علامت سوال خزانه
آیا اخبار منتشرشده درباره اوضاع مالی دولت صحت دارد؟
توپخانه دولت سیزدهم همچنان دولت پیشین را نشانه می‌رود و در حالی از گشایش و بهبود اقتصادی در چند ماه فعالیت خود می‌گویند که همزمان اسنادی منتسب به دولت پیشین منتشر می‌کنند که بگویند «خزانه تخلیه‌‌شده» تحویل گرفتند. یک خبرگزاری نزدیک به دولت نامه‌ای منتسب به دفتر رئیس‌جمهوری پیشین منتشر کرد که محتوای آن خالی شدن خزانه کشور است. این البته اولین افشای اسناد نزدیکان دولت سیزدهم نیست و چند هفته پیش هم سندی ۳۲صفحه‌ای منتشر کردند که به سازمان برنامه‌وبودجه دولت پیشین نسبت داده شد و در آن ادعا شده بود که دلار تا سال‌های آینده به بالاتر از 100 هزار تومان می‌رسد و دولت حتی در صورت بازگشت به برجام «ورشکسته» خواهد شد. آنگونه که شرق گزارش داده است، انتشار این اسناد در حالی است که دولت کنونی در آستانه نبردی تمام‌عیار برای دسترسی به توافقی تازه درباره برجام است و همین موضوع حیرت بعضی کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران حوزه دیپلماسی را به همراه داشته است؛ تحلیلگران می‌گویند در شرایطی که مذاکره‌کنندگان نیازمند شرایط مساعد برای مذاکره و به‌اصطلاح نکاتی هستند که دست بالا در مذاکرات را داشته باشند، این‌همه تاکید بر خزانه خالی و احتمال ورشکستگی دولت، دست‌کم گل به‌خودی است و نمی‌تواند کمکی به پیشبرد مذاکرات و رسیدن به توافقی مفید کند. سناریوی حمله به دولت پیشین البته در ماه‌های ابتدایی بسیاری از دولت‌ها در ایران به همین سبک‌وسیاق پیش رفته و حتی «حسن روحانی» که آماج سنگین‌ترین حملات است، در ماه‌های ابتدایی دولت‌داری خود از خزانه خالی سخن می‌گفت و کار حتی به جایی رسید که رئیس دولت پیش از روحانی رسماً به صداوسیما و مردم نامه نوشت و خواستار پاسخگویی به «حملات و اتهامات» شد. دور گردون چرخید و حالا همین فیلم‌نامه و سناریو البته با تغییر نقش‌ها و بازیگران اصلی به رئیسی و روحانی رسیده است. خلاصه ماجرای تازه به این صورت است که «تسنیم» یعنی خبرگزاری نزدیک به محافظه‌کاران و دولت سیزدهم نامه‌ای منتسب به رئیس دفتر روحانی منتشر کرد. اگر فرض را بر صحت این نامه بگذاریم که البته فرض بزرگی است و ممکن است درست نباشد، یک جمله این نامه بسیار مهم است؛ جمله‌ای به نقل از حسن روحانی که خطاب به رئیس وقت سازمان برنامه‌وبودجه از خزانه خالی می‌گوید «همه موجودی خزانه براساس درخواست‌های جنابعالی تخلیه شده است، موجودی وجود ندارد»؛ اما بحث اصلی حالا صحت این نامه در یک طرف و همچنین حملات اقتصادی دولت کنونی و همراهانش به دولت پیشین است. این دقیقاً همان چیزی است که ابراهیم رئیسی پیشتر و در دو دوره نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری خود به‌شدت به آن انتقاد داشت و می‌گفت دولت باید از عملکرد خود بگوید، نه اینکه به انتقاد از گذشته بپردازد.
طالبان به همسایگان اطمینان دهد
هفته گذشته دومین نشست وزیران امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان به‌علاوه روسیه با حضور محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور آغاز شد. در این نشست که در محل وزارت امور خارجه برگزار شده است، وزیران امور خارجه ایران، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان حضور داشتند. وزیران امور خارجه چین و روسیه نیز به صورت آنلاین در این نشست شرکت کرده و پیام دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در این نشست قرائت شد. در این نشست سفیران برخی از کشورهای خارجی مقیم تهران نیز حضور داشتند. یکی از سخنرانان این نشست، امیرعبداللهیان، وزیر خارجه بود که تاکید کرد: ریشه بسیاری از مشکلات فعلی افغانستان ریشه در مداخلات خارجی دارد و آمریکا باید مسوولیت خود را در برابر فجایعی که در افغانستان به بار آورده با صدای بلند بپذیرد.
