تاریخ انتشار:
گفت‌وگو با فربد زاوه درباره محبوب‌ترین محصول بازار خودروهای کار
جانشینی برای نیسان وانت نیست
آن‌طور که فربد زاوه کارشناس خودرو کشور می‌گوید، نیسان وانت، اگرچه محصولی است در کلاس وانت‌بار، اما قابلیت‌های آن با یک کامیونت سبک قابل رقابت است، آن هم در شرایطی که قیمت بسیار پایین‌تری دارد. به گفته این کارشناس، در عین حال تعمیرات وانت‌نیسان نیز ساده است و قطعات آن در دسترس قرار دارد که این خود مولفه بسیار مهمی برای مشتریان محسوب می‌شود. زاوه تاکید می‌کند گزینه‌ای با قیمت مشابه و قابلیت باربری یکسان، برای مقابله با وانت‌نیسان وجود ندارد و طبیعی است در این شرایط، به اصلی‌ترین خودرو کار در ایران تبدیل شود.
وانت‌نیسان این غول آبی جاده‌های ایران در حالی هم‌اکنون اصلی‌ترین خودرو کار در کشور به شمار می‌رود که نبود یک رقیب قدر و البته داشتن امکان حمل بار در حد یک کامیونت سبک، از آن خودرویی محبوب برای مشتریان ساخته است. این محصول که بازمانده نسل جونیور شرکت نیسان ژاپن محسوب می‌شود، با حذف وانت‌پیکان به خودرو اصلی در بازار کار کشور تبدیل شده و خریدش برای خیلی‌ها مقرون به صرفه است. آن‌طور که فربد زاوه کارشناس خودرو کشور می‌گوید، نیسان وانت، اگرچه محصولی است در کلاس وانت‌بار، اما قابلیت‌های آن با یک کامیونت سبک قابل رقابت است، آن هم در شرایطی که قیمت بسیار پایین‌تری دارد. به گفته این کارشناس، در عین حال تعمیرات وانت‌نیسان نیز ساده است و قطعات آن در دسترس قرار دارد که این خود مولفه بسیار مهمی برای مشتریان محسوب می‌شود. زاوه تاکید می‌کند گزینه‌ای با قیمت مشابه و قابلیت باربری یکسان، برای مقابله با وانت‌نیسان وجود ندارد و طبیعی است در این شرایط، به اصلی‌ترین خودرو کار در ایران تبدیل شود.
در حال حاضر اگرچه تنوع وانت‌بارها در خودروسازی و بازار کشور بالا رفته است، با این حال و پس از حذف پیکان وانت، این نیسان آبی است که بیشترین سهم را در سبد فروش وانت به خود اختصاص داده است. به نظر شما چرا وانت‌نیسان به مهم‌ترین خودرو کار در ایران تبدیل شده و این همه طرفدار دارد؟
نیسان، وانتی قابل اعتماد، با قابلیت حمل بالای بار و خرابی پایین است و در مجموع این قابلیت‌ها سبب شده است که در بازار از آن همواره استقبال به قدر کافی وجود داشته باشد. نیسان وانت، محصولی است که در کلاس وانت‌بار قرار می‌گیرد ولی قابلیت‌های آن با یک کامیونت سبک قابل رقابت است، آن هم در شرایطی که قیمت بسیار پایین‌تری دارد.
به عبارت بهتر، شما با خرید وانت‌نیسان، گویی کامیونتی سبک را خریداری کرده‌اید و می‌توانید با خیال راحت، انواع بار را با آن حمل کنید. در واقع استحکام بالای این خودرو سبب شده است بتوان بیشتر از ظرفیت نامی، آن را بارگیری کرد، در عین حال مالک نیسان با هزینه‌ای پایین صاحب وسیله نقلیه‌ای می‌شود که قابلیت‌های یک کامیون سبک را دارد. این را هم در نظر بگیرید که وانت‌نیسان با وجود قابلیت حمل در حد یک کامیونت سبک، مشکلات آن را مانند شعاع گردش ندارد و قدرت مانور با این محصول بیشتر است.
در مجموع این ترکیب سبب شده است استفاده از وانت‌نیسان چه در حمل‌ونقل‌های شهری و چه در راه‌های روستایی، گزینه‌ای بی‌نظیر و مناسب برای رانندگان باشد. در روستاها این وانت‌بار قابلیت حمل کالاهای کشاورزی را با قیمتی مناسب به مشتری ارائه می‌کند و از همین رو خیلی‌ها در روستاهای کشور از آن استفاده می‌کنند.
