پایان دولت تدبیر و امید
حسن روحانی: راهی به جز تعامل نداریم
«دولتی که در گیر‌و‌دار بلاهای طبیعی و بلیه سیاسی تلاش کرد هم کشور را مدیریت کند و هم سایه تحریم و جنگ را از کشور دور.» این عبارت را می‌توان اصلی‌ترین گزاره آخرین گزارش روحانی به مردم، در مقام رئیس‌جمهوری دانست، گزاره‌ای که از سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول او، علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی و محمود واعظی رئیس دفتر روحانی هم تکرار شد. حسن روحانی در آخرین روز دولت دوازدهم در نشستی با مدیران ارشد دولت تدبیر و امید، هم از تلاش‌های هشت‌ساله آنان قدردانی کرد و هم گزارشی خلاصه‌وار از آنچه در هشت سال گذشته اتفاق افتاد، به مردم ارائه داد. آن‌گونه که ایران گزارش داده است؛ اما خلاصه گزارش او و دیگر دولتمردان، این گزاره بود که با وجود همه مشکلات، اگر همدلی داخلی بود، دستاوردهای بیشتری حاصل می‌شد. از این‌رو بود که آنان این همدلی را برای فعالیت دولت سیزدهم ضروری دانستند. روحانی سخنان خود را با این تاکید آغاز کرد که امروز نیز همانند سال ۹۲ اعتدال و تعامل سازنده در داخل و خارج را راه‌حل رفع مشکلات و نجات ایران می‌دانم. او تاکید کرد که با افراطی‌گری و چنگ انداختن روی صورت هم و هتاکی نمی‌توانیم پیشرفت کنیم و باید به این نتیجه برسیم که دوران افراطی‌گری به پایان رسیده است. روحانی با اشاره به نخستین حضور خود در سازمان ملل، تصویب قطعنامه پیشنهادی ایران در سازمان ملل را نشانه‌ای از نگاه امیدوارانه جهانیان به رویکرد دولت جدید ایران در منطقه دانست و اظهار کرد: دغدغه‌های دولت تدبیر و امید از نخستین روزهای فعالیت خود محیط زیست و رفع موانع از پیش روی فعالیت‌های اقتصادی بود. در همان ۱۰۰ روز نخست، اولین نتیجه تعامل سازنده با جهان را در حصول توافق با قدرت‌های بزرگ شاهد بودیم.رئیس‌جمهوری با بیان اینکه مذاکره کردن سخت است اما راهی جز مذاکره و تعامل نداریم، افزود: کسانی را که می‌پرسند خاصیت برجام چه بود، به نتایج برجام واگذار می‌کنیم، میلیاردها دلار سرمایه پس از برجام وارد کشور شد و حرکتی عظیم و بزرگ شکل گرفت که نتیجه آن به پایان رسیدن فازهای پارس جنوبی، گسترش معادن، احداث خطوط ریلی و بزرگراهی در سراسر کشور، رونق بنادر، ساخت سدها و ساخت و توسعه نیروگاه‌ها و هزاران اقدام دیگر در مسیر توسعه ایران بود. روحانی ادامه داد: همان‌گونه که مقام معظم رهبری تاکید کردند، نمی‌توان و نباید در مذاکره مبنا را بر اعتماد قرار داد اما باید برای حصول تفاهم و توافق مذاکره کرد.او با اشاره به تلاش بدخواهان برای به شکست کشاندن برجام یا خروج آمریکا از برجام گفت: حرف‌هایی درباره آن ایام دارم که شاید سال‌ها نتوان به زبان آورد و نتوان گفت که در فاصله حصول توافق برجام در تیرماه تا آغاز اجرای آن در دی‌ماه چه اتفاقاتی افتاد و چه اقداماتی کردند تا برجام اجرایی نشود.
