تاریخ انتشار:
گفت‌وگو با حجت‌الاسلام صدیقی
منابع اقتصادی ما کتاب خمس و زکات است
حجت‌الاسلام‌والمسلمین کاظم صدیقی، روحانی خوش‌صحبت و دور از جنجال و حاشیه‌های سیاسی که در آخرین نماز جمعه، گریزی هم به مسائل اقتصادی زد و با اشاره به گذشت یک سال از روی کار آمدن دولت جدید، گفت: «ما چشم به راه عمل به سفارش‌های مقام معظم رهبری و تحقق وعده‌های دولت هستیم.
حدود ساعت 8:30 شب بود که بعد از پیگیری مداوم برای شنیدن دیدگاه‌های اقتصادی خطیب نماز جمعه تهران که بیشتر اهل اخلاق است تا سیاست و اقتصاد، به نتیجه رسید: حجت‌الاسلام‌والمسلمین کاظم صدیقی، روحانی خوش‌صحبت و دور از جنجال و حاشیه‌های سیاسی که در آخرین نماز جمعه، گریزی هم به مسائل اقتصادی زد و با اشاره به گذشت یک سال از روی کار آمدن دولت جدید، گفت: «ما چشم به راه عمل به سفارش‌های مقام معظم رهبری و تحقق وعده‌های دولت هستیم.» طراحی سوال و هماهنگی برای پرسیدن سوال‌های اقتصادی از یک روحانی اهل موعظه‌های اخلاقی و دینی، متفاوت‌تر از آن است که بتوان طی چند خط شرح داد؛ چنان که مسیر نسبتاً طولانی دفتر نشریه در خیابان قائم‌مقام فراهانی تا مسجد جامع ازگل، بیشتر صرف اندیشیدن به همین تفاوت شد. در عبور از خیابان‌های اغلب تنگ و باریک محله ازگل تا رسیدن به مسجد جامع، امید به انجام گفت‌وگویی جامع با یک چهره دینی فارغ از هیاهوی سیاست هر لحظه پررنگ‌تر می‌شد؛ تا آنکه ملاقات با تیم همراه حجت‌الاسلام صدیقی به کلی آن امید را نقش بر آب کرد. ماجرای تکراری هماهنگی‌ها دوباره همه چیز را پیچیده کرده بود؛ و البته اطاله کلام و
گفتن آنچه گذشت قطعاً هدف خواننده این سطور نیست. در نهایت همه‌چیز ختم به خیر شد و حدود ساعت 10:15 شب، وارد دفتر شدیم. حجت‌الاسلام و المسلمین صدیقی با وجود ضیق زمان و مشکلات هماهنگی، با گشاده‌رویی و خوش‌اخلاقی پذیرای ما شد و البته نباید از همکاری و پیگیری دوستان و آشنایانی گذشت که اگر نبودند شاید این مصاحبه سر نمی‌گرفت. با خطیب نماز جمعه تهران، درباره اقتصاد اسلامی، اقتصاد مقاومتی و وضعیت اقتصادی این روزها سخن گفتیم و شنیدیم که در ادامه می‌آید
یکی از رویکردهای محوری در اقتصاد مقاومتی که سیاست‌های آن توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد، توجه به درون‌زا و برون‌گرا بودن آن است. بسیاری از مسائل اقتصاد مقاومتی، برای تبیین نیازمند مفاهیمی هستند که در اقتصاد متعارف خیلی با آن سروکار نداریم. به عنوان نخستین سوال ارزیابی کلی شما از وضعیت علم اقتصاد در فضای آکادمیک چیست؟
علوم انسانی کلاً در اقتصاد، سیاست، روانشناسی و جامعه‌شناسی، سوغات غرب هستند. به‌رغم پیشنهاد مکرر مقام معظم رهبری و بعضی شخصیت‌های دلسوز از جمله در شورای عالی انقلاب فرهنگی، بافت دانشگاه در اختیار کسانی بوده است که یا جرات آن را نداشته‌اند که وضعیت را تغییر دهند یا اینکه خدای‌نخواسته، تفکر آنها همان تفکر غربی است. لمس نمی‌کنند این راهی که غرب طی کرده است و ترکش‌های آن به ایران رسیده است، راهی است که تابه‌حال هیچ گرهی را باز نکرده و رونقی برای زندگی مردم ایجاد نکرده است.
