تقوای مالی
آیا سیاستگذار می‌پذیرد که از رشد شتابان نقدینگی جلوگیری کند؟
مجید حیدری: آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که از رشد نقطه‌به‌نقطه پایه پولی و نقدینگی کاسته شده است. حال سوال اینجاست که آیا سیاستگذار می‌تواند با بهره‌گیری از ابزارهای مناسب، از رشد بالای متغیرهای پولی به‌خصوص در نیمه دوم سال جاری جلوگیری کند؟ نگاهی به آمارهای پولی نشان می‌دهد که شرایط در تابستان بهتر از بهار است. بر اساس آمارهای منتشرشده رشد پایه پولی در شش ماه نخست سال جاری ۴ /۵ درصد بوده است. به این ترتیب پایه پولی کشور در پایان شهریورماه به رقم ۵ /۳۷۱ هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به مردادماه رشد مثبت ۴۳ /۲درصدی را ثبت کرده است. این در حالی است که پیش از این رشد پنج‌ماهه پایه پولی ۹ /۲ درصد اعلام شده بود. به این ترتیب رشد ماهانه پایه پولی در مردادماه منفی ۴ /۵ درصد بوده که در شهریورماه به مدار مثبت بازگشته است. رشد پایه پولی در اسفندماه سال گذشته یک رکورد تاریخی را ثبت کرد و به رقم ۳۲ /۷ درصد رسید. رشد ماهانه مثبت پایه پولی در سه ماه نخست سال جاری به دلیل استفاده دولت از صندوق توسعه ملی بوده که چون ارز حاصل از منابع صندوق قابل دسترسی نبوده، به‌صورت یک‌جانبه باعث افزایش ذخایر خارجی و پایه پولی شده است. اما به نظر می‌رسد به‌رغم وعده‌های داده‌شده برای استفاده از منابع صندوق برای تسهیلات کرونا برای وزارت بهداشت و حمایت از بورس، بانک مرکزی در مقابل استقراض یک‌جانبه ایستاده است. البته بانک مرکزی در توضیح کاهش رشد ماهانه پایه پولی در مردادماه به تامین کسری بودجه دولت از محل انتشار اوراق مالی و فروش اموال و سهام دولت اشاره کرده که زمینه‌ساز افزایش سپرده‌های دولت نزد بانک مرکزی بوده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که احتمالاً دلیل رشد ماهانه پایه پولی در شهریورماه نسبت به مردادماه کاهش سپرده‌های دولت نزد بانک مرکزی است. رشد نقطه‌به‌نقطه پایه پولی در شهریورماه به ۶ /۲۵ درصد رسیده است. بررسی روند رشد نقطه‌ای پایه پولی نشان می‌دهد که تقریباً در سال ۹۸، از فروردین‌ماه تا دی‌ماه روند زیگزاگی داشته به‌طوری که در برخی از ماه‌ها روند اندکی صعودی و در بعضی از ماه‌ها روند اندکی نزولی شده است.
آمارها نشان می‌دهد در تیرماه رشد نقطه‌ای آن به ۲ /۳۸ درصد و مردادماه به رقم ۷ /۲۶ درصد رسیده است. نگاهی به روند رشد نقطه‌ای نقدینگی نشان می‌دهد رشدهای بالای ۳۰ درصد آخرین‌بار در بهمن سال ۹۳ رخ داده بود. بعد از آن رشد نقطه‌ای نقدینگی به بازه ۲۰ درصد بازگشت. اما از بهمن ۹۸، مجدداً به کانال ۳۰درصدی صعود کرد. گزارش‌ها نشان می‌دهد در بهمن‌ماه سال گذشته رشد نقطه‌ای نقدینگی ۳۰ درصد بوده که در اسفندماه با رشد ۳ /۱ واحددرصدی به ۳ /۳۱ درصد رسیده است. این روند صعودی تا پیش از شهریورماه ادامه داشته است. رشد نقطه‌ای نقدینگی در مردادماه ۵ /۳۵ درصد بوده که در شهریورماه با کاهش ۲ /۱ واحددرصدی به ۳ /۳۴ درصد رسیده است.