در عین حال تعمیرات وانت‌نیسان نیز ساده است و قطعات آن در دسترس قرار دارد که این خود مولفه بسیار مهمی برای مشتریان محسوب می‌شود.
برای تعمیرات این خودرو نیاز به تخصص‌های بالایی که امروزه در تعمیرات خودروها لازم است وجود ندارد و این یک مزیت بزرگ است که مشتریان حتماً در خرید نیسان، آن را در نظر می‌گیرند. به هر صورت گزینه‌ای با قیمت مشابه و قابلیت باربری یکسان، برای مقابله با وانت‌نیسان وجود ندارد و طبیعی است در این شرایط، به اصلی‌ترین خودرو کار در ایران تبدیل شود.
وانت‌پیکان نیز هم‌دوره نیسان بود، اما در نهایت حذف شد. فکر می‌کنید این محصول توانست به اندازه نیسان محبوب بازار خودروهای کار شود؟
ممکن است برخی بگویند وانت‌پیکان در مقایسه با نیسان وانت محبوب نبوده، اما بنده با این ادعا موافق نیستم. اتفاقاً تیراژ تولید وانت‌پیکان همیشه بیشتر از وانت‌نیسان بوده ولی دلیل حذف، نوسازی یک محصول و توقف تولید محصول قدیمی به دلیل فاصله زیاد و عدم انطباق با استانداردهای ملی بوده است، دلیلی که می‌تواند به حذف بسیاری از محصولات قدیمی از جمله وانت‌نیسان هم منجر شود. در واقع ایران‌خودرو توانست در این حوزه موفق‌تر از زامیاد عمل کرده و محصول خود را به‌روز کند. وانت‌پیکان یک محصول سبک بود که تا روز آخر هم فروش مناسبی داشت و توقف تولید آن ناشی از عدم استقبال یا زیان‌دهی محصول نبود. توقف وانت پیکان، بیشتر پاسخی بود به نهادها و سازمان‌هایی مانند موسسه استاندارد یا سازمان محیط زیست و وزارت نفت که از تولید این محصولات قدیمی شکایت داشتند. البته این محصول با خودرو جدیدی به نام آریسان جایگزین شد ولی چون از بازه قیمتی وانت‌پیکان به دور بود، مشتریان وانت‌بارهای سبک شهری به سمت وانت پراید سوق داده شدند. وانت‌پیکان با قیمتی زیر 15 میلیون تومان به فروش می‌رسید و طبعاً دسترسی به آن برای بسیاری از مشتریان آسان بود، حال آنکه قیمت
محصول جایگزین به بیش از 20 میلیون تومان رسید و در نتیجه نتوانست جانشین مناسب و شایسته‌ای برای پیکان‌وانت باشد.
یعنی پیکان‌وانت اگر متوقف نمی‌شد، همچنان می‌توانست فروش مناسبی داشته باشد؟
به اعتقاد من بله؛ وانت‌پیکان می‌توانست در صورت ادامه تولید، کماکان خودرویی محبوب بوده و بازار مناسبی در مقابل نیسان وانت داشته باشد.
در عین حال توجه به این نکته ضروری است که این دو خودرو در دو قسمت مختلف بازار عرضه می‌شوند. وانت‌پیکان یک وانت‌بار سبک شهری بود که شاسی یکپارچه آن قابلیت حمل بارهای سنگین را به هیچ‌وجه نداشت. این در حالی است که وانت‌نیسان یک وانت سنگین شاسی‌دار است که در قدرت باربری، با بزرگ‌تر از خودش از جمله کامیونت‌های سبک رقابت می‌کند. با این تفاسیر، کاربری این دو خودرو کاملاً متفاوت بوده و نمی‌توان آنها را در یک سطح قضاوت کرد یا جایگزین هم دانست.