رفراندوم برای صیانت
یک ماه نشده از روزی که کارزاری در فضای مجازی به راه افتاد تا ظرف سه ماه آن دسته از شهروندانی که نسبت به طرح مصوب اخیر مجلس موسوم به «صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی» و معروف به «طرح ضداینترنت مجلس انقلابی» اعتراض دارند، با آن همراه شوند و حالا چیزی نمانده که تعداد امضاهای این کارزار از مرز یک میلیون بگذرد.آن‌گونه که اعتماد گزارش داده است، «وکلای ملت» اما طرحشان را بی‌توجه به خواست ملت، در حالی در «خانه ملت» به تصویب رساندند که درها بسته و پنجره‌ها پوشانده بود. در واقع مجلسی که شعار «شفافیت» سرمی‌داد در واکنش به اعتراض گسترده کاربران فضای مجازی به طرحی که مدعی «صیانت از حقوق» آنهاست، استناد به اصل 85 قانون اساسی و در نتیجه تصویب طرح بدون نیاز به بررسی جزئیات در صحن علنی و مشارکت همه نمایندگان حاضر در صحن، صرفاً با رای در یک کمیسیون خاص و به صورت غیرعلنی و ناروشن بود. آنان اما حتی از این فراتر رفته و حاضر نشدند طرح را بدون مقدمه و فضاسازی در صحن علنی به رای بگذارند. پس ابتدا یک نشست غیرعلنی ترتیب دادند و آن‌طور که مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی و رئیس شورای مرکزی جبهه پایداری دو، سه روز پس از تصویب طرح در رشته‌توئیتی روایت کرد، در نشست غیرعلنی 20 دقیقه نمایندگان را قانع کردند که به درخواستشان در خصوص بررسی این طرح پرحاشیه و جنجالی بنابر اصل 85 آری بگویند و درنهایت نیز وقتی نشست علنی به منظور رای‌گیری آغاز شد از 209 نماینده حاضر در صحن، 121 نفر گفتند آری! تا اینجای کار اما نزدیک به یک میلیون ایرانی پای کارزاری را امضا کرده‌اند که نه فقط با این شیوه بررسی ناروشن مخالفت کنند، بلکه به محتوای حداقلی منتشرشده از این طرح عجیب و غریب یک نه قاطع بگویند. آن هم در حالی که چندین و چند حزب سیاسی و تشکل مدنی دیگر نیز تا به امروز گفتند که پاسخشان به طرح موسوم به «صیانت از حقوق کاربران» منفی است. آنچه اما حالا این غائله را وارد فازی تازه و البته به مراتب جدی‌تر کرد، پیشنهاد قانونی بود که «جبهه اصلاحات ایران» به عنوان نهاد بالادستی و اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان در قالب یک بیانیه اعتراضی پیش کشید. بیانیه‌ای که همزمان با اعلام اعتراض این جبهه به طرح جنجالی مجلس یکدست اصولگرای یازدهم و البته تشریح ناروشنی‌هایی در عملکرد مجلس، سازوکاری را مبتنی بر قانون اساسی پیشنهاد داده که می‌تواند این چالش را به شفاف‌ترین و دموکراتیک‌ترین شکل ممکن مرتفع و از حقوق ملت به‌معنای واقعی کلمه صیانت کند؛ «به جای استفاده ناموجه از اصل ۸۵ و ارزیابی غیرشفاف این طرح، با توجه به اهمیت موضوع، طبق اصل ۵۹ قانون اساسی و ماده ۳۶ قانون همه‌پرسی در جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۳۶۸) آن را به رفراندوم بگذارند.»
اولویت با آمریکای لاتین است
رئیس دولت سیزدهم در دیدار با دبیر کل اتحادیه آلبا تاکید کرد: فعال شدن هرچه بیشتر سطح همکاری ایران و آمریکای لاتین، آمریکا و زیاده‌خواهان جهان را منفعل می‌کند. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، در دیدار دبیرکل «اتحادیه بولیواری ملل آمریکای ما» (آلبا) با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو اتحادیه آلبا از ارزش‌های مشترک برخوردار هستند، اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران مصمم است مناسبات سیاسی و اقتصادی خود را با کشورهای عضو این اتحادیه بیش از پیش تقویت کند و این کار را در راستای ارزش‌ها و مواضع مشترک دو طرف ارزیابی می‌کند.رئیسی بر ضرورت همکاری دوجانبه تصریح کرد و اظهار کرد: ضروری است با برنامه‌ریزی و طراحی مناسب سطح همکاری‌ها و هماهنگی‌های خود را در عرصه‌های مختلف دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، افزایش دهیم.رئیس‌جمهور با بیان اینکه کشورهای استکباری و زیاده‌خواه جهان تلاش ملت‌های مستقل و آزادیخواه را ضدارزش دانسته و در مقابل آن توطئه می‌کنند، اظهار داشت: بی‌تردید فعال شدن هر چه بیشتر سطح همکاری ایران و کشورهای آمریکای لاتین می‌تواند آمریکایی‌ها و سایر مستکبرین را منفعل کند.«ساچا سرخیو لورمتی سولیز» دبیرکل اتحادیه آلبا نیز در این دیدار با ابراز خرسندی از اینکه به نمایندگی از ۹ کشور عضو این اتحادیه در تهران حضور یافته و با تبریک انتخاب آیت‌الله رئیسی به عنوان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، اظهار کرد: هدف اتحادیه «آلبا» این است که روابط بین کشورهای عضو آلبا و جمهوری اسلامی ایران را هرچه بیشتر ارتقا دهد.وی خاطرنشان کرد: ایران و اتحادیه آلبا از مشترکات فراوانی برخوردار بوده و هر دو به دنبال دفاع از استقلال و حق حاکمیت ملت‌ها و ایستادگی مقابل زیاده‌خواهی‌های آمریکا هستند.
