دیوانگی مجازی

جورجینا هیچ عجله‌ای برای بازگشت به اداره ندارد. این خانم 37ساله شاغل در بخش خدمات در ژنو بیشتر سال گذشته را در خانه کار کرد. این کار به او امکان داد از رفت‌و‌آمد خسته‌کننده هر روز اجتناب کند، لباس راحتی بپوشد و مجبور نباشد گفت‌وگوهای نامناسب مربوط به بارداری خودش را تحمل کند. او اکنون دوران مرخصی زایمان را می‌گذراند اما همکارانش به تدریج به محل کار بازمی‌گردند. هنوز تمام جلسات از طریق زوم (Zoom) برگزار می‌شوند. کارمندان از پشت میز خود وصل می‌شوند و افرادی که در خانه هستند نیز به آنها می‌پیوندند. اما جورجینا نگران آن است که با رفع محدودیت‌ها، افراد به سرعت به رویکردهای قبل از همه‌گیری بازگردند و کار از منزل صرفاً در موارد خاص و استثنا امکان‌پذیر شود.

با شیوع کووید 19 و اعمال قرنطینه در کشورهای جهان، سکوهای کنفرانس تصویری از قبیل مایکروسافت تیمز (Microsoft Teams) و زوم امکان دورکاری را فراهم ساختند. کارکنانی که در گذشته برای کار از منزل اجازه می‌گرفتند اکنون برای رفتن به اداره به مجوز نیاز دارند. تمام کارهایی از قبیل کلاس یوگا و ویزیت پزشک که قبلاً حضوری انجام می‌شدند به فضای آنلاین انتقال یافته‌اند. شمار افرادی که هر روز در جلسات زوم حاضر می‌شدند در دسامبر 2019 حداکثر حدود 10 میلیون نفر بود اما چهار ماه بعد به 300 میلیون نفر رسید. این تحولات برای سیاره زمین مفید بوده‌اند. اگر هزینه سفر و تجهیزات را در نظر بگیریم، کنفرانس‌های تصویری به کمتر از یک‌دهم انرژی مصرف‌شده در کنفرانس‌های حضوری نیاز دارند. مزایای فردی آن بر مبنای سلامت روانی و ارتباط با همکاران هنوز کاملاً آشکار نشده‌اند. برخی افراد از تعامل از طریق صفحات نمایش لذت می‌برند. برخی دیگر از ناتوانی همکاران در استفاده از دکمه خاموشی صدا ناراحت می‌شوند. اما آن‌گونه که خانم نیلی (Neeley) از دانشگاه هاروارد می‌گوید مردم به این نتیجه رسیده‌اند که قرار است کار مجازی همچنان برقرار بماند. تنها لازم است بخش‌های خوب آن باقی بمانند و برای بخش‌های بد چاره‌اندیشی شود.

با گذشت یک سال از همه‌گیری، بسیاری از افراد دچار خستگی زوم شده‌اند. پژوهش دانشگاه استنفورد دلیل علمی آن را بیان می‌کند. اول مشکل تماس‌های تصویری آن است که افراد مجبورند از نمای نزدیک به چهره همکاران خیره شوند. اگر با تنظیمات پیش‌فرض زوم با یک نفر از طریق لپ‌تاپ صحبت کنید چهره او آنقدر بزرگ می‌شود که انگار در فاصله 50سانتی‌متری قرار دارد. پیش‌فرض مغز انسان‌ آن است که در این فاصله فرد مقابل یا مشت می‌زند یا می‌بوسد. تداوم زیاد تماس چشمی نیز این تجربه را پرتنش می‌سازد. افراد معمولاً در جلسات به مدت زیاد به هم خیره نمی‌شوند. شرکت‌کنندگان در تماس‌های تصویری اغلب به صفحه نمایش زل می‌زنند و سپس این احساس به آنها دست می‌دهد که همه به آنها خیره شده‌اند. جرمی بیلنسون (Jeremy Bailenson) مدیر آزمایشگاه تعاملات انسانی مجازی در دانشگاه استنفورد و یکی از نویسندگان مقاله این تجربه را به وضعیتی تشبیه می‌کند که در آن همکاران در یک آسانسور چپانده شده‌اند و نباید چشم از هم بردارند.

