باید گذشته را جبران کنیم

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی به مسلمانان جهان به مناسبت ایام حج، استمرار حسرت دل‌های مشتاق از حضور در ضیافت بیت‌الله را امتحانی گذرا خواندند و با تاکید بر لزوم کمرنگ نشدن پیام‌های حج، مقاومت در برابر قدرت‌های متجاوز به‌ویژه آمریکا را از جمله این پیام‌های متعالی دانستند.

ایشان ضمن اشاره به مشکلات و ناگواری‌های دنیای اسلام، سر برافراشتن عناصر مقاومت و بیداری به‌خصوص در فلسطین، یمن و عراق را از واقعیت‌های امیدآفرین منطقه خواندند و تاکید کردند: وعده صادق الهی، نصرت مجاهدان است و نخستین اثر این مجاهدت، بازداشتن آمریکا و دیگر زورگویان از دخالت و شرارت در کشورهای اسلامی است.

به گزارش ایسنا، در متن پیام رهبر انقلاب اسلامی آمده است: این دومین سال است که موسم شادمانی و بهجت معنوی حج، به موسم فراق و حسرت تبدیل می‌شود و بلای بیماری همه‌گیر، و شاید نیز بلای سیاست‌های حاکم بر حرم شریف، چشم مشتاق مومنان را از مشاهده نماد وحدت و عظمت و معنویت امت اسلامی محروم می‌سازد و این قله پرشکوه و سرافراز را با ابر و غبار می‌پوشاند.

در بخش دیگری از این پیام آمده است: ما پیروان اسلام که امروز از جمعیت عظیم، سرزمین گسترده، ثروت‌های طبیعی بی‌شمار و ملت‌های زنده و بیدار برخورداریم، باید با داشته‌ها و ممکن‌های خود، آینده را رقم بزنیم. ملت‌های مسلمان در ۱۵۰ سال اخیر، نقشی در سرنوشت کشورها و دولت‌های خود نداشته و به جز استثناهای معدود، یکسره با سیاست دولت‌های متجاوز غربی مدیریت شده و دستخوش طمع‌ورزی و دخالت و شرارت آنها بوده‌اند. عقب‌ماندگی علمی و وابستگی سیاسی امروز بسیاری از کشورها محصول آن انفعال و بی‌کفایتی است. ملت‌های ما، جوانان ما، دانشمندان ما، علمای دینی و روشنفکران مدنی ما، سیاست‌ورزان و احزاب و جمعیت‌های ما، امروز باید آن گذشته بی‌افتخار و شرم‌آور را جبران کنند؛ باید بایستند و در برابر زورگویی و دخالت و شرارت قدرت‌های غربی «مقاومت» کنند.

همه سخن جمهوری اسلامی ایران که دنیای استکبار را نگران و خشمگین کرده است، دعوت به این مقاومت است: مقاومت در برابر دخالت و شرارت آمریکا و دیگر قدرت‌های متجاوز و به دست گرفتن سررشته آینده دنیای اسلام با تکیه بر معارف اسلامی. طبیعتاً آمریکا و همراهانش در برابر عنوان «مقاومت» دچار حساسیت‌اند و به انواع دشمنی با «جبهه مقاومت اسلامی» کمر بسته‌اند. همراهی برخی از دولت‌های منطقه با آنان نیز واقعیت تلخی در جهت تداوم آن شرارت‌هاست. صراط مستقیمی که مناسک حج -سعی و طواف و عرفات و جمرات- و شعائر و شکوه و وحدت حج به ما نشان می‌دهد، توکل به خدا و توجه به قدرت لایزال الهی و اعتمادبه‌‌نفس ملی و اعتقاد به تلاش و مجاهدت و عزم راسخ بر حرکت و امید وافر به پیروزی است.

