حمله شبانه به دلار

مجید حیدری: در حالی که سطح معاملات ارزی هفته گذشته به دلیل مصادف بودن با ایام سوگواری و مراسم مذهبی، کاهش یافته بود، اما معاملات شبانه قیمت دلار را از مرز 14 هزار تومان عبور داد و در میانه هفته نیز این روند صعودی افزایش یافت. خبر مهم دیگر در بازار دلار، افزایش ورودی اسکناس از مرزهای افغانستان به ایران بود، این موضوع باعث تضعیف پول ملی کشور همسایه شد و بانک مرکزی افغانستان نیز نسبت به تداوم این روند ابراز نگرانی کرد. هفته گذشته بازار سهام نیز در ادامه روند صعودی بازدهی 5 /1درصدی را ثبت کرد. در بازارهای جهانی، انتظار برای افزایش قیمت نفت به دلیل تحریم ایران شدت گرفته است و برخی از کارشناسان معتقدند با افزایش تقاضا در فصل زمستان، دمای قیمت نفت بالا خواهد رفت.

زمستان داغ در بازار نفت

قیمت نفت اگرچه در ابتدای هفته کاری، از سطح 80 دلار در هر بشکه برای نفت برنت عبور نکرد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این روند با تشدید تحریم‌ها به وقوع خواهد پیوست. مطابق این بررسی‌ها بازار نفت استعداد افزایش قیمت را بیش از گذشته دارد و احتمالاً این روند با افزایش تقاضا رخ خواهد داد. هفته گذشته خبرگزاری بلومبرگ به زمستان داغ در بازار نفت اشاره کرد، بر اساس این گزارش، صادرات نفت ایران از زمان اعلام خروج آمریکا از برجام حدود یک‌سوم کاهش یافته است. میزان صادرات نفت ایران در ماه آگوست به زیر دو میلیون بشکه در روز رسید و در ماه سپتامبر نیز این روند کاهشی ادامه دارد. ایران ناگزیر شده نفت مازاد بر فروش خود را بر روی دریا ذخیره کند. روی کاغذ، ظرفیت تولید ذخیره کافی برای پر کردن جای خالی نفت ایران وجود دارد. اما اطلاعات روی کاغذ، با مقدار نفتی که می‌تواند طی ماه‌های آینده توسط سایر اعضای اوپک و روسیه به بازار اضافه شود لزوماً یکسان نیست. افزایش تقاضای فصلی برای مصرف نفت و احتمال کاهش بیشتر تولید در سایر نقاط جهان ممکن است طی هفته‌های آینده میزان عرضه را نسبت به تقاضا با کمبود روبه‌رو کند. همین مساله برای بالا رفتن مجدد قیمت نفت کافی است.

