شکست مصوبه اجاره‌بها
آیا توصیه‌های ارزی راهگشاست؟
بازار رهن و اجاره مسکن در شرایطی رو به وخامت گذاشته که اگر تا سال‌های قبل، نسبت به روند افزایشی کوچ خانوارهای دهک‌های یک تا ۳ شهری ساکن پایتخت به شهرهای حومه‌ای تهران هشدار داده می‌شد، در حال حاضر این روند در حال تسری به خانوارهای متوسط شهری و بعضاً تا دهک‌های ۶ است. رشد سنگین اجاره‌بها در سال‌های اخیر عمدتاً به محلات گران‌نشین تهران اختصاص داشت ولی در ماه‌های اخیر این روند روبه‌رشد، به محله‌های متوسط‌نشین یا نیمه جنوبی پایتخت کشیده شده و شاهد افزایش کوچ ساکنان این محلات به حومه هستیم. هرچند که برخی شهرهای حومه‌ای نیز با گرانی اجاره‌بها مواجه شده است. بانک مرکزی از افزایش ۵۰درصدی اجاره‌بها در تهران طی اردیبهشت امسال نسبت به اردیبهشت سال گذشته خبر داده است؛ همچنین اجاره مسکن در ماه گذشته نسبت به نخستین ماه امسال (فروردین ۱۴۰۱) نیز رشد دودرصدی داشته است. این در حالی است که عبدالله اوتادی عضو هیات مدیره اتحادیه مشاوران املاک تهران، رشد اجاره‌بها در بهار امسال نسبت به سال قبل را ۳۰۰ درصد عنوان کرده است. ستاد تنظیم بازار نیز در اواخر اردیبهشت امسال در مصوبه‌ای سقف افزایش اجاره‌بها در تهران را ۲۵ درصد تعیین کرده است که اگرچه بر اساس مصوبه مذکور، مشاوران املاکی که قراردادهای اجاره مسکن را با ارقامی بیش از ۲۵ درصد اجاره‌بهای همان واحد در سال گذشته افزایش دهند، با جریمه روبه‌رو می‌شوند، اما به نظر می‌رسد موجران و مالکان توجهی به این مصوبه ندارند و با افزایش‌هایی بعضاً تا چند‌برابر اجاره‌بهای سال‌های اخیر واحد مسکونی خود را فایل کرده‌اند. آن هم در حالی‌که هنوز دوره زمانی این مصوبه به یک ماه نرسیده و از سوی دیگر به دلیل واقع شدن در دوره امتحانات مدارس و دانشگاه‌ها، هنوز خیلی از خانواده‌های مستاجر اقدام به جابه‌جایی نکرده‌اند که نشان‌دهنده شکست‌خورده بودن مصوبه تعیین سقف اجاره‌بها در سال جاری است. ضمن اینکه کارشناسان اقتصاد مسکن از احتمال ادامه روند افزایشی اجاره‌بها در ماه‌های پیش‌رو به دلیل تلاش بازار اجاره مسکن برای رسیدن به فاصله زیاد اجاره‌بها با ارزش ملک که در سال‌های اخیر رشد جهش‌گونه داشته، خبر می‌دهند. گفته می‌شود که نسبت اجاره‌بها به ارزش ملک معمولاً به دامنه ۲۰ درصد (یعنی اجاره‌بها در بازه یک‌پنجم ارزش مسکن قرار می‌گیرد) باید برسد که هنوز هم به‌رغم رشدهای شتابی اجاره‌بها، این فاصله پر نشده است.