او با بیان اینکه ما از تشکیل دولتی فراگیر با حضور اقوام مختلف در افغانستان حمایت می‌کنیم، افزود: در این ارتباط باید تاکید کنیم که مسوولیت امنیت شهروندان افغانستانی و همچنین امنیت مرزهای این کشور با همسایگانش در درجه اول با هیات حاکمه سرپرستی موقت افغانستان است.
وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه همه باید برای برون‌رفت افغانستان از وضعیت کنونی و حل بحران در این کشور تلاش کنیم، در بخش دیگری از صحبت‌های خود افزود: عدم‌دخالت در امور دیگر کشورها و احترام به حاکمیت کشورها جزو اصول سیاست خارجه ایران در تعامل با کشورها از جمله همسایگان است. او همچنین تصریح کرد که جامعه جهانی و کشورهای همسایه افغانستان باید توجه ویژه‌ای به وضعیت فعلی این کشور و همچنین گسترش تروریسم در این کشور، قاچاق مواد مخدر و اهمیت رعایت حقوق بشر و زنان در این کشور در شرایط کنونی داشته باشند. امیرعبداللهیان در بخشی از سخنانش بیان کرد که ضروری است طالبان ضمن اتخاذ رویکردی دوستانه نسبت به همسایگان خود، اقدامات لازم را به منظور اطمینان بخشیدن نسبت به اینکه از قلمرو افغانستان هیچ تهدیدی علیه همسایگان وجود نخواهد داشت، به عمل آورد.
چرا استاندار سیلی خورد؟
هفته گذشته در مراسم معارفه «زین‌العابدین رضوی‌خرم»، استاندار جدید آذربایجان شرقی، یکی از شهروندان با حضور بر روی سن به سمت تریبون رفت و به گوش استاندار که در حال سخنرانی بود سیلی محکمی زد؛ با این حال خرم، با آرامش و بدون هیچ‌گونه واکنشی، به سخنرانی ادامه داد. استاندار آذربایجان شرقی، در پایان سخنرانی معارفه خود، با بیان اینکه نامبرده را بخشیده، گفته که بنده چهره ایشان را به خاطر ندارم و ممکن است چند سال قبل در جایی ایشان را دیده باشم با این حال، از این رفتار او گذشت کردم و از او شکایتی ندارم. همچنین پس از پایان مراسم، تعدادی از خانواده‌های شهدا و جانبازان حاضر در مراسم، با مراجعه به خرم، از متانت و ادب او در برخورد با فرد سیلی‌زننده تقدیر کردند.
در این زمینه خبرگزاری فارس مدعی شد: اطلاعات دریافتی درباره این رخداد حاکی است که همسر شهروند مذکور، روز گذشته برای تزریق واکسن کرونا به یکی از مراکز درمانی استان مراجعه کرده که در آن مرکز، به علت نبود واکسیناتور زن، یک واکسیناتور مرد اقدام به تزریق واکسن برای همسر او کرده است که همین موضوع، باعث عصبانیت شدید نامبرده شده است.
یکی از مسوولان ارشد استانداری آذربایجان شرقی که از جزئیات این اتفاق مطلع شده بود پس از پایان مراسم، درباره علت بروز این مشکل تصریح کرد که مراکز متعددی برای آقایان و خانم‌ها در سراسر استان به صورت مجزا و با رعایت حدود شرعی و اخلاقی در نظر گرفته شده که فرد مذکور می‌توانست به این مراکز مراجعه کند با این حال، ظاهراً به مرکزی مراجعه کرده که در آن روز، استثنائاً واکسیناتور زن حضور نداشته و یک واکسیناتور مرد اقدام به این کار کرده در حالی که خانم ایشان می‌توانست مانع از تزریق واکسن توسط واکسیناتور مرد شود که البته همین موضوع هم در حال پیگیری است.
هیات‌دولت، روز ۲۵ مهرماه سال جاری به «زین‌العابدین رضوی‌خرم» برای استانداری آذربایجان شرقی رای اعتماد داد که مراسم معارفه او، روز شنبه، اول آبان‌ماه در تبریز برگزار شد.