همچنین این خبرگزاری اعلام کرد که ظرفیت تولید ذخیره اعضای اوپک قبلاً به زیر دو میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. کشورهایی که قادر به افزایش تولید خود هستند در پاسخ به توافق ماه ژوئن تولیدکنندگان مبنی بر تعدیل توافق کاهش تولید، مقدار تولید خود را افزایش داده‌اند. بر اساس پیش‌بینی‌ها عربستان قادر است به صورت فوری تولید خود را به 5 /11 میلیون بشکه در روز افزایش دهد. اما عربستان هیچ‌گاه به تولید این میزان نفت نیاز نداشته و توانمندی این کشور برای تولید این میزان نفت در درازمدت به صورت جدی محک زده نشده است. احتمالاً رسیدن سطح تولید عربستان به این رقم چند ماهی طول خواهد کشید و نیازمند فعالیت‌های حفاری بیشتر است. تعداد سکوهای حفاری نفتی در عربستان از ماه آوریل رو به افزایش بوده، اما تعداد سکوها هنوز به اندازه بهار سال 2017، یعنی زمانی که تمرکز عربستان بر کاهش تولید بود، نرسیده است. به گزارش تسنیم، روسیه هم پس از ماه می تولید خود را حدود 250 هزار بشکه افزایش داده است. وزیر انرژی روسیه گفته کشورش ظرفیت افزودن 300 هزار بشکه دیگر به تولید خود را دارد. اما مسکو تا قبل از نشست خود با متحدان اوپکی‌اش در ماه جاری در این مورد که آیا بازار نفت به تولید بیشتری نیاز دارد تصمیم‌گیری نخواهد کرد. در صورتی که اختلالات اخیر در عرضه نفت کشورهای آفریقایی تکرار شود، یا درگیری‌ها در شهر بصره عراق به میادین نفتی اطراف آن گسترش یابد، کمبود نفت در بازار به راحتی به بالای یک‌میلیون بشکه در روز خواهد رسید. ادامه کاهش تولید ونزوئلا می‌تواند این وضعیت را بدتر کند. موضوع نگران‌کننده‌تر اینکه صادرات نفت ایران سریع‌تر از انتظار تحلیلگران در حال کاهش یافتن است. تداوم این کاهش عرضه قیمت نفت برنت را برای اولین بار از نوامبر 2014 وارد کانال 80دلاری خواهد کرد. این شرایط می‌تواند یک زمستان داغ را برای بازار جهانی نفت رقم بزند. این روند در حالی است که مذاکره سه تولیدکننده برتر دنیا، یعنی آمریکا، روسیه و عربستان برای تشکیل اتحادی سه‌جانبه در راستای متعادل کردن بازار نفت بعد از تحریم نفت ایران، با دیدار وزیر انرژی روسیه و وزیر انرژی عربستان در روز دوشنبه ادامه دارد. در این دیدار وزیران انرژی روسیه و عربستان در مسکو بر برقراری ثبات در بازار جهانی نفت و آمادگی برای واکنش سریع به تغییر شرایط بازار و همکاری با شرکای دیگر تاکید کردند. در این راستا مرتضی بهروزی‌فر،کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به توافق اعضای اوپک و غیراوپک در سال ۲۰۱۶ مبنی بر کاهش یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه‌ای تولید گفت: اعضای اوپک و غیراوپک تصمیم مذکور را برای به تعادل رساندن بازار گرفتند و در حال حاضر باید گفت بازار به تعادل رسیده است. در این شرایط که قرار است نفت ایران از بازارهای جهانی خارج شود و تاکنون نیز حدود ۷۰۰ هزار بشکه از آن خارج شده است دیگر اعضا می‌توانند خلأ نفت ایران را جبران کنند.

حبس طلا در محدوده 1200

اونس طلا پس از تضعیف چندماهه، هفته‌های اخیر را در محدوده‌ای حول قیمت ۱۲۰۰دلاری محصور شده است. برآیند پیش‌بینی تحلیلگران از اقبال طلا در هفته‌های آتی حکایت دارند. کارشناسان با بررسی دو مولفه اساسی، بازار هفتگی فلز زرد را بررسی کرده‌اند. اولین مولفه به افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره افزایش یا بدون تغییر ماندن نرخ بهره هدف فدرال‌رزرو آمریکا اشاره دارد. چنانچه عملیات انقباضی انجام شود، افزایش نرخ بهره منجر به تقویت شاخص دلار و تضعیف فلز زرد خواهد شد. مولفه دوم به اثر بازگشتی بازار آتی طلا بر بازار نقدی مرتبط است. چنانچه چشم‌انداز منفی برای طلا در فضای بازار موجود باشد، معامله‌گران آتی موقعیت خرید خود را برای جلوگیری از زیان تنظیم خواهند کرد. کاهش معامله‌گران آتی با موقعیت خرید باعث می‌شود نقدینگی از سمت بازار فلز زرد منحرف شده، به بازارهای جایگزین منتقل شود. هفته گذشته بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره را تا ۲۴ درصد افزایش داد و باعث شد لیر ترکیه در برابر دلار تقویت شود. از همین‌رو، قدرت خرید مردم ترکیه افزایش یافت و از آنجا که اطمینان به فضای بازارهای این کشور بازنگشته، تقاضا برای خرید طلا به‌عنوان ذخیره امن بیشتر شد. بر اساس نظرسنجی هفتگی سایت کیتکو اکثریت سرمایه‌گذاران خرد مین‌استریت و تحلیلگران وال‌استریت انتظار دارند که قیمت اونس طلا در معاملات هفته افزایش یابد. تحلیلگران خبره وال‌استریت و خرده‌فروشان فعال مین‌استریت این هفته نیز در نظرسنجی هفتگی کیتکو شرکت کردند. هر دو گروه شرکت‌کننده، هفته پیش‌رو را برای اونس طلا افزایشی در نظر گرفته‌اند. از میان ۱۷ تحلیلگر وال‌استریت، ۱۰ نفر (۵۹ درصد) به رشد قیمت طلا رای دادند و تنها یک کارشناس روند کاهشی این فلز را محتمل می‌داند. وال‌استریتی‌های دیگر نیز در مجموع شش کارشناس بودند که به ثابت ماندن قیمت فلز زرد رای داده‌اند. معامله‌گران مین‌استریت نیز همسو با وال‌استریتی‌ها اما با اختلاف اندکی به رشد ارزش اونس طلا نظر دادند.