فصل توصیه‌های ارزی به مردم
دبیرکل کانون صرافان به مردم توصیه کرد از معامله در بازار متشنج پرهیز کرده و منتظر ثبات بازار بمانند. کامران سلطانی‌زاده درباره وضعیت بازار ارز بعد از اجرای سیاست‌های جدید ارزی بانک مرکزی، اظهار کرد: با توجه به مصوبات اخیر بانک مرکزی در مورد تصحیح نرخ عرضه ارز صادرکنندگان، از روز گذشته شاهد افزایش تماس و درخواست برای فروش ارز از طریق صادرکنندگان در بازار هستیم. وی افزود: اجرای مصوبات ارزی طی دو روز گذشته در بازار، موجب آرامش فضای معاملات و امنیت ذهنی خریداران شده است؛ عملاً بسیاری از خریداران دست نگه داشته‌اند و منتظرند قیمت‌ها بازهم کاهش یابد. دبیرکل کانون صرافان همچنین از کاهش دلار در روزهای اخیر هفته خبر داد و تصریح کرد: این میزان کاهش قیمت ارز موجب شده است که روند کاهشی با سرعت بیشتری طی شود. سلطانی‌زاده به مردم توصیه کرد که از حضور و معامله در بازار متشنج پرهیز کرده و برای خرید صبر کنند تا بازار به ثبات برسد. با اجرای سیاست‌های جدید ارزی بانک مرکزی در بازار ارز طی روزهای آخرهفته گذشته کاهش یافته است. البته آن‌طور که صرافی‌ها می‌گویند: اگر بازار با همین روند پیش برود و عرضه همچنان بالا باشد، در روزهای آینده قیمت دلار کاهش بیشتری را تجربه خواهد کرد. با مجوز بانک مرکزی، صادرکنندگان می‌توانند با قیمت توافقی ارز خود را در بازار بفروشند و صرافی‌ها نیز می‌توانند تمام نیازهای واقعی متقاضیان ارز را در بازار پاسخگو باشند؛ این مجوز ارزی موجب شده تا بدون استفاده از منابع بانک مرکزی و بازار متشکل ارزی و تنها با استفاده از ارزهای حاصل از صادرات، بازار شاهد افزایش عرضه و کاهش نوسانات قیمتی باشد. در بخشنامه ابلاغی به صرافی‌های مجاز آمده است که در راستای درخواست‌های صادرکنندگان و به منظور تنظیم و مدیریت بازار ارز و تسهیل برگشت ارز حاصل از صادرات به صورت اسکناس تمامی صرافی‌های مجاز معتبر می‌توانند نسبت به خرید ارز از صادرکنندگان به صورت اسکناس با نرخ توافقی اقدام کرده و منابع تجهیزشده فوق را در سرفصل‌های مصارف ارزی خدماتی با احراز هویت متقاضی به فروش رسانند.
مخالفان واردات چه خودرویی سوار می‌شوند؟
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو گفت: گفته می‌شود خودروهایی که وارد می‌شود، لوکس است. ما ۱۰۰ مدل قانون نوشتیم و یک خودرو ۵۰۰ میلیون‌تومانی را تبدیل به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان می‌کنیم، بعد می‌گوییم لوکس است. ما خودمان این کار را کردیم. این کارها را نکنیم تا همه سوار خودرو لوکس شوند. مهدی دادفر در کلاب‌هاوس خبرآنلاین «واردات خودرو؛ خودرو چینی یا کمی بیشتر؟» اظهار داشت: ما شرایط را به‌گونه‌ای رقم زدیم که در نمایشگاه اخیر خودرو، گوش تا گوش چینی‌ها در نمایشگاه مستقر بودند. این چه شیوه غلط سیاستگذاری است. وی با اشاره به اظهارات در خصوص کسری ارزی، عنوان کرد: ما کسری ارز برای خودرو داریم، اما برای نعل اسب و زین اسب نداریم. خودرو که همه زندگی مردم است و خانواده‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، عجیب است که بگوییم برای خودرو فقط کسری ارزی داریم. دبیر انجمن واردکنندگان خودرو با بیان اینکه انحصار مطلق در تولید خودرو داریم، افزود: گفته می‌شود خودروهایی که وارد می‌شود، لوکس است. ما ۱۰۰ مدل قانون نوشتیم و یک خودرو ۵۰۰ میلیون‌تومانی را تبدیل به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان می‌کنیم، بعد می‌گوییم لوکس است. ما خودمان این کار را کردیم. این کارها را نکنیم تا همه سوار خودرو لوکس شوند. دادفر درباره اینکه گفته می‌شود می‌خواهند خودرو لوکس بیاورند که خودشان سوار شوند، عنوان کرد: چطور انتظار داریم که مردم هنوز خودرو ۴۰۵ سوار شوند و خودرو به‌روز سوار نشوند. وی متذکر شد: همه کسانی که مخالف واردات خودرو هستند، می‌بینیم خودشان سوار بنز می‌شوند، سالی ۳۰ بار هم کانادا می‌روند. اینکه رسم نشد. هزینه تفکرات مطلق‌گرایانه و زیان خودروسازان را، مردم نباید بدهند.