وانت‌نیسان دارای چه ویژگی‌هایی هست که آن را از رقبا متمایز کرده و با وجود عمر 45ساله‌اش، همچنان خواهان دارد؟
مهم‌ترین مشخصه وانت‌نیسان توان بالای باربری آن است که این محصول را از رقبا متمایز می‌کند. همان‌طور که قبلاً تاکید کردم نیسان قابلیت رقابت با کامیونت‌های سبک را دارد، امتیازی که در رقبا مطلقاً موجود نبوده و خاص این خودرو است. از این گذشته، نیسان وانت کم‌هزینه هم هست، به نحوی که نسبت هزینه‌های پایین نگهداری که مولفه مهمی برای مصرف‌کننده خودرو تجاری محسوب می‌شود، جذابیت نیسان را افزایش داده و استقبال از آن را بالا برده است. قطعات یدکی این خودرو به وفور موجود است و رانندگان نگران نایابی قطعات آن در صورت بروز خرابی نیستند. تعمیرات این خودرو نیز ساده است و نیاز به تخصص بالا ندارد، در نتیجه امکان استفاده از آن در دورافتاده‌ترین نقاط کشور هم مهیا است. همه این عوامل سبب شده است نیسان وسیله‌ای قابل اطمینان برای مالکان بوده و متمایز از رقبای فعلی‌اش باشد.
نیسان وانت، محصولی است که در کلاس وانت‌بار قرار می‌گیرد ولی قابلیت‌های آن با یک کامیونت سبک قابل رقابت است، آن هم در شرایطی که قیمت بسیار پایین‌تری دارد.
آیا امکان طراحی و تولید خودرویی که بتواند با وانت‌نیسان رقابت نزدیکی داشته باشد، وجود دارد؟
از لحاظ فنی قطعاً این امکان هست. وانت‌بارهای زیادی در دنیا وجود دارند که قابلیت‌های فنی مشابه نیسان داشته و می‌توان از آنها به عنوان خودروهای کار مطمئن استفاده کرد. همچنین کامیونت‌های سبکی هم تولید شده‌اند که کاربری مشابه نیسان دارند و گزینه مناسبی هستند. با این حال هزینه عرضه یک محصول جدید به عنوان جایگزین نیسان وانت، بسیار بالاست. در این شرایط باید در نظر گرفت آیا این سرمایه‌گذاری هنگفت منجر به سودآوری بیشتری خواهد شد یا خیر. همچنین قیمت پایین نیسان که یکی از عوامل موفقیت آن است، آیا در محصول جدید قابل تکرار خواهد بود یا خیر. واقعیت این است که حتی اگر بنا باشد در قالب قطعات منفصله نسبت به عرضه یک محصول جایگزین اقدام شود، قیمت فروش آن متفاوت و بسیار بالاتر از خودرویی مانند نیسان وانت خواهد بود. حرکت حتی به سمت سازندگان درجه چندم چینی هم منجر به تولید محصولی مشابه از لحاظ فنی و قیمت پایین در حوزه خودروهای کار نخواهد شد. در عین حال محصول جایگزین اگر بناست قابلیت‌های باربری نیسان را داشته باشد از لحاظ فنی خیلی متفاوت نخواهد بود. این را هم در نظر بگیرید که اتاق قدیمی نیسان وانت (هرچند امکانات رفاهی داخل آن در
طول سال‌ها بیشتر شده) محبوب مشتریان است، بنابراین اگر می‌خواهیم محصولی جدید و جایگزین طراحی کنیم، این موضوع باید لحاظ شود. با همه اینها، به نظر می‌رسد امکان طراحی محصول قابل رقابت با نیسان آبی از لحاظ قیمتی بسیار کم و حتی غیرممکن است. در واقع تجمیع تمام خصوصیات نیسان وانت در یک محصول جدید بسیار پیچیده است و این موضوع، کار طراحی را دشوار و شاید ناممکن می‌کند.
اگر وانت‌نیسان را که سهم اصلی و غالب را در زامیاد دارد، از این شرکت بگیرند، چه بر سر این خودروساز قدیمی خواهد آمد؟
قطعاً آسیب مهمی با حذف نیسان وانت به زامیاد وارد می‌شود. در حال حاضر محصولات قدیمی در خطوط تولید خودروسازان کشور بخش مهمی از سود شرکت‌ها را تامین می‌کنند و این نکته‌ای بسیار قابل تامل است و حذف نابهنگام محصولات را سخت می‌کند.