ارتباط ضعیف

کنفرانس تصویری ارتباطات غیرکلامی مهم را حذف می‌کند. افراد مایوسانه سر را تکان می‌دهند و تلاش می‌کنند نشانه‌هایی غیرکلامی بفرستند که در جلسات رودررو به‌طور طبیعی منتقل می‌شوند. این کار خسته‌کننده است. در زندگی واقعی شما می‌توانید در هنگام ارائه مطلب حرکات بدن همکاران را مشاهده کنید اما در فضای آنلاین این امکان وجود ندارد. در تماس تلفنی افراد 15 درصد بلندتر از دیدار حضوری صحبت می‌کنند و این کار انرژی‌بر است. تاخیر در انتقال کلام که در زمان ضعیف بودن ارتباطات امری رایج است باعث می‌شود گفت‌وگو سخت‌تر شود. یک شکاف زمانی 2 /1ثانیه‌ای بر توجه، رفتار دوستانه و مهربانی شرکت‌کنندگان در جلسه تاثیر منفی دارد.

پل فیشر (Paul Fisher) مدرس فنون مذاکرات در دانشگاه تجارت سعید در دانشگاه آکسفورد می‌گوید بدون نشانه‌های اجتماعی نمی‌توان اعتمادسازی کرد. او به تازگی به بررسی ارتباطات مجازی پرداخته است. هر تاخیر در پاسخ به یک ای‌میل یا نگاه به اطراف در یک کنفرانس تصویری شک‌برانگیز خواهد بود. فیشر می‌گوید احتمال به بن‌بست رسیدن مذاکرات مجازی بالاست. چراکه مذاکره‌کنندگان تلاش می‌کنند احساسات یکدیگر را درک کنند و در این راه موفق نمی‌شوند.

وجود مداوم تصویر خود شخص در صفحه نمایش نیز آزاردهنده است. گابریل فاند از دانشگاه واشنگتن در ژوئن 2020 تحقیقی پیرامون زنان انجام داد. او صرفاً زنان را مطالعه کرد چون آنها در مقایسه با مردان بیشتر به مشکلات چهره توجه دارند. پاسخ‌دهندگان گفتند که در 40 درصد از زمان تماس تصویری آنها چهره خودشان را تماشا می‌کنند. دقت بی‌پایان در چین و چروک صورت و چشمان پف‌کرده به اعتماد‌به‌نفس افراد آسیب می‌زند.

جلسات مجازی از جهاتی دیگر برای زنان نعمت بوده‌اند. در نظرسنجی از زنان شاغل در حوزه مهندسی و فناوری تقریباً یک‌سوم از پاسخ‌دهندگان گفتند که در مقایسه با جلسات حضوری، در جلسات مجازی دیگر شرکت‌کنندگان بیشتر وسط حرف خانم‌ها می‌پرند یا به آنها توجهی نمی‌کنند. اما همزمان، جلسات مجازی زنان را از انجام قضاوت و تصمیم‌گیری‌های خسته‌کننده معاف می‌سازد. بابی (Bobby) که سمت بالایی در یک شرکت مشاورتی دارد اصلاً دلش برای جلسه حضوری و ایفای نقش بزرگ‌تر در آن تنگ نمی‌شود. دبورا تانن استاد زبان‌شناسی دانشگاه جرج تاون می‌گوید: تصمیم‌گیری درباره اینکه چه لباسی بپوشیم دیگر آزاردهنده نیست. دیگر نگران نیستیم که دامن لباس تا چه اندازه کوتاه یا بلند باشد.

