جراحی کنکور

  نیلوفر حامدی: یکم تیرماه امسال، شورای عالی انقلاب فرهنگی بالاخره دست به جراحی ساختار برگزاری کنکور زد. بر اساس این مصوبه قرار شد از سال ۱۴۰۲ در پذیرش دانشگاه‌ها سهم سابقه تحصیلی ۶۰ درصد و سهم کنکورِ دروس تخصصی ۴۰ درصد احتساب شود. بر همین اساس، در کنکور سراسری دروس تخصصی و در سوابق تحصیلی دروس عمومی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. همچنین امتحان کنکور برای دروس تخصصی دو بار در سال برگزار می‌شود و نتایج امتحانی که از لحاظ سوابق تحصیلی و اختصاصی کنکور سراسری گرفته می‌شود تا دو سال اعتبار خواهد داشت. تصمیماتی را که این ‌بار و در این جلسه گرفته شد، می‌توان به نوعی، جدی‌ترین تصمیمات درباره کنکور در بازه 50 سال اخیر حوزه آموزشی کشور دانست. مسوولان معتقدند که تغییر ساختار کنکور با دو هدف مهم انجام شده است؛ نخست اینکه، اضطراب‌زدایی از جامعه داوطلبان کنکور مخصوصاً در رشته‌های پرمتقاضی انجام شود. هدف دوم هم این خواهد بود که فرد با سوالات کیفی که طی دوره تحصیل در آموزش و پرورش با آنها روبه‌رو شده بود سنجیده شود. در واقع تلاش بر آن است که این روش شرایطی را فراهم کند تا داوطلبان به صورت عادلانه‌تر به دانشگاه وارد شوند و رشته‌هایی را که پر داوطلب نیست بدون کنکور برای دانشگاه‌های مقصد خود انتخاب کنند.  در حال حاضر حدود ۱۷ درصد صندلی‌های دانشگاه‌ها بدون کنکور پر می‌شود و حدود ۱۳ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها نیازمند شرکت داوطلبان در کنکور دومرحله‌ای است. طبق تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی، بررسی سایر بخش‌های سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی در جلسه بعد ادامه خواهد یافت.

با وجود اینکه در طول 42 سال اخیر از هر هشت نفر، یک نفر در دانشگاه‌های دولتی پذیرفته شده‌اند، داوطلبان به دلایل اقتصادی و کیفی ترجیح می‌دهند در رقابت سنگین کنکور سراسری شرکت کرده و رفتن به دوره‌های شهریه‌پرداز بدون آزمون بخش غیردولتی را در اولویت اول خود قرار ندهند. به عنوان نمونه در سال 1399 حدود یک میلیون و 247 هزار نفر در کنکور سراسری شرکت کرده و صرفاً حدود 155 هزار نفر در دانشگاه‌های دولتی پذیرفته شده‌اند. مجموعه این موارد سبب شده که در سال‌های اخیر، هر بار که فصل کنکور می‌رسد، موجی از اخبار و حاشیه‌ها هم روانه شود. بخشی از این اخبار، همواره حول محور موضوعات روانی دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان قرار دارد. اینکه نه‌تنها در سال کنکور که برای بسیاری از این جامعه آماری در کشور، چند سال پایانی مدرسه، مساوی با آرزوهای رسیدن به دانشگاه است و همین هم سبب می‌شود تا هربار نوجوانان و والدین آنها، با انواع و اقسام فشارهای روانی روبه‌رو شوند. نمونه‌های زیادی از خودکشی تنها به این دلیل که یک نوجوان نتوانسته در کنکور نتیجه خوبی کسب کند، کم نیست و نشانی بر همین مدعاست.

مساله دیگر اما معطوف بر ذی‌نفعانی است که آزمون کنکور در تمام این سال‌ها برای خود ساخته و پرداخته است. از موسسه‌های کنکور که با برگزاری کلاس، تدوین کتب درسی، آموزش تکنیک‌های تست‌زنی و امثالهم یک‌شبه راه صدساله را رفته‌اند تا آنها که مدرک و سوال کنکور می‌فروشند. این پرونده، جراحی کنکور و ابعاد تغییر آن را مورد رصد قرار خواهد داد.