بی‌اعتمادی بخش خصوصی به واگذاری‌ها
محسنی‌اژه‌ای در نشست تخصصی بررسی آسیب‌های واگذاری شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی که با حضور وزرای اقتصادی دولت و مقامات عالی قضایی برگزار شد، اظهار کرد: امروز دشمن به طور جدی اقتصاد کشور ما را هدف قرار داده و امید بسته که از طریق فشار اقتصادی برای نظام و مردم عزیز ما مشکل‌آفرینی کند. محسنی‌اژه‌ای افزود: باید متناسب با اهمیت اقتصاد و اهمیت شرایطی که در جنگ اقتصادی قرار داریم با ابتکار و خلاقیت و اصلاح ساختارها و تغییر قوانین متناسب با این شرایط در جهت مقاوم‌سازی اقتصاد گام برداریم. او بیان کرد: ساختار، قوانین و مقررات و مصوبات مربوط به دهه‌های گذشته پاسخگوی نیازها و مقتضیات امروز کشور نیست و باید با همفکری همه بخش‌های حاکمیتی قوانین اصلاح و به‌روزرسانی شود.
رئیس قوه‌قضائیه با تاکید بر لزوم اجرای خصوصی‌سازی بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی اظهار کرد: قانون بر واگذاری بنگاه‌های اقتصادی به بخش خصوصی تاکید دارد و باید اجرا شود و اگر خصوصی‌سازی‌ها اشکال داشته باید ایرادات این کار برطرف شود نه آنکه جلوی آن گرفته شود.
رئیس دستگاه قضا با اشاره به موضوع پرونده‌های متعدد و سنگینی که درباره واگذاری‌ها تشکیل شده و برای دولت و مردم حاشیه‌ساز بوده و بعضاً مورد سوءاستفاده دشمنان قرار گرفته، اظهار کرد: واگذاری‌ها از هدف اصلی خود منحرف شده‌اند که این مساله نیازمند توجه ویژه وزیر اقتصاد و اتخاذ تدابیر لازم است. محسنی‌اژه‌ای گفت: چند هزار میلیارد پروژه نیمه‌کاره در کشور وجود داشت که دو سال قبل در شورای عالی اقتصادی برای واگذاری آنها تصمیم‌گیری شد که باید نحوه این واگذاری‌ها و وضعیت این پروژه‌ها بررسی شود.
محسنی‌اژه‌ای فراهم نکردن زمینه‌های واگذاری را از مهم‌ترین معضلات در واگذاری‌ها عنوان کرد و متذکر شد: بنگاه‌هایی که براساس قانون و با تدبیر و دقت واگذار می‌شوند باید پس از فراهم کردن مقدمات، پس از واگذاری هم برای تداوم فعالیتشان مورد حمایت قرار گیرند اما در حال حاضر یا حمایت نمی‌شوند یا حمایت شایسته از آنها صورت نمی‌گیرد. رئیس قوه‌قضائیه گفت: امروز بخش خصوصی به واگذاری‌ها عمدتاً اعتماد ندارد در حالی که قراردادهای دولتی باید مطمئن‌ترین قراردادها باشد.
پرداخت بدهی گازی به ترکمنستان
جواد اوجی، وزیر نفت، پس از دیدار با هیات ترکمنستان به ریاست رشید مرادف، وزیر امور خارجه این کشور اظهار کرد: ما دو قرارداد گاز با ترکمنستان در دو نقطه از جغرافیای ایران (خراسان رضوی و گلستان) داریم که این قراردادها 25ساله است و روزانه از محل این دو قرارداد 40 میلیون مترمکعب گاز از ترکمنستان وارد می‌کردیم. او با بیان اینکه متاسفانه در دولت گذشته به دلیل پرداخت نکردن مطالبات ترکمنستان صادرات گاز این کشور به ایران قطع شد، افزود: این موضوع برخلاف روابط دوستانه دو کشور به دیوان بین‌المللی داوری کشیده شد و این دیوان رقم دقیق بدهی ایران را مشخص کرد. وزیر نفت مذاکره با وزیرخارجه ترکمنستان و هیات بلندپایه این کشور را که متشکل از بخش انرژی و بانکی بود، مثبت ارزیابی کرد و ادامه داد: خوشبختانه با برنامه‌ریزی‌ای که از قبل انجام داده بودیم مذاکرات خوبی برای تسویه بدهی ترکمنستان انجام شد. عزم دولت سیزدهم و آقای رئیسی تسویه این بدهی است.
