خط و نشان برای مدرن‌ها

«اپلیکیشن دیوار را خراب می‌کنم» شاید در سال‌های اخیر این تندترین جمله‌ای باشد که یک مقام در بازار سنتی کشور علیه یک استارت‌آپ ایرانی گفته است. اگرچه این اولین باری نیست که کسب‌وکارهای آنلاین توسط اتحادیه‌ها و انجمن‌های صنفی و... تهدید می‌شوند. اما این روزها شاهدیم که تهدیدات و اعتراضات اصناف سنتی و اتحادیه‌ها در برابر کسب‌وکارهای آنلاین در بازارمان بیش از گذشته افزایش یافته است. رشد کسب‌وکارهای آنلاین و فراگیر شدن آنها در بین جامعه ایرانی باعث شده تا این روزها نام اپلیکیشن‌هایی چون دیجی کالا، اسنپ، زودفود، بامیلو و... بر سر زبان‌ها بیفتد. در مقابل نیز هرچه این استارت‌آپ‌ها در بین عموم جامعه محبوب می‌شوند به همان میزان نیز نگرانی‌های صاحبان کسب‌وکارهای سنتی از آینده فعالیتشان افزایش می‌یابد. به همین خاطر حسام عقبایی رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور در هفته گذشته درگفت‌وگویی به شدت یکی از استارت‌آپ‌های معروف در حوزه خرید و فروش کالا را به باد انتقاد می‌گیرد و می‌گوید: «من به واسطه دفاع از صنف خودم، اپلیکیشن دیوار را خراب می‌کنم، چون این سایت و سایت‌های غیرتخصصی املاک، مشاورین املاک را حذف کرده‌اند.» ظاهراً فراگیری استارت‌آپ دیوار باعث شد تا دیگر مردم خود را بی‌نیاز از مراجعه به بنگاه‌های املاک بدانند و به شکلی واسطه را در معاملات املاک حذف کنند. البته این تهدیدات تنها منحصر به یک استارت‌آپ نیست. به تازگی اتحادیه مؤسسات توریستی و اتومبیل کرایه نیز اپلیکیشن‌های سفارش آنلاین تاکسی‌ چون اسنپ و تپسی را مورد انتقاد قرار داد. قاسم قربانی‌خواه نبود نظارت بر ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی را علت اصلی اعتراضش عنوان کرده و گفته است که به همین سبب اتحادیه در تلاش است این نوع ارائه‌دهندگان آنلاین را تحت پوشش خود درآورد. البته او به مردم هشدار داد از این سرویس‌ها استفاده نکنند و درصورت بروز هر اتفاقی هیچ مسوولی پاسخگو نیست. پیش از این نیز شاهد واکنش‌هایی از سوی اتحادیه‌های اصناف به استارت‌آپ‌هایی چون دیجی کالا در حوزه فروشگاهای اینترنتی و برخورد نهاد نظارتی در حوزه پرداخت الکترونیکی با استارت‌آپ‌های فین‌تک که در حوزه موسسات مالی و بانکداری فعالیت می‌کنند، بودیم. به نظر می‌رسد در ایران در ماه‌های اخیر رشد سریع کسب‌وکارهای آنلاین باعث به خطر افتادن منافع گروه‌هایی در بازار سنتی شده است و به همین علت آنها به مقابله با کسب‌وکارهای اینترنتی برخاسته‌اند و خواستار توقف فعالیت‌های این مدل کسب‌وکار شده‌اند. البته این مسائل فقط در ایران اتفاق نیفتاده است. در دنیا به ویژه در برخی کشورهای اروپایی حتی شاهد توقف فعالیت برخی استارت‌آپ‌های بزرگ بوده‌ایم. شرکت تاکسی‌یابی اوبر یکی از همین استارت‌آپ‌هاست که سال‌هاست با دعواهای حقوقی مختلفی از سوی اتحادیه آژانس‌ها و تاکسی‌ها روبه‌رو است. به هر شکل افزایش اعتراضات در این عرصه گویای این حقیقت است که کسب‌وکارهای آفلاین یا سنتی حل مساله را در پاک کردن صورت مساله می‌بینند و تنها راه چاره را در برخورد سلبی جست‌وجو می‌کنند. اما جای سؤال دارد چرا کسب‌وکارهای سنتی به جای پیشرفت امکانات و قابلیت‌های خود، به فکر ازبین بردن استارت‌آپ‌ها هستند؟ این موضوعی است که در پرونده پیش رو مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه شرح آن را می‌خوانید.