خوشا به حالت ای روستایی

ظرف تنها 13 ماه، نرخ تورم میانگین در مناطق روستایی ایران از 42 درصد (در شهریورماه پارسال) به 9/18 درصد (در مهرماه امسال) کاهش یافت و پس از مدت‌ها از نرخ تورم در مناطق شهری پایین‌تر آمد. در همین بازه زمانی نرخ تورم میانگین در مناطق شهری ایران از نقطه اوج 2/36‌درصدی خود به 1/19 درصد رسید. با اینکه اغلب مولفه‌های اقتصاد ایران در ماه‌های گذشته برای شهرها و روستاهای کشور به‌طور یکسان تغییر کرده، چرا نرخ تورم در مناطق شهری ایران شش درصد بیشتر افت نشان می‌دهد؟ پاسخ را احتمالاً باید در تفاوت ارزش پایه (ضریب) کالاهای مختلف در سبد محاسباتی مرکز آمار ایران برای این دو نوع تورم جست‌وجو کرد. در محاسبه نرخ تورم روستایی، خوراکی‌ها سهمی نزدیک به 40 درصد از کل سبد را دربر می‌گیرند، اما در شهرها این سهم به حدود 25 درصد محدود می‌شود. بنابراین کاهش قیمت مواد غذایی اثر کاهشی بیشتری بر شاخص تورم روستایی می‌گذارد. ضمن اینکه کاهش تورم خوراکی‌ها در بازه زمانی مورد اشاره در روستاها شدیدتر از شهرها بوده است. نرخ تورم «نقطه‌به‌نقطه» مواد غذایی در مهرماه امسال در روستاها تنها 2/6 درصد بود، در حالی که این نرخ در شهرها به 5/9 درصد رسید. البته در مورد مواد غذایی مختلف، میزان تغییرات قیمت متفاوت بود. در مقایسه مهرماه امسال با ماه مشابه سال گذشته، کمترین رشد قیمت در زیرگروه «میوه و خشکبار» به ثبت رسید که شاخص آن تنها 5/2 درصد بالاتر از یک سال قبل قرار گرفت. «روغن‌ها و چربی‌ها» با رشد 4/3درصدی و «گوشت قرمز و سفید و فرآورده‌های آنها» با رشد 9/3درصدی دیگر گروه‌هایی بودند که در مناطق روستایی ایران با کمترین افزایش قیمت روبه‌رو شدند. از سوی دیگر، گروه‌های «محصولات خوراکی طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر»، «شیر، پنیر، و تخم‌مرغ» و «نان و غلات» بیشترین افزایش قیمت را در این بازه زمانی متحمل شدند و به ترتیب 8/11 درصد، 7/11 درصد و 5/9 درصد رشد شاخص را به ثبت رساندند. مطالعه جزییات آمار نرخ تورم مناطق روستایی ایران همچنین نشان می‌دهد این شاخص در بخش «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با رشدی 4/20درصدی در 12 ماه منتهی به مهرماه 93 مواجه شده و در مقایسه با ماه مشابه سال قبل نیز 6/16 درصد رشد را به ثبت رسانده است. در میان زیربخش‌های این شاخص، بیشترین رشد به گروه «حمل‌ونقل» و «آب، برق و سوخت» اختصاص دارد که نسبت به مهرماه پارسال به ترتیب 7/24 درصد و 23 درصد افزایش را نشان می‌دهند. این رشد عمدتاً تحت تاثیر اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها به وقوع پیوسته است. در مقابل شاخص گروه «ارتباطات» تنها 6/6 درصد بالاتر از مهرماه پارسال قرار گرفته و گروه «مبلمان و لوازم‌خانگی و نگهداری معمول آنها» نیز 5/9 درصد رشد هزینه را متحمل شده است. با اینکه حسن روحانی و دولت او بر‌خلاف اسلاف خود با شعار حمایت از مستضعفان و ایجاد عدالت اجتماعی بر سرکار نیامدند، به نظر می‌رسد حداقل از حیث تغییرات قیمت کالاها و خدمات، طی یک ‌سال ‌و نیم گذشته از عمر این دولت، اوضاع روستاییان و طبقات فرودست جامعه ایران بهتر از شهرنشینان باشد. چراکه شتاب رشد تورم در روستاها، بیش از شهرها کند شده و حتی در ماه‌های اخیر که تورم نقطه‌به‌نقطه شهری رو به تثبیت رفته، روند نزولی این شاخص در روستاها هنوز ادامه دارد. (نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه شهری از خردادماه امسال در محدوده 2/14 تا 8/14 درصد در نوسان بوده، اما این شاخص در روستاها طی همین مدت نزدیک به دو درصد پایین‌تر آمده است.) آیا روستانشینان می‌توانند امیدوار باشند که دولت روحانی، منافع آنها را -اگرنه بیشتر از شهرنشینان، دست‌کم به‌اندازه آنها- نمایندگی کند؟