اوجی با بیان اینکه مذاکرات ایران و ترکمنستان در سطح کارشناسان شرکت ملی گاز ایران و بانک مرکزی در روزهای آینده ادامه خواهد یافت، گفت: با راهکارها و پیشنهادهای مطلوبی که ارائه دادیم بی‌شک تسویه بدهی طرف ترکمنستان انجام خواهد شد و ما در این زمینه مصمم هستیم. او با اشاره به اینکه احیای صادرات گاز ترکمنستان به ایران می‌تواند گام نخست برای ارتقای همه‌جانبه روابط دو کشور باشد، یادآوری کرد: سیاست دولت سیزدهم گسترش سطح روابط دوجانبه با همسایگان از جمله ترکمنستان است. وزیر نفت با اشاره به اینکه هیات ایرانی پیشنهادهای خوبی برای تسویه بدهی به ترکمنستان روی میز گذاشته و ترکمنستان هم راهکارهای خوبی ارائه داده است، گفت: مطمئنم این موضوع (تسویه بدهی گازی ترکمنستان به ایران) قابل حل است و بر روابط دو کشور سایه نخواهد انداخت. اوجی از آمادگی ایران برای صادرات خدمات فنی و مهندسی به ترکمنستان خبر داد و گفت: ایران دارای ظرفیت بالایی در صنایع پتروشیمی، پالایشگاهی، حفاری در خشکی و دریا، تجهیزات صنعت نفت و گاز است که می‌تواند به ترکمنستان ارائه دهد.
♦♦♦
ایسنا: ذبیح‌الله خداییان، سخنگوی قوه قضائیه در واکنش به برخی اخبار مبنی بر ثبت شکایت از حسن روحانی در قوه قضائیه اعلام کرد که طبق بررسی‌ای که داشتیم در این خصوص پرونده‌ای در دادسرای تهران تشکیل نشده است.
ایلنا: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران روند گازدهی اورانیوم تا درجه خلوص ۲۰ درصد به یک سانتریفیوژ پیشرفته خود در نطنز را انجام داده است.
تسنیم: غلام‌رضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه محرمانگی اموال مقامات مصوبه این مجمع بوده، گفت: با توجه به ۱۰ساله بودن اعتبار مصوبات مجمع تشخیص، مجلس تا سال ۱۴۰۴ علی‌القاعده امکان اصلاح قانون رسیدگی به اموال مقامات را ندارد.
فارس: سردار سرلشکر «حسین سلامی»، فرمانده کل سپاه گفت: نیروی هوافضای سپاه در عرصه‌های موشکی، پدافند هوایی، پهپادی، فضایی و همچنین جنگال (جنگ الکترونیک) به شکل متوازن و در‌عین‌حال شتاب‌داری در حال پیشرفت است.
تسنیم: محمدرضا میر‌تاج‌الدینی رئیس فراکسیون راهبردی مجلس با اشاره به اینکه بسیاری از مسوولان از توئیتر استفاده و مطالب مدنظر خود را از طریق آن منتشر می‌کنند، گفت: در چنین شرایطی چرا باید توئیتر فیلتر باشد و محدودیت به‌وجود‌آمده در مورد آن رفع نشود؟
ایسنا: جواد امام، یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: اعلام اموال مسوولان قطعاً از ضروریات امروز کشور است زیرا شفافیت تبدیل به یک مطالبه افکار عمومی شده است. کسی هم که دنبال خدمت مردم باشد، نباید از این مسائل باکی داشته باشد.
ایلنا: آیت‌الله نوری‌همدانی، مرجع تقلید تاکید کرد: متاسفانه امروز مردم از گرانی در رنج و فشار هستند و این سبب نگرانی و ناراحتی علما شده است، بنابراین لازم است به این مردم فداکار که در هشت سال دفاع مقدس فداکاری کردند، توجه کرده و اسباب آسایش و رفاه نسبی آنها را فراهم کنید.
مهر: آیت‌الله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان گفت: بیانات مقام معظم رهبری در دیدار عمومی ربیع‌الاول نشان از اشراف و درک جامع ایشان از مسائل امت اسلامی داشت و ایشان شخصیتی آگاه، به‌روز و مسلط به اوضاع هستند.
فارس: علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ با اشاره به اجرای منع تردد شبانه گفت: با نحوه اجرای منع تردد شبانه شهرهای بزرگ در شب‌ها برای ثروتمندان و مرفه‌ها قرق شده و آنها با پرداخت هزینه مجوز گشت‌و‌گذار در شهر را پیدا می‌کنند.
مهر: سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه وضعیت فعلی افغانستان را نتیجه حضور نظامی آمریکا و غربی‌ها دانست و گفت: روسیه از تشکیل دولت فراگیر در افغانستان حمایت می‌کند.