برجام چه می‌شود؟

حسن روحانی مجلس فعلی را مقصر شکست مذاکرات وین در احیای برجام و لغو برخی تحریم‌ها و آزاد شدن پول‌های ایران دانسته است. در حالی ‌که فعلاً اخبار حاکی از آن است که مذاکرات تا آمدن دولت بعدی معلق شده، آیا در یک ساختار همسو امکان یا احتمالی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات وجود دارد؟ درحالی‌که علم‌الهدی، امام‌جمعه اصولگرای مشهد و پدر همسر ابراهیم رئیسی، از مجلس به خاطر کندن شر برجام تشکر کرده و گفته است موضع دولت آتی در برابر برجام باید عین موضع مجلس باشد، می‌توان امیدی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات در دولت بعدی داشت؟ ورود مجلس به اصل 60 قانون اساسی و دخالت در امور اجرا با مصوبه «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» در حالی از سوی روحانی عامل به بن‌بست رسیدن مذاکرات برجامی عنوان شده که مصطفی میرسلیم، نماینده مجلس و عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس نیز دیروز عملاً برجام را اباطیل و مذاکرات اخیر را بی‌فایده خوانده است. آن‌گونه که شرق گزارش داده است، او با انتقاد از آخرین گزارش برجامی وزارت امور خارجه به مجلس گفت: دولت تدبیر متاسفانه عملاً آمادگی و صلاحیت اجرای سیاست‌های ۲۴‌گانه اقتصاد مقاومتی را از خود نشان نداد و اغلب فرصت‌های هشت‌ساله کشور را به نابودی کشاند و امروز دستاورد قابل دفاعی ندارد جز آویزان ‌شدن به اباطیل برجام. عضو کمیسیون اصل 90 مجلس تاکید کرد: مذاکرات اخیر نیز بی‌فایده بوده است، زیرا آمریکا هنوز خوی استکباری خود را با وجود شکست‌هایی که از ما در میدان خورده، رها نکرده است و اصرار دولت بر ادامه مذاکرات، در این آخرین روزهای عمر بی‌ثمر خود که جز فلاکت برای مردم شریف ما نتیجه‌ای نداشته، فقط برای موجه جلوه دادن خود است. خدا می‌داند چقدر باید زحمت کشید تا کشور را بتوان از این رکود تورمی و آثار مخرب آن خارج کرد. میرسلیم گفته برجام قابل احیا نیست، زیرا سیاستمداران آمریکایی در تبختر خود غرق هستند. به گفته او دولت آینده بر مبنای اعتقاد به کرامت ایرانیانی که با انقلاب اسلامی خود پایه‌های استکبار را به لرزه درآوردند و نیز با حفظ عزت میهن اسلامی، آنچه وفق مصلحت نظام مقدس ماست در مذاکرات دوجانبه و چندجانبه و بین‌المللی خود بااقتدار تمام پیش خواهد برد و وقعی به ادعاهای پوچ غرب‌گرایان و مدافعان و هوادارانشان که حسرت کاسه‌لیسی آمریکایی‌ها را می‌خورند، نخواهد نهاد.

تبادل زندانی، آری یا خیر؟

یک پرونده و باز هم دو روایت متفاوت ایرانی و آمریکایی. ماجرا با توئیت عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه و رئیس هیات‌مذاکره‌کننده ایران آغاز شد. عراقچی که با پایان یافتن مذاکرات هسته‌ای در دولت حسن روحانی، طبیعتاً باید کم‌کارترین روزهای کاری هشت سال گذشته را تجربه کند، با انتشار دو توئیت از تحول جدیدی در رابطه ایران و ایالات متحده آمریکا خبر داد: «ما در دوران انتقالی به سر می‌بریم و یک انتقال دموکراتیک قدرت در تهران در حال انجام است. روشن است که گفت‌وگوهای وین باید منتظر دولت جدید در ایران بماند. این اقتضای هر دموکراسی است. آمریکا و انگلیس باید این نکته را درک کرده و ایجاد ارتباط بین یک تبادل انسانی -که آماده اجراست- با برجام را متوقف کنند. تبادل (زندانیان) را گروگان اهداف سیاسی قرار دادن، باعث از دست دادن تبادل و هم توافق می‌شود. ده فرد زندانی از همه طرف‌ها می‌توانند همین فردا آزاد شوند، اگر آمریکا و انگلیس به تعهدات خود در توافق به عمل آمده عمل کنند.

واکنش طرف آمریکایی به توئیت معاون سیاسی وزیر خارجه در حالی بر رد روایت عراقچی متمرکز بود که در پاسخ هم خواسته یا ناخواسته طرف آمریکایی به‌صراحت روند گفت‌وگو درباره این تبادل را به روند مذاکرات برجام گره زد. 

