بحران معدن

کاهش شدید قیمت و وجود اضافه عرضه در بازار کالاهایی مانند مس، آلومینیوم، طلا و نفت‌، کارشناسان را نسبت به وضعیت و سلامت اقتصاد جهانی بدبین کرده است. شاخص CRB که به شاخص قیمت کالاهای اساسی نیز مشهور است در حال حاضر در پایین‌ترین سطح از نوامبر 2009 به بعد به سر می‌برد. شاخص کالای بلومبرگ نیز به کمترین میزان از سال 2002 به بعد رسیده است. تنها در هفته سوم ماه جولای، نه‌تنها نفت دوباره به سطح قیمت 50 دلار به ازای هر بشکه رسید‌، که قیمت طلا نیز‌، کمترین رقم در پنج سال گذشته را تجربه کرد و هر اونس آن 1100 دلار در بازارهای جهانی مبادله شد. قیمت سهام معادن نیز در بازارهای بین‌المللی تنها طی یک ماه گذشته بین 20 تا 25 درصد کاهش ارزش را تجربه کرده است‌. اما علت این وضعیت چیست؟ آیا نشانه‌ای از بیماری اقتصاد جهانی است‌؟ اولین و مهم‌ترین علت طبیعتاً کاهش تقاضای جهانی است‌. کاهش رشد اقتصادی چین‌، که در سال‌های گذشته و در اوج رشد به قولی بازار کالاهای خام جهان را جارو می‌کرد‌، باعث کاهش شدید تقاضای مواد اولیه در سطح جهان شده است. علاوه بر چین‌، رشد اقتصادی برزیل و روسیه نیز کاهش یافته و اروپا نیز روند بهبودی را که انتظار می‌رفت طی نمی‌کند‌. در مجموع می‌توان گفت رشد اقتصادی جهان و به دنبال آن تقاضا برای مواد اولیه کاهش یافته است. این وضعیت را افزایش عرضه تشدید کرده است. در سال‌های گذشته صاحبان معادن و صنایع استخراجی و سایر سرمایه‌گذارانی که شاهد رشد روزافزون تقاضای چین و سایر اقتصادهای نوظهور بودند‌، سرمایه‌گذاری‌های کلانی را در زمینه افزایش عرضه انجام دادند‌. سرمایه‌گذاری که حالا به بار نشسته اما دیگر بازار توانایی جذب این افزایش عرضه را ندارد. وضعیتی مشابه نیز در مورد بازار نفت و تولید‌کنندگان شیل آمریکای شمالی برقرار است. افزایش ارزش دلار در برابر سایر ارزهای رقیب مثل یورو و ین نیز اوضاع را برای محصولاتی که تقریباً همگی به دلار قیمت‌گذاری شده‌اند‌، بدتر کرده است. خرید این دسته از محصولات برای تولیدکنندگانی که ین و یورو دارند و باید با تبدیل آنها به دلار خرید خود را انجام دهند‌، گران‌تر از حدی شده که به صرفه باشد. این وضعیت بیشتر از همه به ضرر کشورهایی بوده که اکثر صادرات آنها مواد خام معدنی است‌. برزیل بخش عمده‌ای از درآمد صادرات خود را از دست داده و بخش معدن استرالیا نیز سعی دارد وارد رکود نشود‌. رکودی که در صورت وقوع در 24 سال گذشته بی‌سابقه خواهد بود. البته تبعات این موضوع تنها گریبانگیر بخش معدن یا تولیدکنندگان نفت خام نخواهد بود.