ورود به باشگاه واردات‌چیان بنزین
مسوولان اجرایی می‌گویند با روند فعلی مصرف، احتمال واردات بنزین از سال آینده بالاست. اگر مصرف کنترل نشود، ایران دوباره به باشگاه واردکنندگان بنزین تبدیل می‌شود. آن‌گونه که همشهری گزارش داده است، میزان مصرف روزانه بنزین در نیمه نخست خرداد امسال به 102 میلیون لیتر رسیده و برآورد می‌شود میانگین مصرف بنزین در سال‌جاری به 96میلیون لیتر برسد. هم‌اکنون ایران بخشی از بنزین تولیدی خود را صادر می‌کند اما زنگ خطر وقتی به صدا درمی‌آید که رشد مصرف سالانه بنزین دورقمی شود که به این ترتیب کشور از باشگاه صادرکنندگان بنزین به باشگاه واردکنندگان این فرآورده نفتی در سال‌های نزدیک تبدیل خواهد شد. در هشت سال گذشته با بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و همچنین نوسازی پالایشگاه‌های قدیمی، ایران توانست حجم تولید بنزین را افزایش دهد اما انتظار می‌رود با پایان محدودیت‌های کرونایی و افزایش سفرها به‌ویژه با خودروهای بنزین‌خوار، دوباره روند مصرف از تولید سبقت بگیرد.
تلاش بخش خصوصی برای توسعه منطقه‌ای
توسعه منطقه‌ای طرحی است که در چند سال اخیر مورد تاکید بخش خصوصی قرار گرفته است. فعالان اقتصادی در پی آن هستند که این طرح به‌عنوان محور و الگوی برنامه هفتم توسعه قرار گیرد؛ چراکه به اعتقاد آنها توسعه منطقه‌ای می‌تواند مسیر رسیدن به توسعه کشور را هموارتر کند. تدوین برنامه هفتم توسعه از اوایل اردیبهشت سال ۹۹ در مجمع تشخیص مصلحت نظام آغاز شد. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد هریک از شش برنامه توسعه گذشته کمتر از ۳۵ درصد تحقق یافته‌اند. آن‌گونه که دنیای اقتصاد گزارش داده است، این برنامه‌ها به‌صورت امورمحور یعنی امور اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... به‌صورت جامع و بدون اولویت مشخص تدوین شده‌اند و نه‌تنها در تحقق اهداف سیاست‌ها ناکام بوده‌اند، بلکه از اهداف سیاست‌ها نیز انحراف پیدا کرده‌اند. بخش خصوصی هم بر این باور است که دلیل اصلی عدم توفیق در اجرای طرح‌های توسعه‌ای، به غفلت از توسعه روستایی و عدم‌استفاده از فرصت‌های مناطق در برنامه‌ها برمی‌گردد، از این‌رو نگاه بخش‌خصوصی به این خلأ موجود در کشور معطوف شد و برای رفع آن، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و وزارت کشور طرح توسعه منطقه‌ای را پیگیری کردند. طرحی که اتاق بازرگانی ایران پیگیری می‌کند، ۹ منطقه را موردتوجه قرار می‌دهد. هدف نیز این است که به‌جای توسعه استان‌ها، منطقه‌ها توسعه یابند. سال ۱۳۹۷ اتاق بازرگانی ایران پیشنهاد خود را با هدف تمرکززدایی و توسعه متوازن، در این زمینه مطرح کرد. این پیشنهاد با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های هر منطقه و با هدف توسعه منطقه‌ای کشور به‌جای توسعه استان‌ها از یک‌سو و بهبود فضای کسبوکار از سوی دیگر، اعلام‌شده است. بر این اساس، در برنامه توسعه منطقه‌ای، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، اولویت‌ها، ظرفیت‌ها و مکان‌یابی‌های توسعه موردتوجه قرار می‌گیرد. از این‌رو، برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده که در آن راستا سلسله‌نشست‌هایی با