خب اگر ما بپذیریم که ریشه‌های فکری و بنیادهای اندیشه در اقتصاد اسلامی مثل مفاهیم عدالت و مالکیت و ... وجود دارند، به هر حال این مفاهیم برای اجرایی شدن و تبدیل شدن به یک نظام اقتصادی نیازمند کتاب‌های مرجع هستند. این در حالی است که تقریباً کمتر مرجع قابل اتکا و بزرگی در این زمینه وجود دارد و درست در نقطه مقابل، ما از زمان آدام اسمیت تاکنون با انبوه کتاب‌های مرجع مواجه بوده‌ایم که چارچوب نظام‌های اقتصادی غربی را تشکیل داده‌اند. ارزیابی شما از این ماجرا چیست؟ چرا علما در مسائل اقتصادی از این دست آنچنان که باید ورود پیدا نکرده‌اند؟
ما کارهای نشده فراوان داریم. یکی از آنها هم همین است که شما اشاره کردید. در حوزه‌های علمیه، کارهایی شروع شده است. ولی برای اقتصاد، مدیریت، سیاست و موارد دیگر، این بینش اسلامی باید از حوزه‌ها به دانشگاه بیاید. لذا مساله کتاب، نوشته و درس خارج تخصصی برای هر کدام از اینها ضروری است. منابع ما غنی است. ما برای اقتصاد، کتاب‌های خمس و زکات، وسائل‌الشیعه و کتاب مکاسب را داریم. علمای گذشته، مسائل بسیار پیچیده‌ای را مطرح کرده‌اند. منتها چون حکومت نبوده است، در چارچوب‌های عملی، برای آن شکل مطرح نکرده‌اند. اما مطالب کلی به گونه‌ای است که برای هر زمانی می‌توان مطابق با آن کلیات، مطلب استخراج کرد و ارائه کرد. الان در حوزه، موسساتی مثل موسسه آقای مصباح‌یزدی و برخی جاهای دیگر کارهای خاصی در جهت تامین نیازهای روز انجام داده‌اند.
یک نکته‌ای که نبود مراجع و منابع دست اول به وجود می‌آورد، این است که متعاقباً کتاب‌های دانشگاهی و علم اقتصاد مربوطه نیز تدوین نمی‌شود. در نتیجه اگر قوانین و مقرراتی هم تدوین شود، ممکن است گفته شود که مطابق با معیارها نیست. مثلاً برخی معتقدند همین سود بانکی هم ایراد دارد، در مقابل برخی علما چون آیت‌الله موسوی‌بجنوردی هستند که در مصاحبه با «تجارت فردا» گفته بود سود بانکی اگر جبران تورم باشد، ایرادی ندارد.
نظرات اشخاص، برای نظام و مردم جایگاهی ندارد و به عنوان یک نظر فردی مطرح می‌شود. در سیستم ما، پارلمان قوانین اقتصادی را که برای رفع نیاز مردم لازم است و در واقع ریل حرکت دولت را تشکیل می‌دهد، تصویب می‌کند. بعد از مجلس، شورای نگهبان که یک نهاد قانونی معتبر قابل اعتماد دارای متخصصان حوزوی و غیرحوزوی است، ارزیابی می‌کند. کمیسیون‌های مجلس باید از تخصص‌های حوزه و غیر حوزه استفاده کنند. والا اگر حوزه آمد و تولیداتی هم داشت، ضمانت اجرایی ندارد. وقتی نظام ما پارلمانی است، اینها کار پارلمان است و در کنار آن شورای نگهبان تضمین مشروعیت و انطباق آن با قانون اساسی را بر عهده دارد.
اگر موافق باشید، وارد بحث نقش نماز جمعه در مسائل اقتصادی کشور شویم. به نظر شما تریبون نماز جمعه تا چه میزان در انتقال سیاست‌های اقتصادی به مردم موفق بوده است؟ آیا نماز جمعه اساساً نقش قابل‌توجهی در این حوزه داشته است؟
در واقع شما باید به ما بگویید که تریبون نماز جمعه چقدر نقش دارد یا ندارد. بازخورد حرف‌های ما در نماز جمعه را باید از زبان شما شنید و این سوالی نیست که شما پاسخ آن را از ما بشنوید. باید از مردم پرسید که این صحبت‌ها در نماز جمعه چقدر اثر دارد.
ما احساس می‌کنیم تریبون نماز جمعه بیشتر یک تریبون سیاسی و اجتماعی است، نه اقتصادی.