رشد قیمتی شبانه دلار

دلار در هفته گذشته که تقریباً به شکل نیمه‌تعطیل بود، روند صعودی را طی کرد، نکته جالب اینکه بیشترین افزایش در معاملات شبانه صورت گرفت. در اولین روز هفته، قیمت دلار نه قدرت نزول به زیر سطح ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان را از خود نشان داد و نه توانست تا ساعت ۴ بعدازظهر از مرز ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومانی عبور کند. در روزی که دلار در یک محدوده خاص نوسان کرد، سکه تمام بهار آزادی نیز در دامنه چهار میلیون و ۳۲۰ هزار تا چهار میلیون و ۳۸۰ هزار تومان حرکت کرد. این روز شاید نشان می‌دهد که نوسان قیمتی در روزهای آتی نیز کاهش داشته باشد، اما این روال تداوم نداشت.

در دومین روز هفته، معاملات دلار نه‌تنها بالای مرز ۱۴ هزارتومانی آغاز شد، بلکه این ارز خود را در آستانه سطح ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان قرار داده بود. برخی فعالان بازار، علت رشد ابتدای روز بازار را ناشی از تحرکات معامله‌گران پشت خطی در خرید و فروش‌های شبانه دانستند. به گفته فعالان، حتی تا ساعت ۷ بعدازظهر روز شنبه قیمت دلار در کانال ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان قرار داشت، ولی به یکباره شب‌هنگام، خریداران در معاملات پشت خطی که شکل فردایی دارد و معاملات به شکل نقدی نیست، قیمت را به کانال ۱۴ هزار تومان بردند. در این روز، قیمت دلار در مقطعی از روز به کانال ۱۳ هزار و ۹۰۰ تومان بازگشت ولی نتوانست این سطح را حفظ کند. سرانجام حدود ساعت ۴ بعدازظهر دلار روی قیمت ۱۴ هزار و ۲۰۰ تومان قرار گرفت که ۴۰۰ تومان بالاتر از روز شنبه بود. در واقع روز یکشنبه نوسان‌گیران توانستند تا حدی به هدف خود برسند و کف جدیدی را برای قیمت دلار در مرز ۱۴ هزار تومان تعریف کنند. به گفته برخی دیگر از فعالان، زمانی که بازار تا حدی شرایط عادی ندارد، نوسان‌گیران از معاملات شبانه برای جابه‌جایی قیمت‌ها استفاده می‌کنند. روز یکشنبه در بازار سکه نیز فضای معاملات نوسانی بود. سکه در این روز معاملات خود را با قیمت چهار میلیون و ۴۸۰ هزار تومان آغاز کرد که افزایشی ۱۰۰ هزارتومانی نسبت به قیمت بعدازظهر روز شنبه داشت. افزایش قیمت سکه و گرم طلا در شرایطی رخ داده است که به دلیل قرار گرفتن در ماه محرم، حجم معاملات در بازار کاهش یافته است.

در روز دوشنبه، دلار و سکه افزایش قیمت را ثبت کردند، اما هر دو دارایی زیر سطوح مهم مقاومتی باقی ماندند. دلار در ابتدای روز در مسیر کاهشی قرار داشت، ولی در ادامه با حمایت معامله‌گران در مرز ۱۴ هزارتومانی رو به سوی قیمت‌های بالاتر کرد و در نهایت حدود ساعت ۴ بعدازظهر روی عدد ۱۴ هزار و ۳۰۰ تومان ایستاد. در روزی که دلار افزایشی شد، سکه تمام بهار آزادی با ۴۰ هزار تومان افزایش به قیمت چهار میلیون و ۵۴۰ هزار تومان رسید. این در حالی بود که سکه در روز دوم هفته بیش از ۱۰۰ هزار تومان افزایش را تجربه کرده بود. در حالی که برخی معامله‌گران بر ادامه روند افزایشی تاکید داشتند، گروه دیگری بر کاهش سرعت رشد این فلز گرانبها تمرکز کردند. از نظر آنها اینکه سکه نتوانست به‌سوی مرز مقاومتی چهار میلیون و ۷۰۰ هزار تومان گام بردارد، سیگنالی از عدم توان افزایش بیشتر است.