حضور مجمع نمایندگان هر استان، اعضای هیات نمایندگان اتاق استانی، استانداران و مدیران دولتی آنها برگزار می‌شود. در این چارچوب نخستین نشست با مسوولان استان همدان به‌منظور بررسی چالش‌های صنعتی، تولیدی و تجاری استان همدان برای ارائه دیدگاه‌های مشورتی بخش‌خصوصی به‌عنوان مشاور سه قوه در راستای توسعه استانی و حرکت به سمت تقویت سطح صادرات غیرنفتی این منطقه، با حضور هیات‌رئیسه اتاق همدان، نمایندگان این استان در مجلس، استاندار و مدیران دولتی استان در اتاق ایران برگزار شد. غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران، در این نشست، با تاکید بر لزوم توسعه منطقه‌ای و تشریح یک پروژه مطالعاتی توسط اتاق ایران روی کشورهایی که به سمت توسعه حرکت کردند، گفت: در این پروژه چند کشور مورد مطالعه قرار گرفت که بر اساس آن متوجه شدیم، این کشورها طبق برخی شاخص‌ها، کشور خود را به چند منطقه تقسیم کرده و طرح توسعه منطقه‌ای را پیاده کردند. این اقدام به روند توسعه آنها، سرعت بخشیده است.
♦♦♦
ایسنا: مشاهدات میدانی و گزارش‌های مرکز آمار ایران حاکی از افزایش قیمت برنج در بازار است. برنج ایرانی نسبت به اردیبهشت پارسال 8 /126 درصد و نسبت به فروردین امسال 6 /7 درصد گران شده است. همچنین برنج خارجی افزایش 5 /34درصدی قیمت نسبت به سال قبل دارد.
مهر: ابراهیم محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، گفت: کنترل بازار ارز موجب ریزش قیمت طلا و سکه در بازار شده و در صورت تداوم این وضعیت، آرامش در بازار طلا ادامه‌دار خواهد بود.
ایسنا: برخی متقاضیان چشم‌انتظار وام ۲۰۰ میلیون تومانی ساخت مسکن روستایی که به توصیه بنیاد مسکن برای دریافت تسهیلات ۱۰۰ میلیون تومانی اقدام کرده‌اند می‌گویند مسوولان بانک به آنها گفته‌اند اگر این وام را بگیرید دیگر وام ۲۰۰ میلیونی به شما تعلق نمی‌گیرد.
خبرگزاری صداوسیما: اتابک جعفری مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب ایران از قطعی آب مشترکان بدمصرف کشور از ابتدای تیر خبر داد و گفت: با توجه به کمی بارش‌ها و خشکسالی‌های یکی دو سال گذشته و انتظاری که مردم دارند پس از تذکر و اخطار به افراد بدمصرف، از ابتدای تیر امسال انشعاب آنها قطع می‌شود.
ایسنا: سیداحسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، در مورد سرقتی که اخیراً در بانک ملی رخ داد اظهار کرد: این یک فرصت با هزینه بزرگ برای این بود که در کل سازوکارهای مسوولیت امانی سیستم بانکی دقت بیشتری صورت بگیرد. در رگولاتوری و تنظیم‌گری نقش امانی بانک‌ها سال‌ها بود که اتفاقی نیفتاده بود.
فارس: حسن آتش‌پور، رئیس انجمن صنایع سلولزی بهداشتی ایران، گفت: قیمت پوشک بچه با تایید سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان افزایش یافته است.
ایسنا: مشاهدات میدانی حاکی از آن است که قیمت برخی از اقلام میوه و صیفی به حدی بالاست که برای خرید چند دانه میوه حداقل باید ۱۰۰هزار تومان هزینه کرد.
مهر: قاسمعلی حسنی، دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی، گفت: اخیراً عرضه رب گوجه‌فرنگی به بازار محدود شده است زیرا تولیدکنندگان در انتظار تصمیم سازمان حمایت برای اصلاح قیمت هستند.
