ناتوی اقتصادی

اتحادیه اروپا و ایالات متحده به زودی مذاکرات خود پیرامون تشکیل بزرگ‌ترین منطقه آزاد تجاری را آغاز خواهند کرد. صاحب‌نظران آلمانی اعتقاد دارند این کار برای کمک به شکل‌گیری سیاست جهانی و مقابله با چالش ظهور چین ضروری است. اتحادیه اروپا و آمریکا روی هم رفته نیمی از برون‌داد اقتصادی جهان را تولید می‌کنند و 30 درصد تجارت جهانی را در اختیار دارند. آنها 8/2 تریلیون یورو را در دو سوی اقیانوس اطلس به صورت مستقیم سرمایه‌گذاری کرده‌اند و هر روز کالاها و خدماتی با ارزش دو میلیارد دلار در عرض اقیانوس مبادله می‌شوند. باراک اوباما و آنگلا مرکل، هر دو عقیده دارند که با ایجاد تحرک اقتصادی در آمریکا و اروپا این ارقام می‌توانند افزایش یابند. فیلیپ راسلر وزیر اقتصاد آلمان می‌گوید توافقنامه تشکیل منطقه آزاد تجاری باعث تحریک اقتصاد، سرمایه‌گذاری و خلق شغل در دو سوی اقیانوس اطلس می‌شود. رئیس کمیسیون اروپا نیز اعتقاد دارد تشکیل چنین منطقه‌ای هیچ هزینه‌ای در بر نخواهد داشت.

آمریکا و اتحادیه اروپا با کمک هم تلاش می‌کنند اقتصاد و وضعیت اشتغال خود را بهبود بخشند و جبهه متحدی در مقابل قدرت اقتصادی فزاینده چین ایجاد کنند. موانع زیادی بر سر راه تشکیل این «ناتوی اقتصادی» وجود دارد. نگرانی‌ها بیشتر در بخش کشاورزی و مواد غذایی دیده می‌شود. اروپاییان از مرغ و گوشت قرمز هورمونی و محصولات کشاورزی دستکاری‌شده ناراضی هستند و آمریکا به مقررات بسیار شدید اتحادیه اروپا روی خوش نشان نمی‌دهد. هر دو طرف پذیرفته‌اند تا با هدف حذف موانع بر سر راه جریان کالا و خدمات و تشکیل بزرگ‌ترین منطقه آزاد تجاری جهان وارد مذاکره شوند. این صحبت‌ها در حاشیه اجلاس آینده گروه هشت در بریتانیا و در 18 ژوئن آغاز می‌شوند. در ابتدا واشنگتن علاقه‌ای نشان نداد اما صدر اعظم آلمان با یک تماس تلفنی قبل از سخنرانی اوباما در کنگره، موضوع را حل کرد. دیوید کامرون نخست‌وزیر محافظه‌کار بریتانیا هم برای این توافقنامه تلاش می‌کند. این توافقنامه تجاری از مرزهای تبادل کالا و خدمات فراتر می‌رود و مذاکراتی در مورد دستیابی به مقررات و استانداردهای مشترک در مورد امنیت محصولات و رعایت حق مالکیت معنوی را در برخواهد داشت. یک نمونه مشخص معیارهای امنیت اتومبیل‌هاست که شرکتی مانند آئودی را ملزم می‌کند نمونه‌های جدید و متفاوتی از محصولات خود را برای عرضه به بازار آمریکا تولید کند. این پروژه بسیار جاه‌طلبانه است و از آن به عنوان «ناتوی اقتصادی» یاد می‌شود. این نامگذاری چندان هم بی‌مورد نیست. زمانی اتحاد نظامی ناتو به منظور محافظت در مقابل تهدید شوروی سابق تشکیل شد. نظریه تشکیل اتحادیه اقتصادی هم هواداران زیادی دارد چرا که کشورهای صنعتی قدیمی از آن واهمه دارند که از قدرت اقتصادی چین عقب بیفتند. این حقیقت که مذاکرات قرار است برگزار شوند، خود موفقیتی برای خانم آنگلا مرکل است که توانست به رغم مخالفت اولیه آمریکا با سال‌ها تلاش آن را به مقصود برساند. ناتوی اقتصادی یک ماجراجویی بزرگ است. اقتصادهای آمریکا و اتحادیه اروپا از مدت‌ها قبل به هم گره خورده‌اند و حتی رفع برخی موانع کنونی می‌تواند رشد اقتصادی را سالانه 5/1 درصد افزایش دهد. تنها مشکل آن است که رفع این موانع مخالفت هزاران گروه ذی‌نفع را در بر دارد و سرمایه زیادی را می‌طلبد. علاوه بر آن اروپاییان هم باید به نوعی انسجام برسند. در لندن و برلین سیاستمداران به سمت بازار آزاد گرایش دارند در حالی که مقامات پاریس به محافظت شدید از صنایع خود علاقه نشان می‌دهند.

صرف نظر از اینکه نتایج مذاکرات چه باشد، صرف برگزاری آنها برای اروپا مفید است.

اتحادیه اروپا سمت و سویی آینده‌نگر در پیش گرفته است که باعث می‌شود مشکلات کنونی کم‌رنگ‌تر شوند. توافق ایجاد منطقه آزاد تجاری بین اروپا و آمریکا می‌تواند درهای این قاره را بگشاید و اعتماد بین مردم دو سوی اقیانوس را بیشتر کند. علاوه بر این، چنین توافقنامه‌ای می‌تواند معیارهایی را برای بقیه جهان فراهم کند. تشکیل منطقه آزاد تجاری می‌تواند ارزان‌ترین بسته محرک اقتصادی باشد.

بازار مشترک پیام سیاسی قدرتمندی در خود دارد: غرب مصمم است با قدرت بیشتری در مقابل چالش‌های نوظهور بخش‌های دیگر جهان قرار گیرد. این کار با تضعیف قدرت رهبری آمریکا در حال حاضر ضرورت بیشتری پیدا می‌کند. اوباما در سخنرانی خود اعلام کرد فقط پس از آنکه بنیان‌های اقتصادی کشور سلامت خود را بازیابند آمریکا می‌تواند به نقش رهبری جهان فکر کند. نزدیکی بیشتر جهان غرب می‌تواند به تعیین سیاست جهانی کمک کند. با توجه به منافع اقتصادی و سیاسی این منطقه آزاد، نباید اجازه داد جزییات کم‌اهمیت مانع تشکیل آن شوند.