نخستین واکنش به سخنان عراقچی، بیانیه ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بود که توسط رابرت مالی در توئیتر منتشر شد. براساس ترجمه خبرگزاری فارس، در این بیانیه آمده است: «این اظهارات، تلاشی تکان‌دهنده و خشمگین‌کننده برای رفع تقصیر و شانه خالی کردن از مسوولیت بن‌بست کنونی در بازگشت متقابل احتمالی به پایبندی به برجام است. ما آماده هستیم تا به محض اینکه ایران تصمیمات مقتضی را اتخاذ کرد، به وین بازگردیم و کار روی بازگشت متقابل به برجام را تکمیل کنیم. درخصوص اظهاراتی که درباره آمریکایی‌های زندانی در ایران می‌شود نیز باید گفت که ما تلاش ظالمانه دیگری را برای دادن امید واهی به خانواده‌های آنها شاهد هستیم. عراقچی درباره گروگان گرفته شدن توافق از سوی ما می‌گوید، در‌حالی‌که دولت او چهار آمریکایی را سال‌هاست که زندانی کرده است، هنوز هیچ توافقی در زمینه زندانی‌ها حاصل نشده است. اگر ایران واقعاً می‌خواهد که ژست بشردوستانه بگیرد، می‌تواند به سادگی و فوراً زندانی‌ها را آزاد کند. آزادی شهروندان بازداشتی ما از اولویت بالایی برخوردار است و ما کماکان منتظر رخ دادن آن هستیم. ما در جریان مذاکرات وین، گفت‌وگوهای غیرمستقیمی درباره موضوع زندانی‌ها انجام دادیم و تاخیر در از سرگیری این روند، کمک‌کننده نیست. هرچند که موثرتر بود اگر طی نشستی در وین به پیشرفتی در این خصوص می‌رسیدیم، ولی ما برای ادامه دادن گفت‌وگوها درباره زندانی‌ها طی این دوره (انتقال قدرت در ایران) آماده هستیم.

ذخایر استراتژیک گندم کافی است

علی ربیعی، درباره اینکه برخی از نمایندگان در اظهارات خود مدعی شده‌اند که ذخایر استراتژیک کشور در زمان انتقال قدرت به دولت بعدی برای ۲۵ روز کافی است؛ نظرتان درباره این ادعاها چیست؟، بیان کرد: مثل اینکه بنا نیست برخی اظهارنظرهای نادرست و ناپخته و نگران‌کننده برای افکار عمومی، تمام شود؛ ظاهراً تا پایان دولت، همچنان شاهد شایعات و اخبار کذب خواهیم بود. ادعای وجود ذخایر استراتژیک برای ۲۵ روز هم جزو همین حرف‌های نادرست و کذب است.

سخنگوی دولت تاکید کرد: بنا بر گزارش مسوولان وزارت صمت، در مورد کالاهای اساسی کشور، مثل گندم، روغن، شکر و نهاده‌ها با تمهیدات صورت‌گرفته در وزارت صمت و جهاد کشاورزی وضعیت مناسبی خواهیم داشت. همه تلاش بر این امر استوار بوده که دولت آینده در ماه‌های اول نگرانی از این بابت نداشته باشد. برخلاف این ادعای نگران‌کننده ۲۵‌روزه، در حال حاضر ذخایراستراتژیک گندم برای بیش از ۱۲۰ روز موجود است و در بنادر و انبارها به اندازه اطمینان‌بخش گندم هست. سخنگوی دولت ادامه داد: ذخیره روغن و شکر هم همچنین برای دوره مطمئن وجود دارد. در مورد اکثر کالاها علاوه بر دولت، بخش خصوصی هم ذخایر خوبی از کالاهای اساسی دارد. درباره برنج نیز علاوه بر ذخایر کشاورزان، میزان قابل توجهی به عنوان ذخایر بخش دولتی موجود است.

 ربیعی اضافه کرد: همچنین باوجود برآورد مصرف سه‌ماهه، هفتصد تن نیز اضافه بر مصرف، در حالا حاضر کالا در انبارها موجود است و بیش از چهار میلیون و ۷۰۰ تن کالا هم در گمرک وجود دارد که در آمار بالا به آن اشاره نشده است. تاکید می‌کنم در ستاد اقتصادی دولت همچنین تمهیداتی اتخاذ شده که کالاهای مورد نیاز روزانه در حال حمل به داخل کشور هستند.

او بیان کرد: درباره بخش دوم سوال یعنی میزان ذخایر استراتژیک در سال ۹۲ به خوبی به یاد دارم و در جلسات حضور داشتم که بعد از اعلام نتایج آرا، گزارشات متعدد و نگران‌کننده و دقیقی از وضعیت کالاها از سوی کارشناسان و مسوولان رسمی و مدیران وقت به رئیس‌جمهور منتخب ارائه شد که بنا ندارم وارد جزئیات آن روز و تلاش‌های دوران انتقال شوم.