این دفعه من این موضوعات اقتصادی را مطرح کردم. قبلاً هم در زمان دولت دهم گاهی تذکراتی از عدم ثبات و وضعیت نگران‌کننده می‌دادم و صحبت می‌کردیم. این دفعه هم من مطرح کردم که بالاخره یک سال از عمر دولت گذشت. یک‌چهارم یک دولت گذشت. برای اقتصاد چه‌کار کردید؟ گفتیم این حق مردم است که بپرسند چه شده است.
فارغ از مساله عملکرد اقتصادی دولت، به نظر شما محور اقتصادی مهم دیگری هم هست که باید در تریبون نماز جمعه مطرح شود؟
بر روی اهتمام حضرت آقا در زمینه اقتصاد مقاومتی هم تاکید کردم. به هر حال سرنوشت کشور امروز با اقتصاد پیوند خورده است. ما در جنگ نظامی شکست نخوردیم. ولی اگر در جنگ اقتصادی همان آهنگ جنگ نظامی را نداشته باشیم، قطعاً شکست می‌خوریم. در جنگ نظامی، جنگ، مردمی شد که ما پیروز شدیم. اقتصاد را هم باید مردمی کنیم. این سخنان حضرت آقا در مورد اندیشه اقتصاد مقاومتی، صرفاً نظر شخصی ایشان نیست. ایشان مدت‌ها با کارشناسان نشستند و کار کردند و طرح پخته‌ای را با جزییات آن ارائه کردند. این راهی است که مسیر را نشان می‌دهد. چه عذری دارند که این مسیر را طی نمی‌کنند؟ متاسفانه من این همت را در نهادهای دولتی و اجرایی نمی‌بینم. تا به حال که هیچ همتی، اثر و حرکتی حتی برای شروع دیده نشده است.
البته یکسری کارها مثل تشکیل ستاد و مسائلی از این دست نیز صورت می‌گیرد.
اینها تماماً تشریفاتی است.
به نظر شما این بی‌توجهی و کارهای تشریفاتی به صورت کلی و همیشگی وجود داشته یا مختص بازه زمانی و دولت فعلی است؟
اجمالاً کسی یک برنامه‌ریزی اساسی برای اقتصاد نمی‌بیند. هرکسی به روزمرگی، می‌خواهد برای امروز کاری کند و بیلانی بدهد. اما مسیر یا نقشه‌راهی که همراه با مقدمه، در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت نشان دهد چه می‌خواهد بکند و به کجا می‌خواهد برسد، وجود ندارد. ما توقع داریم دولت، دولت تدبیر باشد؛ تدبیر یعنی اینکه نیازهای کشور را درست ارزیابی بکند و عوض حمله به گذشتگان، خودش یک راهی را ارائه بکند. و برای این جهت ما همچنان چشم‌به‌راهیم که یک‌قدمی برداشته شود و به مردم خیلی شفاف بگویند ما این برنامه را داریم. البته ما خیرخواه دولتیم. از طریق بعضی وزرا چیزهایی را که به ذهن‌مان می‌آمد پیغام دادیم.
از قدیم‌الایام رسم علما این بوده که از طریق دفتر و بیت به مراجعات مردم پاسخ می‌دادند. جنابعالی هم قطعاً از طریق مراجعات از وضعیت مردم ارزیابی دارید؛ اینکه وضعیت معیشت و بیکاری مردم به چه شکل است. ممنون می‌شویم این ارزیابی خود را در اختیار ما هم قرار دهید.
صحبت کردن در این خصوص، توضیح واضحات است. احساس مردم این است که همه چیز دارد گران می‌شود و افق روشنی هم نمی‌بینند که الان گران است و بعداً چه می‌شود. رکود که هست. اجناس هم گران‌تر از سابق است. وضعیت مسکن هم بدتر از سابق است. الان که قیمت بلیت قطار و وسایل نقلیه هم دارد بالا می‌رود.
حاج‌آقا در تریبون نماز جمعه تاکید بر همه این مسائل صورت نمی‌گیرد. مثلاً برخی مسائل سیاسی و فرهنگی بیشتر و برخی مسائل اقتصادی کمتر مورد اشاره قرار می‌گیرند. دلیل آن چیست؟
قرار نیست مردم را در نیازهایشان حساس‌تر بکنیم. این کشور باید اداره شود. اگر آدم مردم را تحریک کند و بترساند، نه رضای خدا در آن است و نه به نفع مردم است. باید دنبال راه اساسی گشت.
