سفر گروسی
محمد اسلامی: این سفر می‌تواند گره‌گشای مذاکرات برجامی باشد
محمد اسلامی در حاشیه نشست هیات دولت درباره آخرین تعاملات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: تماس‌ها با مدیرکل و معاونان آژانس در حال انجام است و هیات‌هایی از آژانس در تهران حضور پیدا کردند و مواردی که عدم انطباق سانتریفیوژها یا وجود ذره اعلام شده بود، حل‌وفصل و پرونده پس از کارشناسی‌ها بسته، نهایی و مشخص شد که انحراف خاصی وجود ندارد و موضوعاتی است که در حقیقت با توجه به بحث‌های کارشناسی واجد اهمیت نبوده است که بخواهد به عنوان یک بحث مورد پیگیری قرار گیرد. آنگونه که ایرنا گزارش داده: اسلامی اضافه کرد: دلیل برجام همین موارد اتهامی است. ۲۰ سال است که این اتهامات مطرح است و مذاکرات به سند برجام تبدیل شده است. امکان ندارد چیزی که مربوط به گذشته بوده نو شود. رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به سفر آتی گروسی تاکید کرد: این سفر می‌تواند گره‌گشای مذاکرات برجامی باشد. ما موارد غیرعادی را که سیاسی و با اعمال فشار باشد، نمی‌پذیریم. معاون رئیس‌جمهور گزارش آژانس درباره غیرشفاف بودن اقدامات ایران را رد کرد و گفت: در گزارش چنین موردی ذکر نشده است. وی درباره ادعاهای پادمانی آژانس هم گفت: برای روشنگری درباره پاسخ‌های ایران جلساتی برگزار شد و گرچه این‌گونه القا می‌کند که پاسخی داده نشده است اما پاسخ‌ها در چند صد صفحه ارائه شد و بار دیگر با حوصله این پاسخ‌ها را بررسی کردیم. وی افزود: مذاکراتی با معاون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام شد و از آقای گروسی دعوت به عمل آمد که در یکی، دو روز آینده به تهران سفر خواهد کرد تا موارد باقی‌مانده بررسی شود. وی درباره اعلام وجود ذره‌ای با غنای ۸۴ درصد هم گفت: نمونه‌برداری یک ذره بوده است که با میکروسکوپ هم دیده نمی‌شود اما آنچه مهم است، حجم موادی است که پس از تولید ذخیره می‌شود که بازرسان آن را مشاهده کردند و مطمئن شدند که بیش از ۶۰ درصد نیست و خط تولید ایران ۶۰ درصد است که در این گزارش هم آمده است، در نشست‌ها هم آن را پیگیری می‌کنیم و این موضوع هم بر اساس همین مذاکرات کنار گذاشته می‌شود.
حمایت ایران از پیشنهاد چین
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در خصوص حل‌وفصل مسالمت‌آمیز منازعه اوکراین-روسیه بیانیه‌ای را صادر کرد. آنگونه که ایلنا گزارش داده: بخشی از متن این بیانیه به شرح زیر است: جمهوری اسلامی ایران مواضع گذشته خود را در مورد بحران اوکراین به‌ویژه مواضع بیان‌شده در سند منتشرشده در تاریخ ۱۹ اکتبر ۲۰۲۲ در نیویورک تکرار می‌کند. موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که خود قربانی جنگ، تهدید و تحریم‌های یک‌جانبه مورد حمایت آمریکا و غرب بوده است، احترام به منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل از جمله عدم توسل و تهدید به‌زور، تمامیت سرزمینی و برابری حاکمیتی است. جمهوری اسلامی ایران جنگ و تحریم‌های یک‌جانبه را نفی کرده و به‌صورت مطلق