در کمال تعجب مدیران، تجربه سال گذشته نشان داد وقتی افراد مجبور نیستند لباس‌های راحتی را درآورند سخت‌تر کار می‌‌کنند. مطالعه ماه سپتامبر مدرسه تجارت هاروارد بر روی سه میلیون کارمند از 21500 شرکت نشان داد که آنها در دوران همه‌گیری ساعات بیشتری کار می‌کردند، ای‌میل‌های بیشتری را پاسخ می‌دادند و در جلسات بیشتری شرکت می‌کردند.  این امر باعث می‌شود وقتی در آینده کارمندی درخواست دورکاری بدهد مدیران راحت‌تر با آن موافقت کنند. یکی از بزرگ‌ترین سوالات در مارس گذشته آن بود که آیا افراد در هنگام دورکاری وقت بیشتری را به تماشای فیلم اختصاص می‌دهند یا خیر. ثابت شد آنها چنین کاری انجام نمی‌دهند.  کار مجازی مزایایی دارد. هنگام کنفرانس تصویری هر فرد در یک قاب تصویر یک اندازه با جایگاه تصادفی در صفحه نمایش ظاهر می‌شود. این نوع خاصی از دموکراسی را در خود دارد. اموری مانند گرفتن صندلی راس میز یا نشستن در کنار رئیس که قبلاً‌ٌ نشانه‌هایی از بزرگی جایگاه فرد بودند اکنون جایی ندارند. اگر تفاوت زمان مناطق اجازه دهد کارمندان از هر کجای جهان می‌توانند مستقیماً در جلسات گروهی شرکت کنند و به سخنان روسا گوش دهند و سپس با همکاران دیگر کارها را انجام دهند.

برخی افراد از اینکه مرزهای بین زندگی کاری و خانه برداشته می‌شوند ناراحت بودند اما همین امر باعث شد همکاران یکدیگر را بهتر بشناسند. طبق نظرسنجی مایکروسافت، در دوران همه‌گیری از هر پنج کارمند یک نفر حیوانات خانگی یا اعضای خانواده دیگران را به صورت مجازی دیده بود. این امر رفاقت را محکم‌تر می‌ساخت. از هر شش نفر یک نفر با همکارش گریه کرده بود تا تنش‌های ناشی از قرنطینه را تخلیه کند. افراد در گذشته یک شخصیت کاری و یک شخصیت منزل داشتند. اما در دوران همه‌گیری فقط یک شخصیت پدیدار شد.  به عنوان نمونه به خانم وانگ رادیولوژیست اهل یوتا اشاره کنیم. قبل از کووید‌19 یک پزشک از بیمارستان محلی به اتاق او می‌آمد تا اسکن‌ها را نشان دهد. حالا که او در خانه کار می‌کند پزشک از طریق اسکایپ با او تماس می‌گیرد. خانم وانگ قبلاً هرگز مطب پزشک و وسایل او را ندیده بود. او می‌گوید احساس می‌کنم پزشک را بهتر می‌شناسم.

دیگر جنبه‌ها آنقدر جذاب نیستند. خانم موراگ اوفیلی وکیل اهل لندن سال گذشته شغلش را عوض کرد. صرف نوشیدنی مجازی با همکاران در ابتدا جالب به نظر می‌رسید اما او به زودی فهمید که معاشرت با غریبه‌ها از طریق تماس تصویری آن انرژی موجود در کافی‌شاپ‌ها را ندارد. او می‌گوید به هر حال من در واقع در خانه تنها هستم.

چه خوب و چه بد، به نظر می‌رسد ترکیبی از جلسات حضوری و آنلاین در دوران پس از همه‌گیری امری اجتناب‌ناپذیر باشد. نظرسنجی PWC در پایان سال 2020 نشان داد بیش از 80 درصد از کارفرمایان اذعان دارند که دورکاری موفقیت‌آمیز بوده است. حدود 70 درصد از مدیران اجرایی قصد دارند در ابزارهای همکاری مجازی بیشتر سرمایه‌گذاری کنند. تقریباً 65 درصد از آنان قصد دارند به مدیران آموزش دهند چگونه با نیروی کار مجازی کار کنند. ماه‌های آینده به حل این مشکل اختصاص می‌یابد که چگونه می‌توان از جنبه‌های نامطلوب دورکاری اجتناب کرد. هری موزلی مدیر اداره اطلاعات زوم به جای رفت‌وآمد به سر کار روزی دوبار سگش را به پیاده‌روی می‌برد. او در این هنگام فقط از تماس صوتی استفاده می‌کند و با همکارانی که خوب می‌شناسد گفت‌وگوهایی کوتاه دارد. کنفرانس تصویری مداوم در هشت ساعت کار روزانه انرژی کارمندان را می‌گیرد و آنها را دچار کمردرد می‌کند.