ولی به عنوان یک فرد عادی، بسیاری از مردم علاقه دارند مشکلات واقعی خود را از تریبون نماز جمعه و از زبان یک روحانی بشنوند. بهتر نیست این مسائل بیشتر منعکس شوند؟
پدری که بچه‌هایش را دوست دارد و مبتلا به فقر و بحران و اینهاست، نمی‌آید هی به بچه‌اش بگوید وضع ما خراب است و این‌جور مشکلاتی داریم. چون نمی‌خواهد بچه را دق‌کش کند. باید امروز و فردا کند ببیند چه راهی پیدا می‌کند تا وضع بهتر شود.
شاید بخشی از این مساله مربوط به سیاستگذاری باشد که توسط شورای سیاستگذاری ائمه جمعه صورت می‌گیرد و محوریت آن مسائل سیاسی و فرهنگی است. تا چه میزان امکان بازنگری در این سیاستگذاری‌ها و توجه به مسائل اقتصادی وجود دارد؟
پیشنهاد من این است که شما مسائل ضروری اقتصادی را به عنوان نظرات کارشناسی، به شورای سیاستگذاری ائمه جمعه منعکس کنید. چه‌بسا مفید هم واقع شود. در مورد شخص من هم هر پیشنهادی دارید، من گوش شنوا دارم. اگر پیشنهادی دارید بگویید، ما می‌شنویم.
به عنوان آخرین سوال، آیا خود شما اخبار اقتصادی را دنبال می‌کنید؟
اخبار اقتصادی من در حد اطلاعات روزمره است و البته سایت‌های خبری یا روزنامه‌ها را می‌بینم.
***
علوم انسانی کلاً در اقتصاد، سیاست، روانشناسی و جامعه‌شناسی، سوغات غرب هستند. به‌رغم پیشنهاد مکرر مقام معظم رهبری و بعضی شخصیت‌های دلسوز از جمله در شورای عالی انقلاب فرهنگی، بافت دانشگاه در اختیار کسانی بوده است که یا جرات آن را نداشته‌اند که وضعیت را تغییر دهند یا اینکه خدای‌نخواسته، تفکر آنها همان تفکر غربی است. لمس نمی‌کنند این راهی که غرب طی کرده است و ترکش‌های آن به ایران رسیده است، راهی است که تابه‌حال هیچ گرهی را باز نکرده و رونقی برای زندگی مردم ایجاد نکرده است.
خب اگر ما بپذیریم که ریشه‌های فکری و بنیادهای اندیشه در اقتصاد اسلامی مثل مفاهیم عدالت و مالکیت و ... وجود دارند، به هر حال این مفاهیم برای اجرایی شدن و تبدیل شدن به یک نظام اقتصادی نیازمند کتاب‌های مرجع هستند. این در حالی است که تقریباً کمتر مرجع قابل اتکا و بزرگی در این زمینه وجود دارد و درست در نقطه مقابل، ما از زمان آدام اسمیت تاکنون با انبوه کتاب‌های مرجع مواجه بوده‌ایم که چارچوب نظام‌های اقتصادی غربی را تشکیل داده‌اند. ارزیابی شما از این ماجرا چیست؟ چرا علما در مسائل اقتصادی از این دست آنچنان که باید ورود پیدا نکرده‌اند؟
ما کارهای نشده فراوان داریم. یکی از آنها هم همین است که شما اشاره کردید. در حوزه‌های علمیه، کارهایی شروع شده است. ولی برای اقتصاد، مدیریت، سیاست و موارد دیگر، این بینش اسلامی باید از حوزه‌ها به دانشگاه بیاید. لذا مساله کتاب، نوشته و درس خارج تخصصی برای هر کدام از اینها ضروری است. منابع ما غنی است. ما برای اقتصاد، کتاب‌های خمس و زکات، وسائل‌الشیعه و کتاب مکاسب را داریم. علمای گذشته، مسائل بسیار پیچیده‌ای را مطرح کرده‌اند. منتها چون حکومت نبوده است، در چارچوب‌های عملی، برای آن شکل مطرح نکرده‌اند. اما مطالب کلی به گونه‌ای است که برای هر زمانی می‌توان مطابق با آن کلیات، مطلب استخراج کرد و ارائه کرد. الان در حوزه، موسساتی مثل موسسه آقای مصباح‌یزدی و برخی جاهای دیگر کارهای خاصی در جهت تامین نیازهای روز انجام داده‌اند.
