ایستاده در غبار
آیا از نگاه شاخص‌ها اقتصاد ایران سرپا ایستاده است؟
مجید حیدری: معاون اول ریاست‌جمهوری معتقد است که اقتصاد ایران به‌رغم تحریم‌های شدید اقتصادی آمریکا، سرپا ایستاده است. به گفته او، آمریکایی‌ها تصور می‌کردند بر اثر فشار تحریم‌ها و جنگ اقتصادی بتوانند زمینه فروپاشی ایران را فراهم کنند، اما از اردیبهشت سال گذشته که این تحریم‌ها مجدداً شروع شد ایران با همه این سختی‌ها توانست خود را روی پا نگه دارد. معاون اول رئیس‌جمهور به این موضوع اشاره کرده که اقتصاددانان و صاحب‌نظران اقتصادی باید ارزیابی دقیقی از تاثیر این تحریم‌ها به روی ملت ایران داشته باشند و مردم را متوجه ایستادن ایران در مقابل این تحریم‌ها سازند.
اما سوال مشخص این است که چه شاخص‌هایی نشان می‌دهد که وضعیت اقتصادی یک کشور سرپا ایستاده است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد که برای بررسی ارزیابی شرایط یک اقتصاد باید به آمارهای شاخص‌های کلان مراجعه کرد، تا بتوان وضعیت را بهتر ارزیابی کرد. یکی از این شاخص‌ها، آمار رشد اقتصادی است که در حال حاضر آخرین آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران منتشر نشده است. مرکز آمار ایران آخرین‌بار در انتهای سال گذشته این آمار را منتشر کرد و بانک مرکزی نیز در بهار سال 1397 به‌طور رسمی این آمار را در اختیار مخاطبان قرار داد. اما مطابق اظهارنظر رئیس کل بانک مرکزی رشد اقتصادی بدون نفت در نیم سال نخست سال جاری نیم درصد ثبت شده است. شاید این نیم درصد در شرایط معمولی آمار قابل توجهی محسوب نشود، اما در شرایط کنونی که اقتصاد ایران با تحریم‌ها روبه‌رو است، می‌تواند یک آمار امیدآفرین محسوب شود. شاخص دیگر، آمارهای نرخ تورم است.
آمارهای مرکز آمار ایران حاکی از آن است که نرخ تورم متوسط در پایان پاییز به رقم 40 درصد رسیده که نسبت به ماه قبل کاهش یک واحددرصدی را ثبت کرده است. از سوی دیگر، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه نیز در آذرماه 8 /27 درصد ثبت شد که 8 /0 واحد درصد بیشتر از ماه قبل بود. این آمارها نشان می‌دهد که هنوز نرخ تورم در سطح بالایی قرار دارد، هرچند که سمت‌وسوی تورم تا پایان سال کاهشی است و احتمال می‌رود که نرخ تورم متوسط در پایان سال 1398 در میانه کانال 30درصدی قرار گیرد. یکی‌دیگر از نرخ‌های مهم برای اقتصاد ایران که بر انتظارات نیز اثرگذار است، نرخ ارز است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بر اساس آخرین آمارها نرخ ارز در هفته گذشته در سطح 13 هزار تومان قرار دارد که البته این رقم نسبت به متوسط قیمت در نیمه نخست سال جاری افزایش 15درصدی را ثبت کرده است، اما به نظر می‌رسد که این افزایش به دلیل افزایش قیمت ارز در فصل پاییز و ابتدای زمستان است و احتمال دارد این روند در ماه آینده نزولی باشد. بنابراین در مجموع این شاخص‌ها نشان می‌دهد که اقتصاد از نظر شاخص‌ها، وضعیت ایستایی دارد، اما این ایستادگی همچنان با فضای مبهم و غبارآلودی برای تصمیم‌گذاری و سیاستگذاری روبه‌رو شده است.