♦♦♦
اهمال در مدیریت؟
اعتماد نوشت: حکم سنگین حبس برای ولی‌الله سیف، رئیس کل اسبق بانک مرکزی و معاونان او به اتهام آنچه «اخلال در نظام اقتصادی کشور» خوانده شده، بار دیگر زمینه‌ساز مباحثی است که درباره مزایا و معایب کنترل بازار ارز از طریق «ارزپاشی» انجام می‌شود. متهمان در بحران ارزی شکل‌گرفته پس از خروج آمریکا از برجام، به بازار ارز تزریق کردند تا تب‌و‌تاب قیمت‌ها فروکش کند. در کیفرخواست این مدیران بانکی آمده، آنها متهم به برهم زدن نظم و آرامش بازار ارزی کشور و زمینه‌سازی برای خرید و فروش غیرقانونی ارز به میزان 8 /159 میلیون دلار و 5 /20 میلیون یورو و همچنین اهمال و سوءمدیریت در دوران مسوولیت خود شده‌اند و به همین دلیل حکم 10ساله حبس تعزیری صادر شده است.
دامادهای سیاست
شرق نوشت: در منظومه سیاسی ایران اتفاقات زیادی رخ می‌دهد. به جایی رسیده‌ایم که نه‌تنها فردی که مسوولیت می‌گیرد به مقامی می‌رسد، بلکه راه برای دیگر منصوبان سببی و نسبی او نیز باز می‌شود. چند سالی است از پدیده «آقازادگی» به «حکم برای داماد» رسیده‌ایم و آخرین و داغ‌ترین آن، داماد علیرضا زاکانی، شهردار تهران است که به سمت دستیاری ویژه پدرزن نائل آمده. این در حالی است که در بهار امسال زاکانی به‌عنوان نامزد ریاست‌جمهوری در مناظره‌های انتخاباتی رو به دوربین اعلام کرد: «بستگان خود را سر کار نمی‌آوریم.» او البته موضوع را این‌گونه توجیه کرده که دامادش از شهرداری تهران حقوقی نخواهد گرفت و استخدام شهرداری نمی‌شود؛ اما چه کسی است که نداند در نظام‌های سیاسی، «مقام» می‌تواند قدرت تولید کند.
حرکت به سوی حل مساله با آذربایجان
ایران نوشت: حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران و جیحون بایراموف وزیر خارجه جمهوری آذربایجان، در یک گفت‌وگوی تلفنی در خصوص روابط دوجانبه به بحث و تبادل نظر پرداختند. امیرعبداللهیان با اشاره به تماس‌های سازنده اخیر دو وزیر از آزادی دو راننده ایرانی بازداشتی در جمهوری آذربایجان تمجید کرده و این اقدام را سازنده توصیف کرد که می‌تواند فضای لازم را جهت حل‌و‌فصل سوءتفاهمات فراهم کند. امیرعبداللهیان همچنین گام‌های مثبت بیشتر و تسهیل تردد کامیون‌های ایرانی در مناطق مرزی با جمهوری آذربایجان را خواستار شد. او در این تماس بر لزوم اتخاذ رویکردی مثبت و نگاه دو کشور به آینده تاکید کرده و فعال‌سازی هرچه سریع‌تر کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور را مورد تاکید قرار داد
آغاز مذاکرات پیش‌زمینه
همشهری نوشت: اروپایی‌ها از مذاکرات بروکسل به‌عنوان پیش‌زمینه‌ای برای شروع دوباره گفت‌وگوها در وین استقبال کردند اما آمریکایی‌ها ادعا می‌کنند این مذاکرات غیرضروری است. در این زمینه ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه این کشور گفت: ما از همکاری اتحادیه اروپا با ایران در این زمینه حمایت می‌کنیم اما مقصد نهایی باید وین باشد. به گفته پرایس ایران باید حداقل به‌صورت غیرمستقیم با آمریکا مذاکره کند. طبق توضیحات کاظم غریب‌آبادی، عضو پیشین هیات مذاکره‌کننده ایران، هفت محور اختلافی میان تهران و واشنگتن در وین وجود داشت و همچنان مواضع آمریکایی‌ها خبر از پابرجا بودن این اختلاف‌ها می‌دهد؛ اختلافاتی که عمدتاً به دلیل عدم پایبندی واشنگتن به تعهدات برجام به سد آمریکایی‌ها برای احیای برجام بدل شده است.