یک نکته‌ای که نبود مراجع و منابع دست اول به وجود می‌آورد، این است که متعاقباً کتاب‌های دانشگاهی و علم اقتصاد مربوطه نیز تدوین نمی‌شود. در نتیجه اگر قوانین و مقرراتی هم تدوین شود، ممکن است گفته شود که مطابق با معیارها نیست. مثلاً برخی معتقدند همین سود بانکی هم ایراد دارد، در مقابل برخی علما چون آیت‌الله موسوی‌بجنوردی هستند که در مصاحبه با «تجارت فردا» گفته بود سود بانکی اگر جبران تورم باشد، ایرادی ندارد.
نظرات اشخاص، برای نظام و مردم جایگاهی ندارد و به عنوان یک نظر فردی مطرح می‌شود. در سیستم ما، پارلمان قوانین اقتصادی را که برای رفع نیاز مردم لازم است و در واقع ریل حرکت دولت را تشکیل می‌دهد، تصویب می‌کند. بعد از مجلس، شورای نگهبان که یک نهاد قانونی معتبر قابل اعتماد دارای متخصصان حوزوی و غیرحوزوی است، ارزیابی می‌کند. کمیسیون‌های مجلس باید از تخصص‌های حوزه و غیر حوزه استفاده کنند. والا اگر حوزه آمد و تولیداتی هم داشت، ضمانت اجرایی ندارد. وقتی نظام ما پارلمانی است، اینها کار پارلمان است و در کنار آن شورای نگهبان تضمین مشروعیت و انطباق آن با قانون اساسی را بر عهده دارد.
اگر موافق باشید، وارد بحث نقش نماز جمعه در مسائل اقتصادی کشور شویم. به نظر شما تریبون نماز جمعه تا چه میزان در انتقال سیاست‌های اقتصادی به مردم موفق بوده است؟ آیا نماز جمعه اساساً نقش قابل‌توجهی در این حوزه داشته است؟
در واقع شما باید به ما بگویید که تریبون نماز جمعه چقدر نقش دارد یا ندارد. بازخورد حرف‌های ما در نماز جمعه را باید از زبان شما شنید و این سوالی نیست که شما پاسخ آن را از ما بشنوید. باید از مردم پرسید که این صحبت‌ها در نماز جمعه چقدر اثر دارد.
ما احساس می‌کنیم تریبون نماز جمعه بیشتر یک تریبون سیاسی و اجتماعی است، نه اقتصادی.
این دفعه من این موضوعات اقتصادی را مطرح کردم. قبلاً هم در زمان دولت دهم گاهی تذکراتی از عدم ثبات و وضعیت نگران‌کننده می‌دادم و صحبت می‌کردیم. این دفعه هم من مطرح کردم که بالاخره یک سال از عمر دولت گذشت. یک‌چهارم یک دولت گذشت. برای اقتصاد چه‌کار کردید؟ گفتیم این حق مردم است که بپرسند چه شده است.
فارغ از مساله عملکرد اقتصادی دولت، به نظر شما محور اقتصادی مهم دیگری هم هست که باید در تریبون نماز جمعه مطرح شود؟
بر روی اهتمام حضرت آقا در زمینه اقتصاد مقاومتی هم تاکید کردم. به هر حال سرنوشت کشور امروز با اقتصاد پیوند خورده است. ما در جنگ نظامی شکست نخوردیم. ولی اگر در جنگ اقتصادی همان آهنگ جنگ نظامی را نداشته باشیم، قطعاً شکست می‌خوریم. در جنگ نظامی، جنگ، مردمی شد که ما پیروز شدیم. اقتصاد را هم باید مردمی کنیم. این سخنان حضرت آقا در مورد اندیشه اقتصاد مقاومتی، صرفاً نظر شخصی ایشان نیست. ایشان مدت‌ها با کارشناسان نشستند و کار کردند و طرح پخته‌ای را با جزییات آن ارائه کردند. این راهی است که مسیر را نشان می‌دهد. چه عذری دارند که این مسیر را طی نمی‌کنند؟ متاسفانه من این همت را در نهادهای دولتی و اجرایی نمی‌بینم. تا به حال که هیچ همتی، اثر و حرکتی حتی برای شروع دیده نشده است.
