مظالم دولت
آیا دولت به خاطر اشتباهات سیاستگذاری خود شرعاً به مردم بدهکار است؟
موسسات مالی و اعتباری که ورشکسته شدند و اعتراضات سپرده‌گذاران آنها که بالا گرفت، دولت فی‌الفور دست‌به‌کار شد و حداقل 30 هزار میلیارد تومان ضرر سپرده‌گذاران این موسسات را جبران کرد و بخش مهمی از غائله را خواباند. اما دولت این مبلغ 30 هزار میلیاردتومانی را از کجا آورد؟
مرضیه محمودی: موسسات مالی و اعتباری که ورشکسته شدند و اعتراضات سپرده‌گذاران آنها که بالا گرفت، دولت فی‌الفور دست‌به‌کار شد و حداقل 30 هزار میلیارد تومان ضرر سپرده‌گذاران این موسسات را جبران کرد و بخش مهمی از غائله را خواباند. اما دولت این مبلغ 30 هزار میلیاردتومانی را از کجا آورد؟ از بودجه عمومی و به عبارتی از بیت‌المال؟ یعنی دولت بخشی از درآمد کل جامعه را صرف جلب رضایت عده بسیار کمتری کرد؟ مگر دولت و بانک مرکزی بارها در خصوص سپرده‌گذاری در این موسسات هشدار نداده بودند؟ پس چرا دولت باید ضامن وسوسه دریافت سود 30درصدی عده معدودی از مردم باشد و با چاپ 30 هزار میلیارد تومان، نقدینگی به جامعه تزریق و تورم جدیدی خلق کند؟
پلاسکو که فروریخت، دولت فی‌الفور وعده داد هم مالیات عقب‌افتاده مالکان را می‌بخشد، هم ضرر آنها را جبران می‌کند و هم... اما همان زمان کارشناسان هشدار می‌دادند این حادثه ناشی از یک قصور عمومی است، از عدم رعایت اصول ایمنی تا بیمه نکردن مغازه‌ها. پس چرا دولت باید بخشی از مالیات شهروندان را صرف قصور دیگران کند؟
از نظر اسلام و حکومت اسلامی آیا برداشت از بودجه عمومی دولت و پرداخت به بخش معدودی از مردم سبب می‌شود دولت شرعاً بدهکار مردم باشد؟ تکلیف خطاهای سیاستگذاری چیست؟ مانند سیاست‌های چند ماه گذشته که هم منجر به افزایش نقدینگی شد، هم جهش نرخ ارز و هم افزایش تورم. مجموعه این سیاست‌ها، منجر به کاهش ارزش پول ملی و افت ارزش دارایی و اموال مردم شد.
در عالم سیاست، افکار عمومی پاسخ اَعمال سیاستمداران را با رای خود می‌دهند. دولت‌ها و سیاستگذارانی که مقبول مردم و افکار عمومی بوده‌اند، در دوره‌های بعد هم انتخاب می‌شوند و آنان که نمره قبولی نگرفته‌اند و کارنامه خوبی ندارند، کنار گذاشته می‌شوند. این پاسخ سیاست به مظالم دولت‌هاست. اما در اسلام چه سازوکاری برای پاسخگویی به اقدامات دولت‌ها وجود دارد؟ آیا اسلام مجازاتی برای چنین موضوعی در نظر گرفته است؟
در برنامه تلویزیونی سمت خدا، مجری برنامه مساله رد مظالم را مطرح می‌کند و از مردم می‌خواهد اگر حقی از دولت بر گردن آنهاست، مبلغی را بابت رد مظالم پرداخت کنند. سیدحسین حسینی‌قمی، روحانی حاضر در این برنامه از مجری می‌پرسد آن وقت دولت کی باید رد مظالمش به مردم را بپردازد؟ او می‌گوید: «کسی می‌گفت بسته‌های حمایتی که می‌دهند رد مظالم دولت به مردم است. چون دلار به 18 هزار تومان رسید و همه مردم متضرر شدند. حالا دولت دارد با این 200 هزار تومان آن را جبران می‌کند. البته با 200 هزار تومان رد مظالم دولت تمام نمی‌شود و دولت خیلی بیشتر از اینها باید رد مظالم به مردم بدهد.»
اما آیا دولت باید بابت حقوق از دست رفته مردم در اثر اشتباهات سیاستگذاری به همه مردم خسارت بدهد؟ اگر آری از چه منبعی؟ چراکه هر آنچه در اختیار دولت قرار دارد جزو اموال عمومی است و پرداخت آن، مصداق از این جیب به آن جیب کردن است. پس تکلیف چیست؟ نگاه فقه اسلامی به ضررهای اقتصادی دولت‌ها چیست و اسلام چه راهکاری برای این مساله دارد؟ در پرونده پیش رو به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