گفت‌وگو و دیپلماسی را برای حل‌وفصل اختلافات بین‌الدولی ترجیح می‌دهد. به‌طور ویژه، جمهوری اسلامی ایران ذهنیت سلطه‌جویانه و یک‌جانبه‌گرایی دوران جنگ سرد از سوی ایالات متحده و برخی دیگر از کشورهای غربی از طریق سیاست‌های ملی و ترتیبات منطقه‌ای (مانند ناتو) را محکوم می‌کند که خود یکی از علل ریشه‌ای بسیاری از بحران‌ها در جهان، از جمله بحران جاری در اوکراین بوده است. پس از یک سال از درگیری نظامی در اوکراین که موجب خسارات جانی و مادی برای طرفین درگیری شده و پیامدهای زیان‌باری برای جهان داشته است، جامعه بین‌المللی باید تلاش‌های خود را برای حل‌وفصل مسالمت‌آمیز هرچه سریع‌تر این بحران از طریق دیپلماسی تقویت کند. دولت جمهوری اسلامی ایران ضمن ابراز احترام به هر دو ملت اوکراین و روسیه و خاطرنشان کردن روابط دیرینه ایران با دو کشور، بار دیگر تاسف عمیق خود را از ادامه درگیری و جنگ اعلام کرده و بر موضع بی‌طرفی خود تاکید می‌کند. اکنون زمان آن فرا رسیده است که به جای تبلیغات و دامن زدن به جنگ و همچنین متهم‌سازی بی‌پایه و اساس دیگران و اصرار بر اقدامات یک‌جانبه، دیپلماسی واقعی برای پایان دادن به مناقشه و همه اقدامات فعال شود. در این راستا، جمهوری اسلامی ایران، از موضع چین در مورد حل‌وفصل سیاسی بحران اوکراین مورخ ۲۴ فوریه ۲۰۲۳ حمایت می‌کند.
وساطت میان تهران و ریاض
پایگاه خبری العربی الجدید در گزارشی نوشت که سفر هفته گذشته مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر پیشین عراق به تهران و دیدار با مقامات عالی‌رتبه ایران و همچنین انتشار اخباری مبنی بر سفر برهم صالح، رئیس‌جمهور پیشین عراق به ایران پرسش‌های زیادی را به دنبال داشت به ویژه اینکه سفر الکاظمی قبل از سفر حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران به بغداد انجام شد. آنگونه که ایسنا گزارش داده: در این گزارش آمده است که مصطفی الکاظمی در سفر به ایران مورد استقبال گرم ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی و علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی قرار گرفت و بر اساس تصاویری که رسانه‌های ایرانی منتشر کردند حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران نیز در این دیدارها حضور داشت. در ادامه این گزارش آمده است که مساله قابل توجه دیگر این است که در این دیدارها پرچم عراق به چشم می‌خورد و این امر تاکیدی بر رسمی بودن سفر است. در بخش دیگری از این گزارش به بیانیه دفتر نخست‌وزیر پیشین عراق در مورد این سفر نیز اشاره شده است. یک مسوول عالی‌رتبه عراقی که در وزارت خارجه این کشور مشغول است در گفت‌وگو با العربی الجدید تاکید کرد: این سفر در چارچوب پرونده وساطت میان تهران و ریاض است؛ پرونده‌ای که الکاظمی در زمان نخست‌وزیری‌اش در سال ۲۰۲۰ آن را پایه‌گذاری کرد. وی گفت: الکاظمی به عنوان میانجیگر پیام‌های جدیدی میان ایرانی‌ها و سعودی‌ها ردوبدل کرد و می‌توان آنها را مثبت توصیف کرد و نشان‌دهنده پیشرفت گسترده در روابط ایران و عربستان در مرحله اخیر است.