تسریع رسیدگی به پرونده سه گروه
رئیس قوه قضائیه در رابطه با تسریع در تعیین تکلیف پرونده‌های فساد اقتصادی، پرونده‌هایی که متهم زندانی دارند و پرونده‌های کثیرالشاکی، ماموریت ویژه‌ای به روسای کل دادگستری و دادستان‌ها داد و از دادستان کل کشور خواست که به روند رسیدگی و صدور هرچه سریع‌تر تصمیم نهایی در این رابطه نظارت کند. غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه در جلسه شورای‌عالی قوه قضائیه بر اجرای سند تحول قضایی تاکید کرد و گفت: پرونده‌هایی که زندانی دارد باید هرچه زودتر به تصمیم نهایی برسد و اگر احیاناً به هر دلیلی رسیدگی به پرونده طول می‌کشد لازم است تکلیف زندانی روشن شود. محسنی‌اژه‌ای با اشاره به قانون آیین دادرسی کیفری در مورد تعیین تکلیف هرچه سریع‌تر متهمان در بازداشت، گفت: قانون، قوه قضائیه را موظف می‌کند که نباید بازداشت موقت متهم بیش از زمان مقرر در این ماده باشد.رئیس قوه قضائیه در مورد پرونده‌های کثیرالشاکی مانند پرونده‌های لیزینگی و تعاونی‌های اعتباری، برخی از پرونده‌های کلاهبرداری و مفاسد اقتصادی نیز علاوه بر روسای کل دادگستری‌ها و دادستان‌ها، ماموریتی را نیز برای مرکز رسانه قوه قضائیه تعریف کرد. وی بیان کرد: باید این پرونده‌ها به جهت اثری که در جامعه دارند با سرعت رسیدگی و از سوی مرکز رسانه قوه قضائیه در جهت بازدارندگی و ارتقای آگاهی‌های مردم در سطح جامعه تبیین شوند تا از تشکیل مجدد چنین پرونده‌هایی پیشگیری شود. روسای کل دادگستری‌ها و دادستان‌ها پرونده‌های کثیرالشاکی را هرچه زودتر تعیین تکلیف کنند و مرکز رسانه قوه قضائیه نیز در مورد پرونده‌هایی که حکم قطعی آن صادر می‌شود، برابر موازین قانونی اطلاع‌رسانی هنرمندانه به منظور پیشگیری از وقوع جرم را انجام دهد.وی همچنین خطاب به رئیس‌کل دادگستری استان تهران به وی ماموریت داد که به برخی پرونده‌های مفاسد اقتصادی که رسیدگی به آنها طولانی شده نظارت دقیقی صورت دهد تا هرچه سریع‌تر با اتخاذ تدبیر ویژه وضعیت این پرونده‌ها مشخص شود.
در برجام هوشمند بودیم
علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در آیین بهره‌برداری از طرح‌های وزارت نفت، سازمان انرژی اتمی، وزارت کشور و سازمان تامین اجتماعی گفت: دستاوردهای دولت تدبیر و امید در صنعت هسته‌ای بی‌بدیل است و سازمان انرژی اتمی ایران ثابت کرد که حداکثر هوشمندی لازم را در مذاکرات و در متن برجام به خرج داده است.
معاون رئیس‌جمهور گفت: در نتیجه تلاش کارکنان سازمان انرژی اتمی در هشت سال اخیر، به ویژه از سال ۱۳۹۷ و بعد از خروج آمریکا از برجام، تراز توان هسته‌ای کشور در همه زمینه‌ها بر همگان آشکار شد. از سوی دیگر، سازمان انرژی اتمی ایران علاوه بر انجام پروژه‌های زیربنایی و عظیمی مانند توسعه چرخه سوخت هسته‌ای کشور، توسعه نیروگاه‌های اتمی را با احداث واحدهای ۲ و ۳ در بوشهر به ارزش ۱۰ میلیارد دلار از منابع مالی دولتی آغاز کرد.