ایسنا: بیل گیتس، میلیاردر و بنیانگذار مایکروسافت، پروژه‌های رمزارز مانند توکن غیرقابل معاوضه (NFT) را به عنوان پیروی از نظریه «احمق‌تر از من»، بی‌ارزش خواند و انتقادهای قبلی از دارایی‌های دیجیتالی را تکرار کرد.
♦♦♦
حرف‌نشنوی ارز از رئیس‌کل
جمهوری اسلامی نوشت: درست در روزی که علی صالح‌آبادی، رئیس‌کل بانک مرکزی، در مصاحبه با صداوسیما گفت که بانک مرکزی در شرایط کنونی بیشترین اسکناس ارزی طول تاریخ بانک مرکزی را در اختیار دارد، قیمت دلار همچنان در سیر افزایشی قرار گرفته و وارد کانال ۳۳ هزار تومان شد! در همین حال، کارشناس شبکه افق در برنامه جهان‌آرا گفت از دو هفته قبل آمریکا برنامه‌ریزی کرده بود که دلار در ایران به ۶۰ هزار تومان برسد ولی دولت با اقداماتی که کرد مانع تحقق این برنامه آمریکایی شد. این کارشناس برای اثبات سخن خود، سند یا دلیلی ارائه نداد.
ایده‌های تنش‌زا
اعتماد نوشت: ایده جدید وزارت اقتصاد در خصوص دریافت مالیات از تراکنش‌های بانکی فعالان اقتصادی و صاحبان کسبوکار، اعتراضات فراوانی را ایجاد کرده به گونه‌ای که خبرگزاری‌ها گزارش کردند، دامنه وسیعی از کسبه تهران، اراک و سایر شهرها در اعتراض به طرح جدید وزارت اقتصاد برای دریافت مالیات از تراکنش‌های بانکی، مغازه‌های خود را تعطیل کرده و عطای کاسبی را به لقای آن بخشیدند. در واقع فعالان اقتصادی از این طریق تلاش می‌کنند این پیام را به گوش دولتمردان برسانند که شرایط کسبوکار آنها در دوران تحریم و تورم توامان، دشواری‌های فراوانی دارد و اخذ مالیات جدید به معنای فروپاشی کل کسبوکار آنهاست.
کالابرگ چه شد؟
ایران نوشت: احمد امیرآبادی‌فراهانی، نماینده مجلس گفت بر اساس قانون بودجه دولت باید قیمت‌ها را بر اساس سهمی که تعیین می‌کند قیمت شهریور ۱۴۰۰ باشد و مابه‌التفاوت آن را هم بر اساس کالابرگ پرداخت کند و این مصوبه مجلس است. زیرساخت‌های بانک مرکزی برای ارائه خدمات کارت الکترونیکی به عنوان کالابرگ فراهم نیست و فعلاً پرداخت یارانه نقدی ادامه پیدا می‌کند، احتمالاً بعد از شهریورماه تکلیف این موضوع روشن می‌شود. همچنین در ادامه جلسه دیروز نمایندگان با درخواست بررسی لایحه اصلاح تبصره‌های ۱ و ۷ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور به صورت «دوفوریتی» مخالفت کردند.
جمع‌آوری کارت سوخت برخی جایگاه‌ها
اطلاعات نوشت: حدود یک هفته است که مشاهدات مردمی حاکی از آن است که در برخی جایگاه‌های سوخت کارت سوخت جایگاه‌داران جمع شده یا تعداد آن کاهش یافته است برخی جایگاه‌داران عنوان می‌کنند که شاید این اقدام پیش‌مقدمه‌ای برای گرانی بنزین باشد و در عین حال می‌گویند هیچ چیز معلوم نیست. از سوی دیگر، گزارش‌ها هم از کمبود گازوئیل در برخی جایگاه‌ها حکایت دارد و دلیل خاصی برای آن اعلام نشده است. البته دولت و شرکت ملی پالایش و پخش مواد نفتی ایران این مشاهدات را به جد تکذیب کرده‌اند ولی حجم متعدد مشاهدات مردمی در این‌باره چیزی نیست که بتوان آن را با تکذیب و انکار نادیده گرفت.