احتمال عبور یاران از رئیسی
«اشتباهات فاحش و سریالی دولت نقش زیادی در وضعیت به‌هم‌ریخته فعلی دارد.» این عبارتی است که عباس سلیمی‌نمین در مورد عملکرد دولت سیزدهم ارائه می‌کند. اظهاراتی که قبل از سلیمی‌نمین از سوی بسیاری از چهره‌های اصولگرای دیگر از جمله محمدرضا باهنر، مصباحی‌مقدم، مسعود ده‌نمکی، سبحانی و... تکرار شده بود و در آنها دولت مسوول بسیاری از مشکلات سیاسی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی معرفی شده بود. این انتقادها جدا از تقابل‌ها و نقدهای جدی است که در صحن بهارستان در مورد عملکرد دولت جریان دارد. آنگونه که اعتماد گزارش داده: جبهه طرفداران قالیباف که همواره خیال کسب صندلی‌های ارشد مدیریتی در ساختار اجرایی کشور را در سر می‌پرورانند با نشاندن دولت رئیسی روی صندلی «متهم» تلاش می‌کنند، عملکرد دولت را زمینه‌ساز بروز نارضایتی‌های گسترده عمومی معرفی کنند. لیدر اصلی این طیف در داخل و خارج از مجلس، محمدباقر قالیباف است که بعد از تقابلی که بر سر حضور در انتخابات سال 1400 و ماجرای سیسمونی‌گیت با طرفداران رئیسی داشت، منتظر فرصتی ماند تا در موعد مقرر با طرفداران رئیسی تصفیه‌حساب کند. رخدادهای اعتراضی اخیر و مشکلات اقتصادی فزاینده این فرصت را در اختیار قالیباف و نزدیکانش قرار داد تا دولت رئیسی را مسبب مشکلات ظهور و بروزیافته در پاییز 1401 معرفی کند. در بحبوحه اعتراضات و در تاریخ 28 آذرماه بود که قالیباف از ضرورت حکمرانی نو سخن گفت و با اشاره به نقش مشکلات اجرایی و اقتصادی در نارضایتی مردم گفت: «اگر آنچه در مجلس به تصویب رسید، اجرایی می‌شد و کالاها به قیمت شهریور ۱۴۰۰ به شکل سبد معیشتی داده می‌شد، امروز شاهد نارضایتی‌هایی که وجود دارد، نبودیم.»
فرصت ژنو
حضور هیات ایرانی به ریاست وزیر خارجه کشورمان در نشست کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل، هرچند با حواشی همراه بود، اما به فرصتی برای ترمیم روابط دیپلماتیک تبدیل شد و به‌رغم تبلیغات گسترده، جریانی که برای حاشیه‌سازی در ژنو چندین هفته یا حتی ماه برنامه‌ریزی کرده و تدارک دیده بود، خود به حاشیه رفت. آنگونه که شرق گزارش داده: نه از تجمع چند صدنفری خبری بود و نه کمپین ترک جلسه به موفقیت رسید. البته سخنرانی امیرعبداللهیان درباره مباحث حقوق بشری، در حالی که نماینده آمریکا سالن را ترک کرده بود، انجام شد. یکی از نکات مهم در این سفر، دیدارهای دوجانبه وزیر خارجه کشورمان بود که حتی امید برای احیای برجام را نیز با توجه به سخنانی که میان ایران و فنلاند ردوبدل شد، تقویت کرد. وزیر امور خارجه کشورمان در خلال دیدارهای دوجانبه دیپلماتیک خود در ژنو، با میرزویان آرارات وزیر امور خارجه ارمنستان، دبیرکل سازمان ملل، وزیر امور خارجه فنلاند، رتنو آل پی مرسودی وزیر خارجه اندونزی، ولکر ترک کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، مارتین گریفیتس معاون بشردوستانه و کمک‌های اضطراری دبیرکل سازمان ملل متحد، وزیر خارجه نروژ و وزیر خارجه بلژیک نشست و گفت‌وگو داشت. البته دیدار با وزیران خارجه اروپایی، به ویژه وزیر خارجه بلژیک، با حاشیه همراه شد؛ زیرا وزیر امور خارجه بلژیک چندی پیش در حمایت از اعتراضات ایران، مواضع تندی علیه تهران اتخاذ کرده و حتی موی خود را قیچی کرده بود و انتظار نمی‌رفت دیدار و نشستی دوجانبه میان دو کشور رخ دهد که دقیقاً برعکس شد.