البته یکسری کارها مثل تشکیل ستاد و مسائلی از این دست نیز صورت می‌گیرد.
اینها تماماً تشریفاتی است.
به نظر شما این بی‌توجهی و کارهای تشریفاتی به صورت کلی و همیشگی وجود داشته یا مختص بازه زمانی و دولت فعلی است؟
اجمالاً کسی یک برنامه‌ریزی اساسی برای اقتصاد نمی‌بیند. هرکسی به روزمرگی، می‌خواهد برای امروز کاری کند و بیلانی بدهد. اما مسیر یا نقشه‌راهی که همراه با مقدمه، در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت نشان دهد چه می‌خواهد بکند و به کجا می‌خواهد برسد، وجود ندارد. ما توقع داریم دولت، دولت تدبیر باشد؛ تدبیر یعنی اینکه نیازهای کشور را درست ارزیابی بکند و عوض حمله به گذشتگان، خودش یک راهی را ارائه بکند. و برای این جهت ما همچنان چشم‌به‌راهیم که یک‌قدمی برداشته شود و به مردم خیلی شفاف بگویند ما این برنامه را داریم. البته ما خیرخواه دولتیم. از طریق بعضی وزرا چیزهایی را که به ذهن‌مان می‌آمد پیغام دادیم.
از قدیم‌الایام رسم علما این بوده که از طریق دفتر و بیت به مراجعات مردم پاسخ می‌دادند. جنابعالی هم قطعاً از طریق مراجعات از وضعیت مردم ارزیابی دارید؛ اینکه وضعیت معیشت و بیکاری مردم به چه شکل است. ممنون می‌شویم این ارزیابی خود را در اختیار ما هم قرار دهید.
صحبت کردن در این خصوص، توضیح واضحات است. احساس مردم این است که همه چیز دارد گران می‌شود و افق روشنی هم نمی‌بینند که الان گران است و بعداً چه می‌شود. رکود که هست. اجناس هم گران‌تر از سابق است. وضعیت مسکن هم بدتر از سابق است. الان که قیمت بلیت قطار و وسایل نقلیه هم دارد بالا می‌رود.
حاج‌آقا در تریبون نماز جمعه تاکید بر همه این مسائل صورت نمی‌گیرد. مثلاً برخی مسائل سیاسی و فرهنگی بیشتر و برخی مسائل اقتصادی کمتر مورد اشاره قرار می‌گیرند. دلیل آن چیست؟
قرار نیست مردم را در نیازهایشان حساس‌تر بکنیم. این کشور باید اداره شود. اگر آدم مردم را تحریک کند و بترساند، نه رضای خدا در آن است و نه به نفع مردم است. باید دنبال راه اساسی گشت.
ولی به عنوان یک فرد عادی، بسیاری از مردم علاقه دارند مشکلات واقعی خود را از تریبون نماز جمعه و از زبان یک روحانی بشنوند. بهتر نیست این مسائل بیشتر منعکس شوند؟
پدری که بچه‌هایش را دوست دارد و مبتلا به فقر و بحران و اینهاست، نمی‌آید هی به بچه‌اش بگوید وضع ما خراب است و این‌جور مشکلاتی داریم. چون نمی‌خواهد بچه را دق‌کش کند. باید امروز و فردا کند ببیند چه راهی پیدا می‌کند تا وضع بهتر شود.
شاید بخشی از این مساله مربوط به سیاستگذاری باشد که توسط شورای سیاستگذاری ائمه جمعه صورت می‌گیرد و محوریت آن مسائل سیاسی و فرهنگی است. تا چه میزان امکان بازنگری در این سیاستگذاری‌ها و توجه به مسائل اقتصادی وجود دارد؟
پیشنهاد من این است که شما مسائل ضروری اقتصادی را به عنوان نظرات کارشناسی، به شورای سیاستگذاری ائمه جمعه منعکس کنید. چه‌بسا مفید هم واقع شود. در مورد شخص من هم هر پیشنهادی دارید، من گوش شنوا دارم. اگر پیشنهادی دارید بگویید، ما می‌شنویم.
به عنوان آخرین سوال، آیا خود شما اخبار اقتصادی را دنبال می‌کنید؟
اخبار اقتصادی من در حد اطلاعات روزمره است و البته سایت‌های خبری یا روزنامه‌ها را می‌بینم.
دیدگاه تان را بنویسید