درخواست کابل از تهران

یک مقام آگاه در ستاد کل نیروهای مسلح گفت: دولت افغانستان برای بازگشت نیروهای مرزبانی خود که در پی حمله نیروهای طالبان به گذرگاه مرزی اسلام قلعه به خاک ایران پناه آورده بودند از تهران درخواست کمک کرده است. این مقام مطلع افزود: مقامات کابل از ایران خواسته‌اند تمهیداتی جهت بازگشت این نیروها به کابل صورت بگیرد و ایران نیز با توجه به رویکردهای انسان‌دوستانه، با قبول این درخواست در حال تدارک پروازی مستقیم به کابل برای بازگرداندن این نیروهاست.

در روزهای گذشته گذرگاه اسلام قلعه در نقطه صفر مرزی استان هرات افغانستان با مرز دوغارون در ایران به دست نیروهای طالبان سقوط کرد که در پی آن نیروهای مرزبانی این کشور به داخل ایران پناه آوردند. جمهوری اسلامی ایران در همین حال طی دو روز میزبان نشست هیات‌هایی از طرف‌های درگیر در افغانستان برای گفت‌وگو جهت حل‌وفصل موضوعات میان آنها بود که نهایتاً با بیانیه مشترکی به پایان رسید. تهران همواره با حمایت از دولت قانونی افغانستان، خواستار دوری طرف‌های درگیر از بروز ناآرامی و جنگ بوده و تمام توان خود را جهت حل مشکلات این کشور از طریق گفت‌وگوهای سیاسی بین گروه‌های افغانستانی به کار برده است.

♦♦♦

ایسنا: سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه، اقدام تروریستی انجام‌شده در شهرک صدر بغداد را به شدت محکوم کرد و با اعلام مراتب تسلیت دولت و مردم جمهوری اسلامی ایران، آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای همکاری با دولت عراق جهت مقابله با تحرکات تروریستی در این کشور را مورد تاکید قرار داد.

مهر: علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس گفت: پرونده سفرها و حقوق‌های نامتعارف وزارت نفت در این کمیسیون بررسی و قرار شد که گزارش مکتوب و پاسخ مقتضی طی یک هفته به ما ارائه شود.

ایلنا: امید حاجتی، رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها از تخصیص بیش از پانصد میلیارد تومان از منابع سازمان هدفمندی برای تامین آب خوزستان خبر داد.

ایلنا، شیخ تمیم بن‌حمد بن‌خلیفه آل‌ثانی، امیر قطر در گفت‌وگو با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری بیان کرد: معتقدیم حل مشکلات و منازعات منطقه‌ای راه‌حل نظامی ندارد و بهترین راه برای حل مشکلات، گفت‌و‌‌گو و مسیر سیاسی است و امیدواریم همه کشورهای منطقه با تقویت همکاری‌ها برای دستیابی به صلح و آرامش تلاش کنند.

تسنیم: سردار جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: سازمان پدافند غیرعامل کشور تا سال گذشته نزدیک به چهار هزار رزمایش را در حوزه‌های مختلف برگزار کرده است که هدف آن ارتقای آمادگی و تاب‌آوری در زیرساخت‌هاست.

ایرنا: احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان گفت: با برادران و خواهران ایمانی خود در استان خوزستان ابراز همدردی می‌کنیم و از مسوولان می‌خواهیم با فوریت مشکلات آنان به ویژه مساله آب را حل کنند و نباید از هیچ کمکی در حل این مساله دریغ شود.

ایسنا: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بیان اینکه مذاکره کردن بهتر از صبر کردن است، گفت: ایجاد وقفه در مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای ایران، آژانس را در شرایط نامطلوبی قرار داده است.

مهر: مهدی چمران، نایب رئیس شورای ائتلاف نیروهای انقلاب از ادامه فعالیت این شورا تحت عنوان جبهه ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی خبر داد.

ایرنا: داریوش قنبری، فعال اصلاح‌طلب با بیان اینکه یک جناح سیاسی نمی‌تواند به تنهایی کشور را اداره کند، گفت: سید‌ابراهیم رئیسی نمی‌خواهد جناحی عمل کند و تا اینجای کار ثابت کرده به شعارهای خود پایبند است و می‌خواهد به سمت تشکیل کابینه فراجناحی برود.

فارس: حسن روحانی، رئیس‌جمهوری بیان کرد: مشکل مالی موجود بین ایران و کره جنوبی تاثیر بسیار بدی در اعتماد مردم ایران به کره جنوبی گذاشته است چراکه در دوران شرایط سخت کرونا مردم ایران نتوانستند از اموال خود در بانک‌های کره استفاده کنند. از این‌رو امیدوارم کره جنوبی در فرصت‌های آینده بتواند با تلاش‌های مضاعف این مساله را جبران کند.