رئیس سازمان انرژی اتمی، ایجاد مرکز تولید و توسعه رادیو داروهای ایران (تترا) و مرکز بزرگ یون‌درمانی مجموعاً به ارزش حدود ۳۵۰ میلیون یورو را بدون اتکا به بودجه دولت، از دیگر دستاوردهای دولت تدبیر و امید در حوزه هسته‌ای عنوان کرد و افزود: دولت تدبیر و امید در سخت‌ترین شرایط جنگ اقتصادی، این طرح‌ها را آغاز کرد و به پیش برد و حدود ۸۵ درصد این دو پروژه اخیر تقریباً کامل شده است.
صالحی، چالش‌های سازمان انرژی اتمی برای تامین مخازن محافظت از سوخت‌های مصرف‌شده نیروگاه بوشهر را یادآور شد و گفت: سوخت که مصرف می‌شود به مدت هفت سال در استخری زیر گنبد نیروگاه بوشهر محفوظ می‌ماند تا خنک شود و رادیواکتیویته آن کمتر شود اما بعد از خنک شدن باید به صورت خشک نگهداری شود. برای نگهداری از سوخت مصرف‌شده نیروگاه نیازمند مخزن‌های بزرگی به وزن حدود ۱۲۰ تن هستیم. استخر سوخت مصرف‌شده نیروگاه بوشهر در حال پرشدن است و باید این مخزن‌ها را جهت نگهداری سوخت مصرف‌شده تامین می‌کردیم.
♦♦♦
ایسنا: احمد مومنی‌راد، سخنگوی هیات‌منصفه مطبوعات گفت: «در روز یکشنبه دهم مردادماه ۱۴۰۰ در شعبه ۶ دادگاه کیفری یک استان تهران یک پرونده جرم سیاسی به ریاست قاضی شقاقی رسیدگی شد.»
مهر: محمود علیزاده طباطبایی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی گفت: حزب کارگزاران بنیان‌گذار اصلاحات است و دلیلی ندارد از اصلاحات خارج شود اما ممکن است دیگرانی بیایند و تمایل به اصلاحات داشته باشند.
میزان: سردار تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه گفت: در تمام مرزهای آبی حوزه جغرافیای خلیج‌فارس و تنگه هرمز امنیت کامل برقرار است، حتی برای دفاع از امنیت منافع جمهوری اسلامی در آب‌های آزاد و دوردست آمادگی وجود دارد.
ایرنا: آیت‌الله اسدالله بیات‌زنجانی از مراجع تقلید در پیامی نسبت به آنچه تطهیر طالبان و عواقب خطرناک آن توسط برخی جریانات و شخصیت‌ها اعلام کرد، هشدار داد.
ایلنا: غلامرضا نوری‌قزلجه، سخنگوی فراکسیون مستقلین ولایی، گفت: طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی بیرون از مجلس پخت‌وپز شده است، به خاطر همین ما اصرار داشتیم که حداقل اصل هشتاد و پنجی نشود و به مجلس بیاید و در کمیسیون‌های اصلی و فرعی رسیدگی شود.
مهر: امیر کیومرث شرفی، معاون اجرایی نیروی زمینی ارتش، با بیان اینکه یگان‌های ما در گذشته تهدید‌محور بودند گفت: با تغییر ساختار نیروی زمینی ارتش یگان‌ها به سمت هدف‌محوری و تهاجم‌محوری تغییر ماهیت دادند.
ایلنا: اسدالله بادامچیان، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی، گفت: اگر جریانی بخواهد بگوید که من نیرویی دارم که می‌تواند مناسب دولت باشد و مفید واقع شود خب او را معرفی کند اما امتیازخواهی و سهم‌خواهی امری نیست که اکنون مورد پذیرش مردم و رهبری باشد و کسانی که این کار را انجام دهند چوب لای چرخ کار آقای رئیسی گذاشته‌اند.
مهر: محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در صفحه شخصی خود در اینستاگرام از انتشار کتاب شش‌جلدی «راز سربه‌مهر» در موضوع برجام خبر داد. ظریف نوشت: «سلام دوستان؛ راز سربه‌مهر توسط موسسه اطلاعات منتشر شد. در بیش از سه هزار صفحه در شش جلد، روایتی قابل انتشار از مذاکراتی را که منتهی به برجام شد، تقدیم ملت دلاور ایران کرده‌ایم. همراه با برخی از متون و اسناد مذاکراتی.»
