فراز و نشیب پول دیجیتال

بیت‌کوین اولین پول دیجیتال غیرمتمرکز دنیا در سال 2009 میلادی توسط فرد یا افراد مرموزی که تنها با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو شناخته می‌شوند ایجاد شد ولی استفاده از این ابزار تازه مالی تا سال 2013 میلادی چندان موضوع بحث‌برانگیزی نبود تا اینکه اخبار تازه‌ای به گوش رسید. اخباری در مورد اینکه ارزش بیت کوین‌ها در برابر دلار آمریکا رشد کرد. هر بیت کوین که در فوریه سال 2013 میلادی ارزشی برابر با 20 دلار آمریکا داشت در هفته اول ماه آوریل رکورد 250 دلار را پشت سر گذاشت و در روز یازدهم این ماه با سقوطی 100 دلاری با قیمت 150دلار مبادله شد. این نوسانات ارزش بیت کوین در بازار این سوال را ایجاد می‌کند که بیت کوین واقعاً چیست و چگونه کار می‌کند؟ بر‌خلاف پول‌های سنتی و کاغذی که توسط بانک‌های مرکزی چاپ می‌شود برای ایجاد بیت کوین و عرضه آن در بازار مصرف هیچ قدرت پولی مرکزی وجود ندارد. بیت کوین‌ها در جریان فعالیت‌های شبکه‌های اینترنتی به کمک روابط ریاضی ایجاد می‌شوند و نحوه ایجاد آنها به کمک فعالیت کامپیوترهای شبکه برای انجام فعالیت‌های عددی بسیار پیچیده است. ریاضیاتی که پشت سیستم بیت کوین فعالیت می‌کند بسیار پیچیده است و حداکثر تعداد بیت کوین‌هایی که در طول یک دوره قابل استحصال است به 21میلیون محدود می‌شود. به همین منظور هیچ بانکی نمی‌تواند این خیل عظیم بیت کوین را تولید کند یا اینکه زمینه را برای کاهش و افزایش ارزش آنها در طول چرخه فعالیت‌شان فراهم آورد.کل فعالیت شبکه با هدف رصد و تایید ایجاد بیت کوین‌های جدید و انتقال آن به مصرف‌کنندگان آن است. از طرف دیگر تمامی معاملات انجام‌شده با کمک بیت کوین‌ها در محلی ثبت می‌شود و هر معامله تازه‌ای که انجام می‌شود در شبکه بیت کوین‌ها به اطلاع دیگر اعضا می‌رسد. نکته مهم اینجاست که تمامی ماشین‌های شرکت‌کننده در این فرآیند در امر ایجاد بیت کوین‌ها و ارتقای سطح عملکرد آنها در شبکه مشارکت می‌کنند‌. این پروسه که از نظر محاسباتی بسیار پیچیده و دشوار است کمتر از10 دقیقه به طول می‌انجامد و هر کاربری که وارد شبکه می‌شود با یک تعداد ثابت بیت کوین مواجه می‌شود که هم‌اکنون 25 بیت کوین است و با کمک آنها می‌تواند معاملاتی در شبکه انجام دهد. بیت کوین‌ (یا بخشی از آن که هم اکنون تحت عنوان ساتوشیس معرفی می‌شود) می‌توانند در مقابل پول‌های کاغذی و سنتی موجود در بازار یا ارزهای مختلف خرید و فروش شوند و یا اینکه از طریق اینترنت و با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای خاص از یک کاربر به کاربر دیگر منتقل شوند. این مساله سبب شده است تا بیت کوین‌ها واحدهای پولی بسیار جذابی شوند که تعاملات بین‌المللی را تسهیل کنند بدون اینکه با مشکلاتی از قبیل تغییرات نرخ برابری ارز و هزینه‌های گزاف نقل و انتقال پول در جریان فعالیت‌های بانکی مواجه شوند. برخی از فعالیت‌های خدمات‌رسانی اینترنتی از قبیل Web hosting برای استفاده از بیت کوین‌ها کاربرد دارند و با پرداخت مبالغی به آنها می‌توان از بیت کوین‌ها استفاده کرد. پیچیدگی سیستم سبب می‌شود تا افرادی از قبیل افراد پولشو یا افرادی که در قاچاق مواد مخدر فعالیت می‌کنند بتوانند از این ابزار برای اهداف خود استفاده کنند زیرا بدون شک پیگیری روند معاملات انجام‌شده در این سیستم بسیار دشوارتر و پیچیده‌تر از سیستم‌های سنتی است. اما اغلب مردم توان استفاده از این نظام مالی جدید را ندارند زیرا نرم‌افزاری که برای استفاده از بیت کوین‌ها باید استفاده شود بسیار پیچیده است و ارزش هر بیت کوین در بازار نیز با نوسانات زیادی روبه‌رو است. اما همان‌طور که بیت تورنت اولین خدمات اشتراک فایل (file-sharing service) نبوده است و اسکایپ هم اولین خدمات ارسال صدا از طریق اینترنت نبود این احتمال وجود دارد که بیت‏کوین‌ها با رقبای تازه‌ای در عرصه پول‌های دیجیتال روبه‌رو شوند که هم استفاده از آنها ساده‌تر باشد و هم ارزش آنها نوسانات کمتری داشته باشد. در آن زمان بیت کوین تنها به دلیل اینکه اولین پول دیجیتالی بوده اهمیت خواهد داشت نه اینکه سطح کاربرد آن مانند اسکایپ و دیگر خدمات نوین اینترنتی زیاد باشد.