با گذشت یک سال کار از منزل، بیش از 40 درصد از کارمندان در 31 کشور گفتند که وسایل ضروری اداری مانند چاپگر را در اختیار ندارند. از هر 10 نفر یک نفر ارتباط اینترنتی مناسب ندارد. مدیران روش‌های خلاقانه‌ای را برای مشارکت کارمندان به‌کار می‌برند. کورتنی هورن مدیر ارتباطات آلفابت از فلش‌کارت و مجموعه‌ای از ابزارهای سرگرم‌کننده استفاده می‌کند تا یک گفت‌وگوی صمیمانه و غیررسمی را برقرار سازد.

استفاده پیچیده‌تر از فناوری تجربه کار مجازی را بهبود می‌بخشد. بسیاری از کسب‌وکارهایی که سال گذشته به اجبار به فضای آنلاین کشیده شدند برای هر کاری از کنفرانس تصویری استفاده می‌کنند. اما ابزارهای دیگری برای کارهای متفاوت وجود دارند. در سازمان

 LeanIn.org که مدت‌ها قبل از همه‌گیری از دورکاری استفاده می‌کرد تیم‌ها به برنامه اشتراک اسناد Google Docs متصل هستند. آنها به صورت نامتقارن کار می‌کنند. به این شکل که همکاران یک وظیفه را با هم به انجام می‌رسانند اما هر کس در زمان خودش کار می‌کند. در آغاز جلسات از یک وایت‌برد مجازی به نام Jamboard برای آماده‌سازی اذهان بهره می‌برند. راشل توماس رئیس گروه می‌گوید هدف آن است که ارتباطات به روش‌های مختلف انجام گیرد تا همه افراد شامل کسانی که سریع یا کند فکر می‌کنند، کسانی که به صورت گفتاری یا دیداری یاد می‌گیرند، درون‌گراها و برون‌گراها بتوانند به راحتی مشارکت داشته باشند.

تولیدکنندگان این محصولات نیز تلاش دارند کیفیت آنها را بهبود بخشند. نرم‌افزار مایکروسافت تیمز با هدف نظم دادن به روز کاری یک رفت‌و‌آمد مجازی را ترتیب می‌دهد و از کاربران می‌پرسد لازم است چه کارهایی را انجام دهد. برنامه بلوجینز (Blue Jeans) به کاربران امکان می‌دهد تا لحظات مهم و کلیدی یک کنفرانس تصویری را هایلایت و ضبط کنند تا دیگران بتوانند بعدها آن را ببینند. این کار تلاشی برای مقابله با FOMO (ترس از دست دادن نکات) است که بین کارمندان دورکار شیوع یافته است. زوم یک گزینه رمزنگاری دارد که می‌تواند نگرانی‌های کاربران درباره حفظ محرمانگی را از بین ببرد.

فناوری به افراد دورکار امکان می‌دهد احساس کنند مشارکت زیادی دارند. عملکرد اتاق‌های زوم به یک ابزار گالری هوشمند مجهز است. دوربین‌ها چهره اشخاصی را که در جلسه حضور دارند، تشخیص می‌دهند و آنها را کنار هم در صفحات افرادی می‌گذارند که به جلسه می‌پیوندند.

شاید چنین آینده‌ای خسته‌کننده و منزوی به نظر برسد اما کسانی مانند تارا ون بومل از سازمان غیرانتفاعی کاتالیست که در دوران قبل از همه‌گیری نیز دورکاری کرده‌اند عقیده دارند اوضاع تغییر خواهد کرد. او می‌گوید: افراد به‌طور عادی در پایان روز بیرون می‌روند و دوستانشان را می‌بینند. حال اگر بدانید بقیه روز شما آنلاین است کار کردن با زوم چندان هم خسته‌کننده نخواهد بود.

منبع: اکونومیست