عسل تلخ

در دل طبیعت ایران، جایی میان درختان بلوط و بلندمازو و دشت‌های گلدار و وسیع، نبضی طلایی می‌تپد که قرن‌هاست با زندگی انسان پیوند خورده است؛ زنبور. اما امروز این نبض ضعیف‌تر از همیشه می‌زند. اقتصاد زنبورداری در ایران، که روزگاری مایه رونق روستاها و ضامن تداوم کشاورزی بود، با تهدیدهای متعددی روبه‌رو است. از سموم شیمیایی و خشکسالی گرفته تا تخریب زیستگاه‌ها و بی‌توجهی به ارزش واقعی گرده‌افشان‌ها در اقتصاد و محیط‌ زیست. فعالان این حوزه و متخصصان بر این باور هستند که زنبورها فقط تولیدکننده عسل نیستند. آنها ستون‌های نامرئی امنیت غذایی و تنوع زیستی زمین‌اند. نابودی‌شان به‌معنای فروپاشی زنجیره حیات است.

درحالی‌که ایران با بیش از 10 میلیون کندو و سهمی قابل‌توجه از تولید عسل منطقه، از مراکز مهم زنبورداری در خاورمیانه است، اما نبود سیاست‌های حمایتی، گرانی نهاده‌ها، نوسان قیمت‌ها و تغییرات اقلیمی، هزاران زنبوردار را در معرض ورشکستگی قرار داده است. برآوردها نشان می‌دهد خدمات گرده‌افشانی زنبورها سالانه میلیاردها دلار ارزش اقتصادی دارد و یک‌چهارم محصولات کشاورزی کشور به آن وابسته‌اند. بااین‌حال، این صنعت حیاتی در سایه مانده و فرسوده می‌شود.

فصل پیش‌رو ضمن گفت‌وگو با یکی از قدیمی‌ترین فعالان زنبورداری در ایران، نگاهی به «اقتصاد زنبوری» در ایران انداخته است. در این فصل البته در روزهایی که بی‌بارانی امان کشورهای خاورمیانه و بخش‌هایی از جهان از جمله ایران را بریده است، گزارشی از اقتصاد ابر نیز تهیه شده است.