سوی بازدهی

علی طهماسبی: سودای کسب بازدهی در شرایطی که اقتصاد در رکود به سر ببرد و همزمان، تورم شدید ارزش پول ملی را در معرض کاهش قرار داده باشد، سخت و دشوار به نظر می‌آید. ضمن اینکه بازدهی یادشده بایستی رقمی به مراتب بالاتر از تورم موجود باشد تا حداقل انتظار سرمایه‌گذار یعنی حفظ قدرت خرید پول او تامین شود. اما آنچه در هفته‌های اخیر دیده شده است، تلاشی نافرجام از سوی بازارهای مختلف به منظور غلبه بر تورم بوده است. نرخ ارز آزاد با توجه به اقدامات بانک مرکزی در هفته‌های گذشته حوالی نرخ نیمایی آن حرکت کرده و حتی در روزهایی، نرخ آزاد از نیمایی کمتر شده است. از این‌رو با توجه به نوسان محدود آن طی مدت اخیر، جذابیت این بازار نسبت به سال گذشته افت محسوسی یافته است. اگرچه در اواخر هفته گذشته دلار میل به صعود پیدا کرد. بازار طلا و سکه نیز چندی است به واسطه نوسان اونس جهانی در حوالی 1500 دلار و همچنین ثبات نسبی در بازار ارز، نسبت به سال قبل بازدهی مثبت نداشته و نتوانسته با وجود پشتوانه قوی به عنوان ابزار پوشش ریسک، در کوتاه‌مدت از عهده ایفای این مهم برآید. در چنین شرایطی سیاستگذار بنا به هر دلیلی، از افزایش نرخ سود بانکی نیز خودداری کرده است. از این‌رو سودهای بلندمدت بانکی نیز که منطقاً انتظار می‌رود حداقل بازدهی بدون ریسک متناظر با تورم را ارائه دهند (در شرایطی که در کشور اوراق Inflation-Linked وجود ندارد)، تاکنون عقب‌تر از آن بوده است. مضاف بر اینکه معیار محاسبه سودهای کوتاه‌مدت بانکی نیز از روزشمار به ماه‌شمار تغییر یافته و همین امر موجب شده تا از جذابیت سپرده‌های کوتاه‌مدت نیز کاسته شود. با این حال حفظ تردیدها نسبت به استمرار وضعیت فعلی بازار ارز و متعاقباً بازار فلزات گرانبها و از سوی دیگر انتظارات تورمی جامعه، موجب شده است تا تمایل افراد به سرمایه‌گذاری و اجتناب از نگهداری دارایی به شکل سپرده بانکی کوتاه‌مدت همچنان پابرجا باشد. در این میان بازار سرمایه -هرچند محدود- اما قابلیت کسب سود بهتری را برای سرمایه‌گذاری نسبت به سایر بازارها فراهم می‌کند و از سوی دیگر این بازدهی ریسک از دست دادن پول را نیز در پی دارد. بر همین اساس به نظر می‌رسد برای پول‌های سرگردان سرمایه‌گذاری مستقیم گزینه مناسبی نباشد. با اینکه ورود به بازار سرمایه مانند هر بازار دیگری به راحتی و با اخذ کد سهامداری صورت می‌گیرد، اما پیمودن مسیر کسب سودهای بالا، نیازمند تجربه است. در غیر این صورت بهترین گزینه مراجعه به شرکت‌های سبدگردان و بهره بردن از فرصت مدیریت دارایی توسط افراد متخصص است. از سوی دیگر سرمایه‌گذاری مستقیم در اوراق مشارکت، صندوق‌های با درآمد ثابت (که سود بالاتری نسبت به سپرده‌های بانکی ارائه می‌کنند) و صندوق‌های سهامی (درآمد متغیر) و مختلط (ترکیبی از این دو) گزینه‌های بهتری از ورود مستقیم این دسته از افراد به بازار سرمایه است، چراکه ضمن برخورداری از منفعتی بالاتر از سود بانکی، ریسک زیادی را متحمل نمی‌شوند. اطلاعات مربوط به این صندوق‌ها، نوع و میزان سرمایه‌گذاری، قیمت‌ها، مدیران و سوابق بازدهی آنها در بازه‌های زمانی مختلف در وب‌سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران مربوط به شرکت مدیریت فناوری بورس تهران موجود است.