تامین اسکناس از مرز شرقی

در روز سه‌شنبه، که آخرین روز کاری محسوب می‌شد، بهای دلار به بیش از 14 هزار و 400 تومان نیز رسید، در این روز قیمت سکه نیز در سطح چهار میلیون و 567 هزار تومان قیمت‌گذاری شد. در این روز یکی از کانال‌های اطلاع‌رسانی از تعطیلی بازار سبزه‌میدان خبر داد و عنوان کرد که در این روز هیچ معامله مشخصی صورت نمی‌گیرد. همچنین رئیس انجمن صنایع افغانستان از شدت گرفتن ورود دلار از افغانستان به ایران خبر داد. سخی احمد پیمان گفت: با توجه به اینکه واردات کالاهای چهار گروه صنعتی از ایران به افغانستان در حال جریان است، حتی اگر آمریکا بخواهد فشارهای خود را بیشتر کند در عمل این اتفاق نخواهد افتاد چون ما جایگزینی برای آن نداریم. در همین زمینه رئیس‌کل بانک مرکزی چندی پیش در نامه‌ای به وزیر کشور با توجه به مصوبه دولت خواستار تسهیل ورود ارز به کشور شد. عبدالناصر همتی ورود ارز به‌ صورت اسکناس و طلا را به داخل کشور مجاز اعلام کرده و به دفعات به تقویت این بخش اشاره داشته است. برخی از مسوولان بانک مرکزی افغانستان نسبت به تشدید خروج دلار از این کشور ابراز نگرانی کرده بودند. بانک مرکزی افغانستان با انتشار بیانیه‌ای نسبت به قاچاق دلار از این کشور به کشورهای همسایه ابراز نگرانی کرده و هشدار داده این اقدامات می‌تواند بیش از پیش بر ارزش افغانی در برابر دلار تاثیر بگذارد. هفته گذشته ارزش افغانی، پول ملی افغانستان، در برابر دلار آمریکا دستخوش نوسان شده و بین ۷۳ تا ۷۸ افغانی به ازای هر دلار معامله شده است.

بازدهی 5 /1درصدی بازار سرمایه

شاخص کل بورس تهران در هفته منتهی به 27 شهریورماه سال جاری، پس از نوسان‌های پی در پی در سطح 157 هزار و 329 واحد قرار گرفت و بازدهی هفتگی 5 /1 درصد را ثبت کرد. تثبیت شاخص کل به کانال 157 هزارتایی بازدهی این شاخص از ابتدای سال را به 4 /63 درصد رساند. شاخص کل هم‌وزن نیز در هفته مورد بررسی 1762 واحد افزایش را تجربه کرد و به سطح 27 هزار و 104 واحد رسید. این شاخص در هفته مذکور حدوداً هفت درصد بازدهی مثبت را ثبت کرد که نشان از تقابل سهم‌های صنایع کوچک بازار در مقابل صنایع بزرگ و شاخص‌ساز است. شاخص کل فرابورس نیز در هفته گذشته بازدهی پنج‌درصدی را کسب کرد و به سطح 6 /1858 واحد رسید.

در هفته منتهی به 27 شهریورماه شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با افزایش 2268 واحدی در کانال 157 هزارتایی تثبیت شد. شاخص کل بورس که ابتدای هفته را با ورود به کانال 158 هزارتایی آغاز کرد در روز دوم کاری خود افت چشمگیر 2409 واحدی را تجربه کرد و به کانال 155 هزارتایی بازگشت. اما در میانه هفته مجدداً روند رشد در پی گرفت و با رشد 2362 واحدی از کاهش روز قبل خود کاست و به کانال 158 واحدی ورود کرد. اما در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته 743 واحد از ارزش خود را از دست داد و در کانال 157 هزارتایی تثبیت شد. گذر از موعد تسویه‌حساب معاملات اعتباری و افزایش عرضه در گروه‌های اصلی و کالایی‌محور مانند پتروشیمی‌ها، معدنی‌ها و فلزات اساسی به دلیل ابهامات در نرخ‌گذاری مهم‌ترین عوامل نوسانات شاخص کل در هفته گذشته بوده است.