حذف وانت‌نیسان نیز می‌تواند ضربه‌ای مهلک به زامیاد وارد کند، با این حال باید بپذیریم که هر محصولی در صنعت خودرو طول عمر مشخصی دارد. وانت‌نیسان یک وانت قدیمی است و دیر یا زود با تغییر استانداردهای ملی از خطوط تولید حذف می‌شود. با این حساب ضروری است زامیاد از همین حالا به فکر جایگزین این محصول باشد. ساخت یک محصول با قطعات مشترک و مشابه نیسان وانت می‌تواند راه حلی موثر باشد به شرطی که منابع مالی با قیمت مناسب برای توسعه فعالیت‌های مهندسی آن وجود داشته باشد. همچنین رفع نقاط ضعف نیسان باید در دستور کار زامیاد قرار بگیرد تا بتواند محصول خود را حفظ کند. توجه شود که این محصول می‌تواند بازار صادراتی خوبی هم داشته باشد. صادرات این محصول به کشورهای غیر‌پیشرفته میسر است و با توجه به قابلیت‌هایی که در باربری دارد، می‌توان محبوبیت خوبی در بسیاری از این بازارها برای آن متصور شد.
قطعاً اظهارات اخیر وزیر نفت را در مورد نیسان وانت و لزوم حذف این محصول شنیده‌اید. به نظر شما دلیل حمله اخیر وزیر نفت به نیسان چه بود؟ آیا مصرف سوخت نیسان، آن‌طور که وزیر می‌گوید، بیش از حد بالاست؟
نیسان با موتور بنزینی مصرف بالایی دارد. این در حالی است که خودروهای تجاری با این سطح قابلیت حمل بار را با موتورهای دیزل می‌سازند. موتورهای دیزل گشتاور بالاتر در دور پایین و مصرف سوخت بسیار پایین‌تری از موتورهای بنزینی دارند. در نتیجه خودروهای تجاری سنگین و سبک عموماً دیزل هستند تا مصرف سوختی معقول داشته باشند. هرچند نیسان دیزلی هم عرضه شده، ولی نمونه بنزینی آن محبوب‌تر است. مصرف بالای سوخت این محصول با توجه به یارانه‌ای بودن سوخت، طبعاً شکایت وزیر را به دنبال خواهد داشت. اما باید توجه کرد عدم استقبال از خودروهای دیزل تا حد زیادی به عملکرد وزارت نفت بازمی‌گردد. در واقع در تمامی سال‌های گذشته وزارت نفت نیز از عرضه محصول به‌روز عاجز بود و هم‌اکنون سوخت دیزلی که در کشور توزیع می‌شود سوخت باکیفیتی به حساب نمی‌آید. از همین رو موتورهای دیزلی با مشکلات زیادی مواجه هستند و مراجعه به تعمیرگاه در آنها نسبتاً زیاد است. این برای راننده خودرو تجاری به معنی زمان در دسترس کمتر و طبعاً درآمد کمتر و هزینه بالاتر است، بنابراین در انتخاب محصول، بیشتر به سمت خودرو بنزینی سوق داده می‌شود، چون مشکلات آن به مراتب کمتر است. در
واقع حساسیت موتورهای با فناوری قدیمی، به کیفیت سوخت، بسیار کمتر از موتورهای دیزلی بوده و به همین دلیل، کیفیت پایین سوخت، خود عامل مهمی در مصرف بالای بنزین توسط این خودروهاست.
آیا می‌توان این خودرو را در آلودگی هوا که این روزها به بحرانی برای خود تبدیل شده است، مقصر دانست؟
هیچ محصولی به تنهایی مقصر آلودگی هوا نیست. خودروهای فرسوده به مراتب نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کنند. اصولاً مقصر اصلی آلودگی هوا، قدرت خرید پایین مشتریانی است که نمی‌توانند خودروهای فرسوده خود را نوسازی کنند. نیسان مانند تمام خودروهای تولید داخل، پروسه‌های ارتقای استانداردهای آلودگی را طی کرده و موفق به کسب استاندارد یورو4 شده است، در غیر این صورت مجوز شماره‌گذاری آن لغو می‌شد. در نتیجه نیسان هرچند میزان بیشتری گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند ولی آلوده‌تر از یک خودرو قدیمی نیست. توجه کنید که میزان آلایندگی خودروهای با عمر بین 15 تا 25 سال بعضاً بیش از 100 برابر خودروهای نو است، یعنی نوسازی خودروهای فرسوده که در کشور تردد می‌کنند، منجر به کاهش آلودگی می‌شود. البته به هر صورت مصرف بالای سوخت یک وانت سنگین بنزینی جرم آلاینده بیشتری وارد هوا می‌کند.
