رهبران ایران نگران کاهش جمعیت

یک روحانی برجسته در برنامه‌ای در یک شبکه تلویزیونی، در حالی که از بینندگان تقاضا می‌کرد حداقل پنج فرزند داشته باشند تا مانند بستگان درجه یک پیامبر اسلام باشند (پیامبر، دخترش فاطمه، پسرعمو و دامادش علی، و دو نوه‌اش حسن و حسین که همگی با نام «آل عبا» شناخته می‌شوند) اظهار کرد «همین امشب خود را از شر فرهنگ شوم داشتن یک یا دو بچه رهایی بخشید». اما ایده‌آل این است که هدف‌تان داشتن 12 فرزند باشد، که تعداد امامان مذهب غالب در ایران یعنی تشیع است. او اصرار می‌ورزد که «کمتر از پنج فرزند قابل‌قبول نیست». از روحانیون گرفته تا وزرای بهداشت جمهوری اسلامی در حال تغییر لحن خود درباره تنظیم خانواده هستند. در سال 2012 نرخ رشد در حال کاهش جمعیت در ایران، رهبر ایران آیت‌الله علی‌ خامنه‌ای را بر آن داشت تا به مخالفت با این سیاست‌ها برخیزد که نخست در اواخر دهه 80 میلادی بعد از جنگ هشت‌ساله با عراق پیگیری شدند و نرخ رشد جمعیت ایران را طی سه دهه تا یک‌سوم کاهش دادند. آقای خامنه‌ای گفت: «یکی از اشتباهاتی که در دهه 90 مرتکب شدیم کنترل جمعیت بود.» او اعتراف کرد: «مقامات دولت در این مورد اشتباه کردند و من نیز سهمی در آن داشتم. باشد که پروردگار همه ما را ببخشاید.» شعارهای قافیه‌دار مربوط به بهداشت عمومی که برای تمجید از «فرزند کمتر، زندگی بهتر» به کار می‌رفتند، اخیراً پاک شده‌اند. در عوض، بیلبوردها خانواده‌های بزرگ و شاد را در مقابل خانواده‌های کوچک و غمگین به تصویر می‌کشند. بودجه‌های مربوط به روش‌های پیشگیری یارانه‌ای و تنظیم خانواده قطع شده‌اند؛ مرخصی زایمان برای مادر و پدر، که از قبل هم سخاوتمندانه بود، افزایش یافته‌اند. مجلس طرحی را تهیه کرده است که هدفش افزایش نرخ رشد جمعیت ایران است. اگر این طرح به قانون تبدیل شود، با عمل‌های وازکتومی و توبکتومی، که تا دو سال قبل رایگان بودند، مانند سقط‌جنین برخورد خواهد شد، و مجازات آنها تا پنج سال حبس و پرداخت دیه، یا خون‌بها، خواهد بود. اما دولت کمتر از آنچه به نظر می‌رسد در این مورد اختیار و قدرت دارد. از زمان انقلاب سال 1979، تحصیلات ایرانی‌ها، به خصوص زنان، بسیار بهتر شده است و به طور کلی آنها علاقه کمتری به داشتن خانواده‌های بزرگ دارند. به علاوه، ممکن است نهاد ازدواج درخشش خود را از دست داده باشد. طبق بیانات مقامات رسمی نرخ طلاق به میزان 4/3 درصد در سال در حال افزایش است. محافظه‌کاران در دولت «جنگ فرهنگی» را ملامت می‌کنند؛ و می‌گویند ارزش‌های خودخواهانه و فردگرایانه غربی دارد جوانان ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با توجه به آنکه رهبر با تنظیم خانواده مخالف است، بحث عمومی در مورد این مساله به ندرت شکل می‌گیرد ولی تمام ایرانی‌ها مشتاق به معکوس کردن روند نرخ رشد جمعیت نیستند. هنگامی که مجلس طرح «حداکثر تعداد فرزند» را بررسی می‌کرد، مهرداد لاهوتی، یک عضو مخالف، اشاره کرد که در این طرح عمق کسادی اقتصاد ایران در نظر گرفته نشده است. او گفت «نمی‌توانید انتظار داشته باشید با چنین مشکلات اقتصادی جمعیت افزایش پیدا کند.» پزشکی در پایتخت ایران، تهران، می‌گوید: «دولت نگران است پیر شدن جمعیت برای کشور بد باشد اما جمعیت جوانِ بدون شغل هم خود مشکل بزرگی است.»