چه کسی سفارت افغانستان را تحویل طالبان داد؟
در اطلاعیه‌ای که وزارت خارجه منتشر کرد، تاکید شد که موضوع تحویل سفارت افغانستان در تهران، امری داخلی (مربوط به افغانستان) بوده و به هیچ عنوان وزارت امور خارجه ایران به موضوع مزبور، ورود نکرده است. ضمن اینکه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، هیچ سند یا تجهیزات یا هر شیء دیگری را که متعلق به سفارت افغانستان در تهران بوده، تحویل نگرفته است. آنگونه که ایسنا گزارش داده: پیش از این نیز خبرگزاری صدای افغان (آوا) خبری را به نقل از سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در ارتباط با تصمیم وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مورد تغییر سرپرستی سفارت افغانستان در تهران از عبدالقیوم سلیمانی، سرپرست کنونی این سفارت به فضل محمد حقانی، دیپلمات امارت اسلامی و دبیر اول این سفارت که پیش از این از سوی وزارت امورخارجه در کابل به عنوان سرپرست جدید سفارت افغانستان در تهران معرفی شده بود، منتشر و تاکید کرد تغییر سرپرستی سفارت افغانستان در تهران از یک دیپلمات به دیپلماتی دیگر، به معنی تغییر در وضعیت حقوقی آن نیست. یک منبع آگاه از سفارت افغانستان در تهران به خبرگزاری آوا گفته بود که بحث تعیین سرپرست جدید این سفارت، موضوعی است که در کابل مطرح شده و نامه‌ای در این زمینه به سفارت افغانستان در تهران ارسال شده که مورد پذیرش دیپلمات‌ها و کارمندان این سفارت قرار نگرفته است.
♦♦♦
ایلنا: علی مطهری نایب رئیس مجلس دهم گفت: ما باید در سیاست خارجی خود یک مقدار تغییراتی ایجاد کنیم. باید اتهام کمک به روسیه در ماجرای اوکراین را از خود بزداییم و در موضوع برجام جدیت بیشتری از خود نشان دهیم؛ اگر این دو مشکل حل شوند، گشایش اقتصادی پیدا خواهد شد.
ایسنا: وزارت امور خارجه آلمان در بیانیه‌ای که در وبگاه آن منتشر شده است، در واکنش به اخراج دو نفر از کارمندانش در سفارت این کشور در تهران، گفت که پس از اخراج کارمندان سفارت ایران در برلین در ۲۲ فوریه، انتظار این واکنش می‌رفت اما دولت آلمان در هر حال، این اقدام را تصدیق نمی‌کند.
ایرنا: ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با ابراز عصبانیت واشنگتن از حضور حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو، به اظهارات حقوق بشری او واکنش نشان داد.
ایلنا: میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین و رئیس هیات این کشور در مذاکرات هسته‌ای، سیاست آمریکا در قبال ایران را عامل تقویت‌کننده پیشرفت سریع برنامه هسته‌ای ایران دانست.
ایسنا: کامران علی‌اف، دادستان کل جمهوری آذربایجان، در گفت‌وگو با شبکه Real TV خاطرنشان کرد که احتمال دارد دادستانی و رئیس سرویس امنیت دولتی آذربایجان به منظور کمک به ایران برای تحقیق درباره حمله مسلحانه به سفارت باکو در تهران به ایران سفر کنند.
ایرنا: کالین کال مشاور پنتاگون با تکرار برخی ادعاهای بی‌اساس درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران، گفت که این کشور می‌تواند طی «حدود ۱۲ روز» مواد هسته‌ای لازم برای ساخت یک بمب اتمی را تولید کند.
ایلنا: حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در دیدار با مارتین گریفیتس، معاون بشردوستانه و کمک‌های اضطراری دبیرکل سازمان ملل متحد تاکید کرد: متاسفانه زلزله اخیر شرایط انسانی سخت برخی از مناطق این کشور را در مقایسه با گذشته تشدید کرده و لازم است محاصره تحمیلی بر سوریه به منظور بهبود شرایط انسانی مردم این کشور برداشته شود.