در صورت حذف وانت نیسان، کدام خودروها می‌توانند جایگزین آن شوند؟
تقریباً جایگزینی برای آن در داخل وجود ندارد. جایگزین‌های خارجی هم یا گران هستند یا توان حمل بار در سطح نیسان را ندارند. نزدیک‌ترین خودرویی که توانایی حمل بار مشابه را داشته باشد کامیونت‌های ایسوزو هستند که قیمتی بیش از دو برابر دارند. رقبای چینی که توسط بخش خصوصی و حتی خود سایپا به بازار عرضه شده‌اند هم توانایی رقابت با نیسان را در ظرفیت حمل بار ندارند. لذا واقعیت این است که هنوز جایگزینی با توان فنی مشابه و قیمت اقتصادی برای نیسان وانت موجود نیست. در صورت حذف این خودرو بخشی از مشتریان به وانت‌های سبک‌تر مانند وانت مزدا یا آریسان روی می‌آورند، ولی عمده مشتریان محصولی برای خرید ندارند.
نیسان در دوره‌ای با تغییر چهره مواجه شد، اما این موضوع روی فروش آن اثر منفی گذاشت؛ چرا؟
بازار خودرو تجاری بسیار سنتی است. بعضاً حتی رنگ هم در فروش تاثیر دارد. مثلاً نیسان سفید ممکن است فروش نرود. این مشکل در سایر محصولات قدیمی هم دیده می‌شود. مشتریان این خودروها بسیار محافظه‌کار هستند و هیچ تغییری برای آنها جذابیت ندارد. البته نیسان در گذر زمان تغییرات فنی زیادی کرده است و تلاش شده تا حد ممکن با استانداردهای ملی مطابقت داشته باشد، ولی شکل ظاهری آن برای مشتری مطلوب است. این پدیده تنها مختص ایران نیست، فولکس بیتل سال‌ها در نقاط مختلف دنیا مانند مکزیک با همان قیافه و اتاق تولید شد. در این مورد حتی فولکس نهایتاً اقدام به طراحی محصولی مشابه محصول قدیمی کرد که هم‌اکنون در بازارهای مختلف آن را عرضه می‌کند.
آیا ممکن است با تغییر طراحی و استانداردها، از نیسان خودرو بهتر و ایمن‌تری ساخت؟
می‌شود مشکلات ایمنی نیسان را حل کرد. واقعیت این است که این محصول را می‌توان به‌روز و مشکلات آن را حل کرد. وانت‌نیسان خودرویی با شاسی خاص است و ساخت هر وانت جدید با این مدل شاسی و با مشخصات فنی یکسان، محصولی بسیار مشابه خواهد شد. عمده تفاوت‌ها در بدنه و اتاق آن خواهد بود که می‌توان مشکلات مربوطه‌اش را حل کرد. توجه کنید که ایمنی نیسان در تصادفات چندان پایین نیست و معمولاً آسیب به خودروهایی که با نیسان برخورد کنند، به مراتب بیشتر از آسیب وارده به خود این وانت است. ولی به هر صورت اگر مغایرت و عدم تطبیقی در استانداردهای نیسان وجود داشته باشد می‌توان آن را با صرف هزینه مهندسی حل کرد.
نیسان به جز ایران در بازار دیگری هم عرضه شد؟ آیا اصلاً پروژه موفقی برای شرکت نیسان بود؟
این نسل با نام «جونیور» در سال 1970 توسط نیسان عرضه شد و محصولی بسیار موفق بود، به نحوی که بیش از 12 سال روی خط تولید نیسان قرار داشت. این خودرو در بسیاری از کشورها عرضه شد و محصولی موفق و مطمئن بود. نیسان جونیور که نسل‌های اولیه آن هم نماد قدرت بود کلاً پروژه‌ای موفق برای نیسان به حساب می‌آید. هرچند مدل جونیور از سال 1982 دیگر تولید نشد ولی روح حاکم بر وانت‌های نیسان، همان استحکام بالا، هزینه نگهداری و راهبری پایین، قیمت مناسب است که تا به امروز در همه محصولات نیسان حفظ شده است.
دیدگاه تان را بنویسید