ایرنا: محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، گفت: با شتاب‌زدگی مجلس در مصوبه اخیر مربوط به طرح صیانت از کاربران فضای مجازی، ظرفیت دولت سیزدهم در ارائه لایحه جامع حذف شد.
♦♦♦
غایبان بزرگ
اعتماد نوشت: مراسم تنفیذ ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی برگزار شد. اما این مراسم غایبان بزرگی داشت. سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهوری اسبق، میرحسین موسوی، نخست‌وزیر دولت جنگ و مهدی کروبی، رئیس اسبق مجلس، مهم‌ترین غایبان مراسم تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری یازدهم بودند. همچنین محمود احمدی‌نژاد هم حضور نداشت. کسی که به‌رغم جار و جنجال‌هایی که ایجاد کرده بود، اما در مراسم تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری دوازدهم حضور یافته بود و ازقضا کنار سیدابراهیم رئیسی، کاندیدای ناکام آن انتخابات نشسته بود ولی حالا در مراسم تنفیذ خود رئیسی شرکت نکرد. همچنین علی‌اکبر ناطق‌نوری، رئیس اسبق مجلس و کاندیدای اصلی جناح راست در انتخابات دوم خرداد 76 نیز در تنفیذ حضور نداشت.
خداحافظی طولانی
شرق نوشت: هشت سال گذشت؛ هشت سال از زمانی که مردم به تدبیر و امید حسن روحانی دل بستند و امیدوار بودند که روی خوش زندگی به سمت آنان برگردد. برجام، کلید روحانی بود که دولت اول او برای مردم به ارمغان آورد اما در دولت دوم در قفل شکست. هفته گذشته کابینه رئیس‌جمهور برای آخرین بار کنار هم نشستند و راه طی‌شده را مرور کردند و دست آخر پایان جلسه را با خبرنگاران شریک شدند و البته عکس یادگاری را به تنهایی گرفتند. روحانی اما به میان خبرنگاران آمد و هم تشکر کرد و هم عذرخواهی. او رفت تا نامش در دل تاریخ جمهوری اسلامی ثبت شود؛ برای عده‌ای به نیکی و برای عده‌ای با بغض و کینه.
نفت فروختیم ولی کم
ایران نوشت: بیش از سه سال از دولت دوازدهم با شدیدترین تحریم‌ها سپری شد. تحریم‌هایی که به نوعی جنگ اقتصادی علیه ایران بود. حالا وزیر نفت دولت دوازدهم می‌گوید که هدف از این جنگ اقتصادی فروپاشی اقتصاد ایران نبود؛ بلکه دشمن از روز اول تحریم فروپاشی نظام را نشانه گرفته بود. بیژن زنگنه کاهش درآمدهای نفتی ایران را در این چهار سال بیش از 100 میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: هرچند که صادرات نفت ایران صفر نشد اما بیش از 100 میلیارد دلار کاهش داشت و این رقم برای ایرانی که بیش از 40 میلیارد دلار در سال آخر دولت یازدهم درآمد نفتی داشت، به معنی محدودیت شدید منابع مالی برای توسعه کشور و از دست رفتن فرصت‌هاست.
ذوق‌زده نشوید!
آفتاب یزد نوشت: ممکن است از رئیس‌جمهور شدن رئیسی خوشحال باشیم یا شاید، بسیار خوشحال باشیم، ممکن است در پوست خود نگنجیم یا دچار ذوق‌زدگی شویم اما اینها نباید باعث شود حد و مرزها را فراموش کنیم. در زمان احمدی‌نژاد هم عده‌ای سر از پای نمی‌شناختند، گویی برای ابد پیروزی را در مشت خود می‌دیدند، تعریف‌ها و تمجیدهایی روی جلد روزنامه‌ها نشست که چون کسی قدرت تماشای هشت سال بعد را نداشت باعث نگرانی نیز نشد. «معجزه هزاره سوم» فقط یکی از آنها بود. بسیاری با آن تعاریف صادقانه‌ترین درونیات خود را بروز می‌دادند و شاید به آنچه می‌گفتند اعتقاد راسخ داشتند اما هرگز طرف مقابل خود و توان و تحمل ظرفیت‌های شخصیتی وی را محاسبه نکردند.