ایسنا: انریکه مورا معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگویی با تاکید بر اینکه احیای برجام تنها راه اتحادیه اروپا برای رسیدگی به مساله برنامه هسته‌ای ایران است، در عین حال گفت که فعلاً چارچوبی برای این کار وجود ندارد.
♦♦♦
ضرورت تغییر
شرق نوشت: روند کاهش ارزش پول ملی و افزایش قیمت ملک و خودرو و طلا و... و ترس مردم از آینده مبهم اقتصاد ایران، سکوت دولت و حتی دفاع از عملکردی که شکست آن قابل چشم‌پوشی نیست نه فقط منتقدان که خودی‌ها را نیز به واکنش واداشته است. یک جا سخن از ترمیم احتمالی یا همان تغییر تیم اقتصادی کابینه است و جای دیگر پیشنهاد استعفای دولت گزینه راهگشا برای برون‌رفت از بن‌بست فعلی مطرح می‌شود. چپ و راست هم ندارد؛ خیل عظیم منتقدان عملکرد کابینه سیزدهم در حال عبور از لکنت زبان در نقد او هستند و صراحتاً از ضرورت تغییر می‌گویند.
اگر گفت‌وگو نکنیم کار به دعوا می‌کشد
اعتماد نوشت: حسن خمینی گفت: «جامعه ما جامعه‌ای نیست که در آن یک طرف صددرصد و طرف دیگر صفر درصد باشد؛ بلکه جامعه‌ای با کلونی‌ها و مجامع فکری مختلف است. من در بیانیه‌ای که در اوایل حوادث اخیر نوشته بودم، گفتم که اگر گفت‌وگو نکنیم کار به دعوا می‌کشد و با وجود دعوا کشور صد سال عقب می‌افتد. این‌طور هم نیست که از دل دعوا یک طرف پیروز بیرون بیاید. باید حجم کینه را در جامعه پایین بیاوریم؛ این کار را صاحبان تجربه می‌توانند انجام دهند، یعنی کسانی که یک پیراهن بیشتر پاره کرده‌اند. آنها نباید جوزده شوند و نباید به هیجان بیفتند.»
سه سناریوی سفر گروسی
دنیای اقتصاد نوشت: لارنس نورمن خبرنگار وال‌استریت ژورنال در رشته توئیتی از شانس سفر گروسی به ایران نوشت. از نظر او اگر گروسی به ایران سفر کند، ممکن است سه اتفاق رخ بدهد؛ یک اتفاق که وقوع آن ضعیف است توافق گسترده پادمانی است. این به آن معناست که در سفر گروسی مسائل بین ایران و آژانس حل‌وفصل شود که با توجه به گسترده بودن اختلافات بعید به نظر می‌رسد. سناریوی دومی که به آن پرداخته این است که احتمالاً گروسی از ایران بخواهد با تعدد بازرسی‌ها از نطنز و فردو موافقت کند. اگر این سناریو تحقق یابد یک توافق موردی انجام شده است. سناریوی سوم این است که این سفر هیچ دستاوردی نداشته باشد.
فضای نفس‌گیر دوقطبی
جماران نوشت: سخن از اصلاحات گفتن، چنان که از انقلاب و جمهوری اسلامی در فضای نفس‌گیر دوقطبی حاکم، بسی دشوار است. در این فضا، یک قطب آنچه هست و جاری است را خوب و دلخواه و حتی مقدس می‌نمایاند و قطب دیگر راهی را جز براندازی نمی‌بیند. و در این فضا آنچه بر ذهن و زندگی چیره می‌شود، احساسات و هیجان‌هایی است که پدیدآورنده یا دامن‌زننده به آن تبلیغات و هیاهویی است که سررشته آن را وابستگان به دو قطب در دست دارند و سوگمندانه راه بر خردورزی و دوراندیشی بسته می‌شود. و آنچه پیش و بیش از همه آسیب می‌بیند، مردمی هستند که لحظه‌به‌لحظه عرصه زندگی بر آنان تنگ‌تر و رنج‌آورتر می‌شود.