♦♦♦

سیاست جدید بایدن

اعتماد نوشت: خاورمیانه بسان همیشه آبستن تحولاتی جدید است؛ از یک‌سو افزایش حملات علیه نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه زمزمه‌ها درخصوص احتمال خروج نظامیان ایالات متحده از این مناطق را افزایش داده و از سوی دیگر، تحرکات دیپلماتیک نظیر گفت‌وگوهای ایران و عربستان و همچنین شکل‌گیری ائتلاف‌های تازه باعث شده پیش‌بینی آینده منطقه به امری دشوار تبدیل شود. امیر موسوی، کارشناس مسائل جهان عرب می‌گوید بایدن مسیر متفاوتی را نسبت به روسای‌جمهور پیشین آمریکا در پیش گرفته و سیاستی دیگر را در قبال خاورمیانه اجرا می‌کند. او اولویت خود را حوزه‌های دیگری قرار داده و اهمیت خاورمیانه برای آمریکا کمرنگ شده است. به گفته موسوی، ایران هم از خروج نظامیان آمریکایی در منطقه استقبال می‌کند.

نقش دولت در ساختار سیاسی ایران

شرق نوشت: محمدرضا تاجیک، فعال سیاسی می‌گوید: دولت‌ها به علت ساختار سیاسی حاکم بر جامعه ما، آن شأن و منزلتی را ندارند که یک دولت در کشورهای دیگر دارد. در واقع دولت‌ها یک بازی کوچک در یک بازی بزرگ‌تر هستند؛ تنها یک بازی هستند و نه مطرح‌ترین و موثرترین بازی. یک بازی هستند در درون بازی بزرگ‌تر. هنجارها و استراتژی‌ها در آن بازی بزرگ‌تر مشخص می‌شود. آن بازی بزرگ‌تر در واقع به تعبیر لکانی، بازی «دیگری بزرگ» است. یک نظم نمادینی وجود دارد که تخطی از آن ممکن نبوده و در نتیجه دولت چندان کارکردی ندارد. بنابراین فرق دولت‌ها با هم، صرفاً تاکتیکی است. استراتژی‌ها باید در آن بازی بزرگ‌تر خودشان را تعریف می‌کردند؛ در این صورت، دولت‌ها می‌توانستند امکان بازی پیدا کنند.

اعتماد به طالبان اشتباهی غیرقابل جبران است

ایران نوشت: آیت‌الله لطف‌الله صافی‌گلپایگانی از مراجع تقلید در واکنش به وقایع اخیر افغانستان در بیانیه‌ای تاکید کرده است که اعتماد به طالبان با سابقه شرارت و آدمکشی، یک اشتباه بزرگ و غیرقابل جبران است. در بخشی از بیانیه آمده است: اینجانب بنابر وظیفه دینی و انسانی خود، به همه دولت‌ها و مراکز بین‌المللی به‌ویژه سازمان ملل و سازمان کنفرانس اسلامی و دولت جمهوری اسلامی ایران، هشدار می‌دهم که نسبت به این وحشی‌گری‌ها و شهادت تعداد زیادی از مظلومین در افغانستان و آواره گشتن هزاران نفر از مردم، اعم از زن و مرد، پیر و جوان و کودک، واکنش جدی نشان دهند تا جلوی تجاوزها گرفته شود، به یقین، سکوت امروز آنها موجب پشیمانی و ندامت در آینده است.

بدنه حمایتی یا برجام؟

همشهری نوشت: برجام در دولت دوازدهم احیا نشد یا به تعبیر رئیس‌جمهوری فرصت آن را به این دولت ندادند. حالا آنچه اهمیت دارد نوع مواجهه دولت سیزدهم با توافق هسته‌ای و تحریم‌های پرشمار آمریکاست؛ البته ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور دولت سیزدهم تاکنون موضعی متعادل نسبت به آن اتخاذ کرد. او حتی گفت تیم دیپلماسی دولت آینده با هیات مذاکره‌کننده ایران در وین به ریاست سیدعباس عراقچی در تعامل هستند، اما نکته اینجاست که بدنه حمایتی دولت سیزدهم از مخالفان سرسخت و دیرینه برجام تشکیل می‌شود و این سرنوشت توافق هسته‌ای و شش دور مذاکرات وین برای احیای آن را دچار ابهام‌های زیادی می‌کند؛ چراکه اگر سیاست این دولت ادامه راه دیپلماسی دولت قبل باشد، ممکن است تناقض‌هایی در پایگاه اجتماعی و بدنه رای او به وجود بیاید.