هدف‌گیری تورم

  مجید حیدری: بانک مرکزی در یک اطلاعیه رسمی، چارچوب هدف‌گذاری نرخ تورم را اعلام کرد و هدف نرخ تورم را برای بازه زمانی یک‌ساله، 22 درصد با دامنه مثبت و منفی دو درصد تعیین کرد. روز سه‌شنبه هفته گذشته، اطلاعیه مهم بانک مرکزی منتشر شد که حاوی نکات قابل توجهی بود. موضوع اول اینکه در طول پنج دهه گذشته، فقدان ابزار لازم برای کنترل تورم، توانایی بانک مرکزی برای مدیریت نرخ تورم را محدود کرده بود. نکته دیگر اینکه بانک مرکزی، هدف‌گذاری نرخ تورم را یکی از پازل‌های کنترل نرخ تورم و تغییر رویکرد سیاست‌های پولی معرفی کرده است. در اطلاعیه منتشرشده نیز به این نکته اشاره شده که بانک مرکزی بستر هدف‌گذاری تورم را با استفاده از عملیات بازار باز و هدف‌گذاری میانی نرخ سود بازار بین‌بانکی به شکل تعیین نرخ سود سیاستی، دالان نرخ سود، خرید و فروش اوراق بهادار دولت با بانک‌ها، اعطای اعتبار در قبال اخذ وثیقه و سپرده‌گذاری بانک‌ها نزد بانک مرکزی فراهم کرده است تا در همراهی با تقویت نظارت و اقدامات احتیاطی کلان، حلقه آخر اقدامات ثبات‌ساز خود با تاکید بر دستیابی به نرخ تورم هدف و در کنار آن جلوگیری از تعمیق شکاف تولید را آغاز کند. کامل شدن چرخه کنترل تورم در فضای سیاستگذاری اخیر، مستلزم اعلام نرخ تورم هدف و تشریح فرآیندهای لازم برای تحقق این هدف است.

از نگاه بانک مرکزی، چارچوب هدف‌گذاری تورم یک ابزار برای جهت‌دهی به سیاست‌های پولی بانک مرکزی است. در این چارچوب، قطب‌نمای سیاستگذاری، کاهش انحراف نرخ تورم از «هدف تعیین‌شده» است و برای تنظیم هر انحراف معنادار و پایدار، بانک مرکزی نرخ سود سیاستی را تغییر داده و با استفاده از عملیات بازار باز، نرخ حاکم و موثر در بازار پول را تنظیم خواهد کرد. خرید و فروش اوراق بهادار دولت، تغییر سقف و کف دالان نرخ سود و تغییر نرخ سود سیاستی ابزارهای بانک مرکزی در این چارچوب سیاستگذاری به‌شمار می‌آیند. در بخش دیگری از این اطلاعیه به سه ضلع فعالان اقتصادی، بانک‌ها و مردم اشاره شده که به کمک تحلیل‌ها و نیز عملکرد حراج اوراق و نرخ‌های سود دسترسی داشته و مسیر سیاستگذاری بانک مرکزی برای آنها کاملاً قابل پیش‌بینی خواهد بود. در بخش دیگر این بیانیه به این موضوع اشاره شده که با توجه به سیاست‌ها و اقدامات اتخاذشده و همچنین با توجه به وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی کشور، بانک مرکزی اعتقاد دارد که در چارچوب فروض و سناریوهای واقع‌بینانه، نرخ تورم در سال جاری به روند کاهنده خود ادامه خواهد داد. بر این اساس، بانک مرکزی هدف نرخ تورم خود را 22 درصد با دامنه مثبت و منفی دو واحد درصد تعیین کرده است که با توجه به کاهش قیمت‌های جهانی، حجم اوراق در حال انتشار، وضعیت ترازنامه بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری و نرخ‌های سود موجود، این هدف تورمی به صورت پایدار قابل دستیابی است. با این اطلاعیه، رسماً هدف‌گذاری نرخ تورم در برنامه‌های بانک مرکزی جای گرفت و در نتیجه باید دید که آیا سکان تورم در دستان ناخدای پولی قرار خواهد گرفت؟