندکی از پول‌های کشورهای ثروتمند از دلار بیشتر است که در یک دهه قبل تحول بزرگی قلمداد می‌شد. بر اساس همین محک، در سال 2008 فقط دو واحد پولی از دلار آمریکا ارزان‌تر بودند.

ارزش برخی ارزها در برابر دلار جهش داشته است. در پاسخ به اظهارات ماریو دراگی، رئیس کل بانک مرکزی اروپا که گفته بود کاهش برنامه خرید اوراق به زودی آغاز می‌شود ارزش یورو در مقابل دلار ظرف چند هفته از 10 /1 به 20 /1 دلار رسید. احتمال دارد دیگر ارزها نیز از نظر ارزش رشد کنند. به آسانی می‌توان تصور کرد که ین ژاپن همانند یورو به ارزش منصفانه خود بازگردد. پول کشورهایی مانند لهستان و جمهوری چک و اسلواکی که رابطه نزدیکی با اقتصاد رو به رشد حوزه یورو دارند هنوز ارزان است. در کشورهای نوظهور نیز همه ارزها (به استثنای رئال برزیل) هنوز کمتر از میزان واقعی ارزش‌گذاری می‌شوند. بنابراین می‌توان انتظار داشت این ارزها قدرت بیشتری پیدا کنند. 

در کوتاه‌مدت هرگونه اجماع برای کاهش ارزش یک پول مقدمه‌ای برای صعود آن است اما به طور کلی احتمال تقویت بیشتر دلار در سال 2018 بعید است و فرقی نمی‌کند امضای چه کسی بر روی آن قرار گرفته باشد.