حمایت دولتی

پس از انتقادهای تعدادی از کارشناسان و سپس برخی مقامات دولتی از مناطق آزاد، این بار مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد کرد مسوولیت مناطق آزاد به وزارت اقتصاد منتقل شود. پیش از این، میزان انتقادها از عملکرد مناطق آزاد و ضعف آن در ساماندهی پدیده قاچاق به حدی رسیده بود که وزیر صنعت، معدن و تجارت هم از این موضوع گلایه کرد. اما این انتقاد محمدرضا نعمت‌زاده با واکنش شدید اکبر ترکان، دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد همراه بود که پس از آن، نعمت‌زاده در واکنش به سخنان دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد گفت: قطعاً ترکان سوءنظری نداشته است. وزیر صنعت، معدن و تجارت اول شهریورماه امسال گفته بود: ما از حامیان مناطق آزاد هستیم، اما اگر قرار است فروشگاه بزنیم و جنس بفروشیم بنده نه‌تنها به عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت، بلکه به عنوان یک شهروند نیز مخالف این مساله هستم، ما باید به مناطق آزاد کمک کنیم و مدیرانی را در این مناطق قرار دهیم که مدیران تولید‌محور و صادرات‌نگر باشند. حال این بار، مرکز پژوهش‌های مجلس در صف منتقدان شورای عالی مناطق آزاد قرار گرفته است. صبح روز 17 مهرماه امسال مرکز پژوهش‌های مجلس با انتقاد از عملکرد مناطق ‌آزاد پیشنهاد داد: وظایف و اختیارات دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به وزارت امور اقتصادی و دارایی منتقل شده و وزیر مسوول اجرا باشد. این مرکز در توجیه پیشنهاد خود عنوان کرده است: «ایجاد مناطق آزاد متعدد در محدوده‌هایی با مساحت زیاد و عدم امکان فنس‌کشی بخشی از این محدوده‌ها، موجب ایجاد زمینه برای عدم نظارت کامل گمرک بر تمامی محدوده وسیع این مناطق شده و امکان بروز پدیده قاچاق کالا در قالب رسوب کالا به سرزمین اصلی را به وجود آورده است. بنابراین این مشکلات عارضه‌هایی مانند فروش اراضی، تردد خودروهای لوکس وارداتی، واردات کالاهای مصرفی و ورود کالای همراه مسافر را به وجود آورده است.» بازوی پژوهشی مجلس شورای اسلامی اضافه کرده است: «از طرف دیگر وجود نقاط جمعیتی شهری و روستایی در محدوده مناطق فعلی موجب انحراف سازمان‌های مناطق از اهداف اصلی خود و تمرکز مدیران این مناطق به امور شهری و روستایی شده و ناهماهنگی‌هایی با سایر سازمان‌های مستقر در این مناطق بروز یافته که مدیریت یکپارچه مناطق در خصوص تفویض اختیار سازمان‌های اجرایی و شهرداری‌ها را با مشکل مواجه کرده است.» اما این انتقاد، در عصر همان روز با واکنش معاون اول رئیس‌جمهوری همراه بود. اسحاق جهانگیری در جلسه شورای عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی هدف از ایجاد مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی را جلب سرمایه‌گذاری و توسعه صادرات غیرنفتی عنوان کرد و گفت: در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز بر لزوم استفاده حداکثری از ظرفیت‌های این مناطق در جهت توسعه کشور تاکید شده است.