آغاز روند صعودی

کاهش پی‌درپی ارزش ریال موجب شده این روزها شاهد آشفتگی و هیجان در بین آحاد جامعه باشیم. رکوردشکنی‌های پیاپی بازارهای ارز، سکه، خودرو و مسکن حکایت از تمایل افراد برای تملک دارایی و خلاصی از شر پول داغ دارد. اما گرمای این تنور بعد از آنکه بازارهای موازی را داغ کرده، آن‌طور که انتظار می‌رفت به بورس تهران هم رسیده است. تجربه نشان داده بازار سرمایه همواره در روندهای تورمی به دنبال مداخلات سیاستگذار، آخرین بازاری است که نسبت به سایر بازارهای موازی حرکت می‌کند. اما نکته قابل توجه این است که روند تاریخی آن، بازده دلاری بالاتری را نسبت به سایر بازارها به ثبت رسانده است.

در 11 ماه سال جاری همسو با افزایش 130درصدی دلار و گذر از محدوده 26 هزار تومان به حدود 60 هزار تومان، طلا نیز رشد قابل توجهی را تجربه کرد و از محدوده یک میلیون و 200 هزار تومان به حدود سه میلیون تومان رسید. رشد 150درصدی هر گرم طلای 18 عیار در حالی بود که ربع‌سکه بیش از 180 درصد رشد کرد و در حال حاضر حدود پنج میلیون تومان از قیمت فعلی آن را حباب تشکیل می‌دهد. طی این مدت بازار مسکن بدون وقفه در روند صعودی به مسیر خود ادامه داده است، به‌طوری که در سال 1400 که برآیند بازدهی دلار صفر بود، مسکن رشد 20درصدی داشت و در سال 1401 نیز این روند رشد، به بازدهی 45 درصدی منجر شده است. با اینکه آمار دقیقی از قیمت خودرو منتشر نمی‌شود، اما به اتکای قیمت‌گذاری سایت‌های فروش خودرو می‌توان دریافت که حتی این بازار نیز با شتاب بیشتری روند رشد را پیموده است. در طرف مقابل، شرایط برای بازار سرمایه متفاوت دنبال می‌شود و به واسطه رشد فزاینده سال‌های گذشته، نه‌تنها در سال 1400 بازدهی را نصیب سهامداران نکرده، بلکه از فروردین امسال تا هفته نخست اسفند تنها 33 درصد رشد داشت و این‌طور به نظر می‌رسد که سقف‌های جدید دلار در قیمت‌ها لحاظ نشده است.

از ابتدای اسفند، همراه با سرعت گرفتن آهنگ رشد دلار و درنوردیدن مقاومت‌های پیاپی، روند معاملات بازار سرمایه نیز پررونق دنبال شد. خالص روزانه ارزش معاملات که در انتهای دی‌ماه در محدوده سه تا چهار هزار میلیارد تومان در نوسان بود، به بیش از 13 هزار میلیارد تومان نیز رسید و این میزان بیشترین ارزش روزانه معاملات از نیمه شهریورماه است. همچنین از ابتدای اسفندماه مجموعاً 3256 میلیارد تومان از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شد و خالص ورود پول حقیقی به بازار بعد از مدت‌ها مثبت بود و مجموعاً از ابتدای اسفند این رقم به حدود 985 میلیارد تومان رسید. اکنون با گذر از مقاومت یک میلیون و 700 هزارواحدی و رسیدن به مرز روانی یک میلیون و 800 هزار واحد، به نظر می‌رسد بازار سرمایه با تکیه بر دلار بازار آزاد و تورم انتظاری، سمت‌وسوی صعودی خود را ادامه دهد.

مرز روانی دلار

با وجود اینکه داده‌های تاریخی دلار بازار آزاد به واسطه خودداری از انتشار آن در منابع رسمی، از قابلیت اتکای بالایی برخوردار نیست، اما می‌توان از ‌نظر تحلیل تکنیکال نیم‌نگاهی به آن داشت. همان‌طور که در تصویر مشهود است، بررسی داده‌های ماهانه از ابتدای دهه 70 حاکی از این است که دلار بازار آزاد در کانال صعودی قرار داشته و در بازه‌های زمانی مختلف از جمله ابتدای 92، نیمه 97 و همچنین نیمه 99 به محدوده سقف کانال صعودی برخورد کرده، اما نتوانسته از محدوده کانال صعودی خارج شود. از ابتدای شهریور سال جاری و با رسیدن دلار بازار آزاد به حمایت محدوده میانی کانال، روند رشد پرشتابی آغاز شد و دلار از محدوده 30 هزار تومان به سقف کانال صعودی رسید که به نظر می‌رسد مقاومت روانی آن باشد.

با اینکه انتظار نمی‌رود بهبود چشمگیری در متغیرهای سیاسی و اقتصادی که متعاقباً کاهش ارزش پول ملی را به دنبال دارد رخ دهد، اما مقاومت روانی محدوده فعلی می‌تواند آرامش نسبی را (ولو در کوتاه‌مدت) در بازارهای مختلف فراهم آورد. در این میان با وجود رشد کمتر بازار سهام نسبت به بازارهای موازی، نقدینگی واردشده به بازار به اندازه‌ای نیست که انتظار روند رشد پرشتابی را از بازار سرمایه داشت. به نظر می‌رسد دورنمای بورس تهران تا پایان سال در قالب جابه‌جایی پول در گروه‌های مختلف باشد و بعید به نظر می‌رسد این حجم از نقدینگی توانایی رشد یکپارچه بازار سرمایه و صفوف خرید پی‌درپی را داشته باشد. اما در سال آتی با توجه به سودهای انتظاری بالا از شرکت‌ها، انتظار می‌رود شاخص بورس بتواند مرزهای جدیدی را درنوردد.

نیم‌نگاهی به معاملات بورس کالا

تب و تاب بورس کالا این روزها بیشتر از بورس تهران است و نگاه بیشتر فعالان بازار را به خود جلب می‌کند. با وجود اینکه برخی از معاملات بورس کالا در راستای حمایت از سیاست‌های ارزی جدید به ناچار ابطال شد، اما تجربه نشان داده که با رقابت در نرخ‌ها، گام به گام فاصله دلار آزاد با دلار مظنه‌گذاری‌شده در قیمت‌ها کمتر می‌شود. با توجه به کالامحور بودن بورس اوراق بهادار تهران و بخش قابل توجه فروش داخلی شرکت‌ها این اقدام به جابه‌جایی سود از جیب سهامداران به دلالان منجر خواهد شد و تاثیر مستقیمی بر سودآوری شرکت‌ها خواهد گذاشت. اما به نظر می‌رسد دیر یا زود شاهد تعدیل قیمت‌ها باشیم و با توجه به سلف بودن بخش قابل توجهی از معاملات، نهایتاً در ماه‌های آتی تاثیر دلار را در صورت‌مالی شرکت‌ها شاهد باشیم. از این‌رو انتظار می‌رود در سال آتی با توجه به سودهای برآوردی تحلیلگران نسبت‌های P بر E فوروارد (Forward P /E) سهام در محدوده جذابی قرار گرفته و نقدینگی مناسبی به بازار سهام وارد شود.