آنالیز هفتگی صنایع

هفته گذشته در میان صنایع فعال بازار سرمایه، گروه دستگاه‌های برقی با رشد شاخص 9 /14درصدی بهترین عملکرد هفتگی را به خود اختصاص داد. در این گروه نمادهای بترانس، بالبر و بکاب حضور دارند که هفته خود را با صف خرید به پایان رساندند. گروه زراعت نیز با بازدهی 8 /12 درصد در گروه بهترین بازدهی‌های هفتگی جایگاه دوم را به دست آورد. در این گروه نیز شرکت کشاورزی و دامپروری مگسال پس از برگزاری مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده مبنی بر تقسیم سود نقدی بازگشایی شد و در روز بازگشایی سود 13درصدی را نصیب سهامداران خود کرد. سومین گروه پربازده هفته گذشته گروه اطلاعات و ارتباطات بود که بازدهی حدود 12 درصد را کسب کرد. در این گروه نیز سه نماد های‌وب، اپرداز و اوان قرار دارد که هر سه هفته تقریباً پررونقی را پشت سر گذاشته‌اند.

اما در مقابل در میان صنایع فعال در هفته گذشته، گروه تک‌سهم استخراج نفت با بازدهی منفی 2 /9 درصد بدترین عملکرد هفتگی را به خود اختصاص داد. این گروه که شامل تک‌سهم حفاری شمال است در هفته گذشته با فشار عرضه مواجه بود. گروه محصولات چوبی نیز در هفته گذشته از عملکرد مطلوبی برخوردار نبود و بازدهی منفی شش درصد را به دست آورد. در این گروه نیز تک نماد فیبر ایران با نماد معاملاتی چفیبر فعالیت می‌کند که هفته گذشته را با فشار عرضه آغاز کرد و در نهایت با به تعادل رسیدن معاملات به پایان رساند. گروه فلزات اساسی نیز در هفته گذشته عملکرد چندان مطلوبی نداشت و شاخص آن پنج درصد از ارزش خود را از دست داد. در این گروه نگرانی در مورد قیمت‌های جهانی و ابهامات در مورد تحریم‌ها از یک‌سو و حفظ سود پس از یک دوره افزایش قابل توجه در این گروه از سوی دیگر عامل کاهش شاخص این گروه بوده است.

دو شفاف‌سازی در هفته گذشته

در گروه غذایی، مارگارین گزارش شفاف‌سازی خود را منتشر کرد که نشان از کاهش زیان آن است. بر اساس این گزارش مارگارین زیان خود را از ۱۷۷ ریال به ۱۰۲ ریال رساند. در گزارش شفاف‌سازی این تعدیل آمده است: در بودجه تعدیلی ۱۷ درصد افزایش نرخ فروش از ۱۹ شهریور تا پایان سال مالی لحاظ شده است. همچنین نرخ ارز خرید روغن خام و ورق حلب بر اساس دلار ۴۲ هزار ریال و نرخ ارز خرید سایر مواد بسته‌بندی و شیمیایی بر اساس دلار بازار ثانویه در نظر گرفته شده است. در گروه شیمیایی، شوینده در شفاف‌سازی اعلام کرد افزایش قیمت سهام به دلیل اخذ مجوز افزایش نرخ گروه محصولات شرکت‌های شوینده و همچنین انتظارات فعالان بازار سرمایه در مورد تغییرات آتی در عملیات شرکت است. در ارتباط با افزایش نرخ فروش اشاره‌شده، همان‌گونه که در نامه سه شرکت زیرمجموعه فرعی این هلدینگ (پاکسان، گلتاش و ساینا) اطلاع‌رسانی شده است بر اساس مجوز اخذ شده از انجمن صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی شرکت‌های گروه شوینده مجاز خواهند بود نرخ فروش محصولات نهایی خود را به میزان ۱۸ تا ۲۰ درصد افزایش دهند. لازم به ذکر است با توجه به افزایش نرخ تامین ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه و ادوات بسته‌بندی وارداتی از بازار ثانویه و همچنین افزایش نرخ مواد اولیه و ادوات بسته‌بندی داخلی، این افزایش نرخ که عمدتاً از هفته آخر شهریورماه ۱۳۹۷ روی محصولات نهایی تولید اعمال خواهد شد، به ‌منظور پوشش تبعات ناشی از افزایش نرخ مواد اولیه روی بهای تمام‌شده محصولات تولید شده است.